Riyad Makaev – Doğruhaber/Analiz

9 Nisan’da OPEC+ olarak bilinen ülkeler petrol üretim miktarını azaltmak için bir karar aldı. İlk bakışta her şey yolunda olarak gözüküyor. Fakat, bu anlaşma ne kadar sürer ve önümüzdeki dönemde yeniden feshedilir mi kestirmek çok zor. Son olarak Cuma günü karara bağlanan anlaşmaya göre, OPEC+ olarak bilinen ülkeler günlük ham petrol üretim miktarını 1 Mayıs'tan 30 Haziran'a kadar iki ay boyunca 10 milyon varil azaltacak. Hazirandan sonra 2021'e kadarki 6 aylık dönemde ise üretim azaltma miktarı günlük 8 milyon varil, 30 Nisan 2022'ye kadar olan sonraki 16 aylık dönemde ise günlük 6 milyon varil olarak belirleyerek kabul edildi. Uzun bir süre OPEC ülkeleriyle anlaşma sağlayamayan Rusya Enerji Bakanı Alexander Novak, tüm petrol üreten ülkelerin aşırı üretimden kaynaklanan durumu değiştirmek için hemfikir olduğunu, zira dünya genelinde petrole olan talebin günlük 10-15 milyon varil düştüğünü kaydetti. Kesinti miktarları için OPEC+ üyelerinin Ekim 2018 ham petrol üretim seviyeleri baz alınacak, fakat Suudi Arabistan ve Rusya'nın kesintileri günlük 11 milyon varillik üretim miktarı baz alınarak hesaplanacak. Bu anlaşmaya göre, ne kadar S. Arabistan geri adım atmak zorunda kalmış gibi gösterilse de asıl kazanan S. Arabistan oldu. Çünkü, petrol üretim miktarını azaltma teklifi ilk S. Arabistan’dan gelmişti. Rusya’nın üretim miktarını azaltma teklifini kabul etmemesi üzerine OPEC+ ülkeleri 6 Mart'ta Avusturya'nın başkenti Viyana'da düzenlenen toplantıda üretim kesintisi kararı alamamış, dünya genelinde hızla yayılan koronavirüsün yarattığı düşük talep ve arz fazlası nedeniyle petrol fiyatları 30 Mart tarihinde 2002'den bu yana en düşük seviyelerine gerilemişti.

1. Arabistan 6 Mart’tan önce günlük 9,7 milyon varil petrol üretiyordu. Ardından Rusya’nın tutumuna karşı üretimini günlük 11,3 milyon varil yükseltmişti. Şimdiki OPEC+ anlaşmasına göre, S. Arabistan 6 Mart’tan önceki üretimi baz almayacak, Ekim 2018 ham petrol üretim seviyesini yani 11 milyon varillik üretimini baz alacak. Ona göre, S. Arabistan 6 Mart’tan önceki üretimini arttırmış oluyor. Rusya ise azaltmış olacak. Suudi Arabistan'ın OPEC+ ülkeleriyle yeni bir petrol anlaşması, S. Arabistan’a yıllar boyunca yüksek fiyatlarla biriken kaynakların bir kısmını kurtarma şansı veriyor. Ayrıca, petrole dayalı ekonomileri olan S. Arabistan ve Rusya arasında epey farklılıklar var. S. Arabistan’ın nüfusu 34 milyon iken, Rusya’nın nüfusu 148 milyon. S. Arabistan’a göre Rusya’da işsizlik daha çok, fakat Rusya işsizliği kayıt altına almıyor. Petrol anlaşması Muhammed bin Selman için çok önemlidir, çünkü bu anlaşma veliaht prensin pozisyonunu güçlendirmesine yardımcı olacaktır.

Rusya, ABD’deki kaya petrol üreticilerini yok etmek niyetiyle başlattığı petrol savaşını kaybetmiş ve S. Arabistan’ın ilk yaptığı petrol miktarını azaltma teklifini daha zararlı şartlarla kabul etmek zorunda kaldı. Yani, bir ay içinde Rusya kararından 360 derece dönmek zorunda kaldı, bu da Putin’in eskisine oranla manevra kabiliyetini yitirdiğine yorumlanıyor. ABD bu anlaşmaya sadece Meksika’yı desteklemek için katılıyor, üstelik anlaşmaya riayet edecek mi belli değil. Trump, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü`nün ABD`den hiçbir zaman petrol üretimini kısmasını istemediğini söylemişti. Uzmanlara göre, koronavirüs nedeniyle OPEC+ anlaşmaya varmış olsa bile petrol fiyatlarında hissedilir bir iyileşme yakın zamanda yaşanmayacak. Çünkü, dünya genelinde koronavirüsü nedeniyle petrole olan arz-talep yüzde 30 düştü. OPEC+ anlaşmasının petrol piyasasına etkisi ve bu anlaşmanın nekadar süreceğini hep birlikte göreceğiz inşallah. Şimdilik dünya ekonomisi koronavirüse mağlup olmuş ve virüsten sonra dünya ekonomisi nasıl bir yol alacak şimdiden kestirmek çok zordur. Dolaysıyla, OPEC+ anlaşması sadece bir iyi niyet anlaşmasına benziyor.