14 büyükşehir ve Zonguldak'ta dört günlük sokağa çıkma yasağı bu gece başlıyor. Yasak 19 Mayıs gecesine kadar sürecek.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 11 Mayıs'taki kabine toplantısının ardından yaptığı açıklamada, "16-17-18-19 Mayıs'ta yine sokağa çıkma kısıtlandırılması uygulanacaktır" dedi.

Sokağa çıkma yasağının uygulanacağı 15 kent şöyle:

Ankara, Balıkesir, Bursa, Eskişehir, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kayseri, Kocaeli, Konya, Manisa, Sakarya, Samsun, Van ve Zonguldak.

Hangi kurum ve işletmeler açık olacak?

Genelgede, yasak süresince açık kalacak işyeri/kurum, kuruluşlar şöyle:

• Fırınlar, tatlıcılar, lokanta ve restoranlar (paket servis)
• İlaç, tıbbi cihaz ve dezenfektan üreten, satan ve nakliye eden yerler
• Sağlık kuruluşları, eczaneler, veterinerler
• Zorunlu kamu hizmetlerinin sürdürülmesi için gerekli kamu kurum ve kuruluşları ile işletmeler (Havalimanları, limanlar, sınır kapıları, gümrükler, karayolları, huzurevleri, yaşlı bakım, rehabilitasyon ve acil çağrı merkezleri, AFAD birimleri, Vefa Sosyal Destek birimleri ve benzerleri),
• Valilikler ve kaymakamlıklar tarafından yerleşim merkezleri için her 50 bin nüfusa bir ve il sınırları içinden geçen şehirlerarası karayolu, varsa otoyol üzerinde her 50 kilometre için bir olmak üzere belirlenecek sayıda akaryakıt istasyonu ve lastik tamircisi,
• Doğalgaz, elektrik, petrol sektöründe stratejik olarak faaliyet yürüten büyük tesis ve işletmeler,
• PTT, su, gazete ve mutfak tüpü dağıtım şirketleri,
• Hayvan barınakları, hayvan çiftlikleri ve hayvan bakım merkezleri,
• Sağlık hizmetlerinin kapasitesini artırmaya yönelik acil inşaat, donanım gibi faaliyetleri yürüten işletme/firmalar,
• Bulunduğu yerin İl/İlçe Hıfzıssıhha Kurulu tarafından izin verilmesi şartı ile makarna, un, süt, et, balık üretimi gibi temel gıda maddelerinin üretiminin yapıldığı tesisler ve kâğıt, kolonya üretimi başta olmak üzere hijyen malzemeleri ile bu malzemelerin üretimi için ihtiyaç duyulacak hammaddelerin üretiminin yapıldığı tesisler,
• Yurt içi ve dışı taşımacılık
• Oteller ve konaklama yerleri,
• Gıda, temizlik ve ilaç gibi sektörlere ambalaj sağlayan üretim tesisleri,
• Çalışanları inşaat alanında bulunan şantiyede konaklayarak yapımı devam eden büyük inşaatlar
• Gazete, radyo ve televizyon kuruluşları ile gazete basım matbaaları.

Sokağa çıkma yasağından kimler istisna tutulacak?

Genelgede sokağa çıkma yasağı kapsamı dışında tutulanlar da şöyle sıralandı:

• Açık olacak işyerlerinde çalışanlar,
• TBMM çalışanları
• Cenaze defin işlemlerinde görevli olanlar (din görevlileri, hastane ve belediye görevlileri gibi) ile birinci derece yakınlarının cenazelerine katılacak olanlar,
• Elektrik, su, doğal gaz, telekomünikasyon gibi kesintiye uğramaması gereken tedarik sistemlerinin sürdürülmesi ve arızalarının giderilmesinde görevli olanlar,
• Demir-çelik, cam, ferrokrom gibi sektörlerde faaliyet yürüten iş yerlerinin yüksek dereceli maden/cevher eritme fırınları ile soğuk hava depoları gibi zorunlu olarak çalıştırılması gereken bölümlerinde görevli olanlar,
• Bankalar başta olmak üzere yurt çapında yaygın hizmet ağı bulunan kurum, kuruluş ve işletmelerin bilgi işlem merkezlerinin çalışanları (asgari sayıda olmak kaydıyla),
• Bozulma riski bulunan bitkisel ve hayvansal ürünlerin üretimi, işlenmesi, pazarlanması ve nakliyesinde çalışanlar,
• Küçük ve büyükbaş hayvanları otlatanlar, arıcılık faaliyetini yürütenler, sokak hayvanlarını besleyecek kişiler ile evcil hayvanlarının zorunlu ihtiyacını karşılamak üzere dışarı çıkacaklar (ikametinin önü ile sınırlı olmak kaydıyla),
• Yurt, pansiyon, şantiye gibi toplu yerlerde kalanların gereksinim duyacağı temel ihtiyaçların karşılanmasında görevli olanlar,
• İş sağlığı ve güvenliği nedeniyle iş yerlerinden ayrılmaları riskli olan çalışanlar (iş yeri hekimi gibi),
• Servis hizmeti vermek üzere dışarıda olduklarını belgelemek şartıyla teknik servis çalışanları,
• Tarımsal üretimin devamlılığı için gerekli olan ekim-dikim, sulama-ilaçlama gibi faaliyetler kapsamında bölgesel özelliklere göre İl/İlçe Hıfzıssıhha Kurullarınca izin verilenler,
• Tedarik zincirinin aksamaması amacıyla; marketler ve sebze-meyve hallerine mal, malzeme ve ürünlerin nakli, depolanması ve satışa hazırlanması aşamasında görevli olanlar.

Ekmek dağıtımı nasıl yapılacak?

Ekmek dağıtımının düzenli olması amacıyla vali ve kaymakamların başkanlığında fırıncılar odası, yerel yönetim, emniyet ve jandarma temsilcilerinin katılımıyla oluşacak komisyon tarafından, her mahalle için muhtar görüşü de alınarak il/ilçe ekmek dağıtım planı yapılacak.

Bu planda il/ilçedeki ekmek üreten iş yerlerinin sorumlu oldukları dağıtım bölgeler (mahalle/cadde/sokak ölçeğinde) ile her dağıtım bölgesi için görev yapacak araç listeleri belirlenecek. Genelgeye göre, bu şekilde yapılacak planlama dışında sadece Vefa Sosyal Destek Birimleri ekmek dağıtımını gerçekleştirebilecek.

Yasağa uymayanlara hangi yaptırımlar uygulanacak?

Genelgeye göre sokağa çıkma yasağına uymayanlara Umumi Hıfzısıhha Kanunu'nun 282. maddesi uyarınca 250 liradan 1000 liraya kadar para cezasının yanı sıra, aykırılığın durumuna  Ceza Yasası'nın 195. maddesine göre hapis cezasına kadar yaptırım uygulanabilecek.

TCK'nin 195. maddesi "Bulaşıcı hastalıklardan birine yakalanmış veya bu hastalıklardan ölmüş kimsenin bulunduğu yerin karantina altına alınmasına dair yetkili makamlarca alınan tedbirlere uymayan kişinin 2 aydan 1 yıla kadar hapis cezası" ile cezalandırılacağını hükme bağlıyor.

Yasağın yasal dayanağı ne?

İçişleri Bakanlığı 30 büyükşehir ile Zonguldak'ı kapsayan sokağa çıkma yasağını İl İdaresi Yasası'nın 11/C ve Umumi Hıfzı Sıhha Yasası'nın 27 ile 72. maddelerine dayanarak aldı.

İl İdaresi Yasası'nın 11/C maddesi, valilere, "kamu düzeni veya güvenliğinin olağan hayatı durduracak veya kesintiye uğratacak şekilde bozulduğu ya da bozulacağına ilişkin ciddi belirtilerin bulunduğu hâllerde on beş günü geçmemek üzere ildeki belirli yerlere girişi ve çıkışı kamu düzeni ya da kamu güvenliğini bozabileceği şüphesi bulunan kişiler için sınırlama; belli yerlerde veya saatlerde kişilerin dolaşmalarını, toplanmalarını, araçların seyirlerini düzenleme veya kısıtlama" yetkisi veriyor.

Umumi Hıfzısıhha Yasası'nın 27. maddesi, salgın hastalık halinde şehir, kasaba ve köylerde gerekli izolasyon önlemlerinin alınmasını, 72. madde ise salgın hastalıkların ortaya çıkması halinde, hangi önlemlerin nasıl alınacağını düzenliyor.