Riyad Makaev – Doğruhaber/Analiz

Dünya Covid-19 ile uğraşırken Libya’da kıyasıya mücadele devam ediyor. Türkiye büyük planı bozdu. Hafter destekçisi ittifak son çare olarak Rusya’yı görüyor. Libya Rusya için neden önemli? Türkiye ve Rusya arasında Suriye’deki gibi uçak krizi çıkabilir mi?

LİBYA’DA KRİTİK DÖNEME Mİ GİRİLİYOR?

Dünyanın gündemi şüphesiz Covid-19 ile meşgül. Fakat, yanıbaşımızda büyük savaş devam ediyor. Libya çok kritik bir döneme girdi. Son günlerde Libya’da Rus savaş uçakları göründü haberleri, Türkiye ve Rusya arasında Suriye’deki gibi uçak krizi çıkabilir mi sorusunu aklımıza getirdi.

Önce Rusya’dan bahsedelim... Rus medyası Libya’dan hiç bahsedilmiyor. Çünkü, Kremlin’den yapılan resmi açıklamara göre, Libya’da Rus askerleri yok. Covid-19 nedeniyle başı büyük dertte olan Kremlin bu dönemde Libya’da emperyalist düşüncelerle para harcadığını bilmesini istemez. Çünkü, Rus halkı Kremlin’in vaad ettiği yardımlarını bile alamıyor. Dolaysıyla, Kremlin Libya’da çok dikkatli hareket etmek istiyor. Fakat, Rus medyası hariç herkes Rus askerlerin Libya’da olduğunu söylüyor. Kremlin “hayır” dese bile, son edindiğimiz bilgilere göre, Libya’da Hafter’e bağlı güçlere ait AL-Jufrah hava üssünde Suriye’de bulunan Rus hava üssünden nakledilen onlarca Rus savaş uçakları tespit edildi. Bu bilgiyi bizzat bağımsız Rus medyası “gorodovoy.spb.ru” yayımladı. İnternet sitesinin verdiği bilgilere göre, Al-Jufra hava üssünde onlarca Rus MİG-29, SU-35 ve SU-24 savaş uçakları bulunuyor. Kremlin henüz bu bilgiyi doğrulamadı ama, resmi olarak haberi tekzip te etmedi. Daha önce, Trablus merkezli ve uluslararası tanınırlığı olan Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) İçişleri Bakanı Fethi Başak, Hafter’in Rusya’dan hava desteği beklediğini ve yakında Suriye’den Rus uçakları nakledebileceğini açıklamıştı. Ancak, yine şöyle bir soru aklımıza geliyor. Bu uçakları uçuracak Hafter’in elinde pilot bulunmuyor. O halde, Kremlin’in resmi olarak Libya’da bulunmadığı yönündeki açıklamalar yalan olduğu ortaya çıkıyor. Zaten, Kremlin yalanlarıyla meşhurdur. Kendi halkına Covid-19 ile gerçek bilgi vermeyen Kremlin, Libya’daki operasyonlar hakkında uluslararası kamuoyuna mı gerçek bilgi verecek? Elbette, siyasilerin açıklamalarını anlamak mümkün, her zaman gerçek niyetlerini örterler ve kamuoyuna farklı şeyler açıklarlar.

LİBYA’DA ASIL HEDEF TÜRKİYE Mİ?

Libya’da çok kritik ve o kadar da tehlikeli bir durum oluşuyor. Hatırlarsınız, Mısır’ın başkenti Kahire’de Rusya, BAE, S. Arabistan ve Yunanistan’ın da katıldığı bir toplantıda General Hafter’e destek kararı alınmıştı. Fakat, bu karar Trablus merkezli ve uluslararası tanınırlığı olan Ulusal Mutabakat Hükümetine karşı bir karar değil, bunun asıl hedefi Türkiye’dir. Demin söylediğimiz gibi, siyasetçiler bir şey açıklar ama, arkasında bambaşka şey saklanır. Ayrıca bu toplantıda gözlemci olarak ve General Hafter’e Rusya ile birlikte Sudan’dan, Çad’dan paralı askerleri temin ederek destek veren Fransa da bulunuyordu. Trablus merkezli ve uluslararası tanınırlığı olan Ulusal Mutabakat Hükümetine destek veren ise İtalya, Türkiye ve görünmeden destek veren ABD’dir.

MESELE LİBYA DEĞİL ENERJİYİ KONTROL ETME ÇABASIDIR

Düşünün, çok karmaşık ittifaklar birbirleriyle karşı karşıya gelmiş durumdalar. Çıkarları söz konusu olunca eski dostlar düşman, eski düşmanlar dost olabiliyor. Rusya kendi büyük stratejik çıkarları için uğraşıyor. Daha önceki yazımızda buna değinmiştik zaten. Aslında sorun şu; Avrupa üç yoldan doğalgaz temin ediyor. Kuzey tarafından Norveç’ten, Doğu tarafından Rusya, Türkiye üzerinden ve Güney tarafından Libya. Avrupa, aldığı doğalgazın yüzde 16’sını Libya’ya veriyordu. Bu büyük bir rakam. Ayrıca, Libya gazını avrupaya taşıyan ise İtalya idi. Dolaysıyla, Libaya’daki savaş Avrupa’nın enerji pazarı için yapılmaktadır. Eğer, Trablus hükümeti kaybederse İtalya Libya gazını kaybeder. Hafter bir şekilde kazanırsa Rusya, Libya gazını kontrol etmeye başlar ve Avrupa’yı büyük bir ölçüde kıskaca alır. Ayrıca, yüzde 16 büyük para demektir. Dolayısıyla, Libya’daki sorun meşru hükumet sorunu değil, Hafter hiç değil, enerji yollarını kontrol etme ve ele geçirme sorunudur.

LİBYA MESELESİNDEKİ TARİHİ ETKENLER

İkincisi senaryoyu ise şöyle özetleyebiliriz. Son dönemde kendisinden söz ettiren Türkiye, Osmanlının siyasi torunu haline gelmeye başladı ve bölgede taşları değiştirmeye başladı. Batı ve Rusya bunun farkında. Daha 1912’de Libya Osmanlı toprağı idi. Mısır, BAE ve S. Arabistan aynı şekilde. Rusya ve Batı yeni bir Osmanlı istemiyor. Dolayısıyla, Mısır’ı, BAE ve S. Arabistan’ı Türkiye’ye karşı olan ittifaka kolayca dahil etti. Çünkü, yeniden şahlanan bir Osmanlı devletinin, İngilizlerin yardımıyla kurulan Arap devletlerine karşı aşkla bakmayacağını düşünüyor. Yunanistan’dan söz etmek bile gerekmiyor. Kıbrıs meselesi ortada. Bu devletler hepsi bir şekilde Türkiye ile tarihi sorunlar olan devletlerdir. ABD ise bu konuda resmi olmasa da Türkiye’yi destekliyor. Çünkü, ABD çıkarlarını düşünüyor. Bölgede şahlanan bir Türkiye ABD için büyük bir pazar olacak. İşte büyük tehlike şu. Libya’da görünen Rus savaş uçakları kalkıp Trablus’ta Suriye’deki senaryoya başlarsa Türkiye karşılık verecek. Rus uçağı yeniden düşürülürse Kremlin ne yapacak? Kremlin’in sahibi karşılık vermezse bu sefer tamamen biter. İşte Libya çok kritik döneme giriyor. Türkiye şuanda Libya semasını kontrol ederken, Rusya’nın adımı ne olacak ve Rusya saldırırsa Türkiye’nin adımı ne olacak merak ediliyor. Kremlin eski Kremlin değil, sıkışmış ve Türkiye de eski Türkiye değil, çok korkunç karşılık verebilir.