Afganistan'da esir takası konusunda yaşanan belirsizlik devam ediyor.

Afganistan Yerel Yönetimler Bağımsız İdaresi'nin müdürü olan Metin Bek, bugün esir takasına ilişkin açıklamalarda bulundu.

Bek, "Taliban 15 üst düzey liderlerinin serbest bırakılmasını istiyor. Bunlar büyük saldırılara dahil olmuş kişiler. Bu kabul edilemez." ifadelerini kullanarak, söz konusu isimleri serbest bırakmayacaklarını dile getirdi.

Metin Bek aynı zamanda bir Kuzey İttifakı mensubu ve ülkenin kuzeyindeki bir aşiretin liderliğini yapıyor.

Kabil hükümeti, Metin Bek'i Taliban ile müzakerelere katılması beklenen heyete dahil etmişti.

Taliban ise heyetin Afgan halkını temsil etmediğini ifade ederek, bu heyeti kabul etmediklerini açıklamıştı.

Esir takası
Taliban ile ABD arasında yaklaşık 16 ay devam eden görüşmelerin ardından, 29 Şubat tarihinde Katar'ın başkenti Doha'da savaşı sona erdirecek anlaşmaya imza atılmıştı.

Anlaşma kapsamında ilk olarak Taliban ve Kabil hükümeti arasında kapsamlı bir esir takasının gerçekleşmesi öngörülüyordu.

ABD ile Taliban arasında imzalanan anlaşmada esirlerin serbest bırakılmasına dair şu hüküm yer alıyordu:

"Birleşik Devletler tüm ilgili taraflar ile, tüm ilgili tarafların işbirliği ve onayıyla bir güven inşa edici tedbir olarak, savaş esirlerinin ve siyasi tutsakların süratle serbest bırakılması için bir plan üzerine derhal çalışmaya başlayacağını taahhüt eder. Birleşik Devletler tarafından bir devlet statüsünde tanınmayan ve Taliban olarak bilinen Afganistan İslam Emirliği mensubu beş bine kadar (5000) esir ve diğer tarafın bin (1000) esiri, Afganlar-arası görüşmelerin ilk günü olan 10 Mart 2020, Hicri ay takvimine göre 15 Recep 1441, Hicri güneş takvimine göre 20 Hût 1398 tarihinde serbest bırakılacaktır. İlgili taraflar müteakip  üç ay süresince geriye kalan tüm tutsakları serbest bırakma hedefindedir. Birleşik Devletler bu hedefi tamamlamayı taahhüt eder. Birleşik Devletler tarafından bir devlet statüsünde tanınmayan ve Taliban olarak bilinen Afganistan İslam Emirliği, serbest bırakılan tutsaklarının, bu anlaşmada zikredilen sorumluluklarla bağlı olacağını, böylece Birleşik Devletler ve müttefiklerine karşı bir tehdit teşkil etmeyeceklerini taahhüt eder."

Esir takası belirlenen zamanda hayata geçmedi
ABD, anlaşmada esir takasının hayata geçmesini taahhüt etse de, ABD destekli Kabil hükümeti geçen yaklaşık bir aya rağmen Taliban mensuplarını serbest bırakmadı.

Kabil hükümeti, Taliban mensuplarının şartlı olarak serbest bırakılmasını teklif ederken, bu teklife Taliban sert tepki göstermişti.

Taliban'ın Siyasi Ofis Sözcüsü Suheyl Şahin, esir takasına ilişkin bir açıklama yapmıştı.

Şahin, yaptığı açıklamada Kabil hükümetinin hamlesini kabul etmediklerini belirterek şu ifadeleri kullanmıştı:

"Barış anlaşmasında 5 bin mahkumun serbest bırakılacağı ve bunun ardından Afganlar arası diyaloğun başlayacağı açıkça belirtilmekte. Mahkumların şartlı olarak serbest bırakılmasını hiçbir zaman kabul etmedik. Eğer biri bunu öne sürerse, bu 29 Şubat'ta imzalanan barış anlaşmasına aykırı olacaktır."

"ABD'ye liste verildi"
Şahin, ABD heyetine serbest bırakılacak 5 bin Taliban mensubuna dair liste verildiğini belirtirken, serbest bırakılan kişilerin bu listeye göre kontrol edileceğini ve herhangi bir aldatmanın yaşanmaması için önlem alındığını kaydetmişti.

Taliban bahar saldırılarını başlatabilir
Taliban, dün yaptığı açıklamada ABD ve Kabil hükümeti tarafının anlaşmayı ihlal ettiğini belirtmiş ve sert bir dil kullanmıştı.

Açıklamada şu ifadeler yer alıyordu:

"Ancak bizler, bir defa değil, bu yönden itina eksikliğine şahitlik ettik. Bu sebeple Amerikan tarafından, anlaşmanın kendilerine düşen yükümlülüklerine riayet etmelerini talep ediyoruz. Ve tüm ortaklarını da, anlaşma şartlarına uymaları konusunda uyarıyoruz.

Kısıtlı savaş sahaları dışında İslam Emirliği mücahitlerine saldırmak, onlara baskınlar düzenlemek, yahut diğer cürümleri işlemek, bunların tamamı açık ihlaller ve şantajdır. Eğer bunlarda ısrar edilirse bu durum güvensizliğe yol açacaktır. Ve bu yalnızca anlaşmaya zarar vermekle kalmayacak, aynı zamanda mücahitleri de buna karşılık vermek ve savaşın şiddetini artırmak zorunda bırakacaktır."

Son olarak taraflar arasında yapılan müzakereler sonucu, takasın 31 Mart'ta gerçekleştirilmesi kararlaştırışmıştı.

Ancak buna rağmen esir takası hayata geçmedi. Kabil hükümetinin esir takası konusunda bir adım atmaması üzerine, Taliban'ın Kabil hükümeti karşı kapsamlı bir askeri hamleye başvurabileceği tahmin ediliyor.

Kaynak: Mepa News