8 binden fazla Müslüman’ın katledilmesinin ardından 1995’te yapılan barış anlaşması sonrası Aliya İzzetbegoviç, ülkenin seçilmiş ilk cumhurbaşkanı oldu. Bilge Kral lakaplı İzzetbegoviç, 2003’te ebediyete göçtü.

Yugoslavya’nın 1990’ların başında parçalanmaya başlamasının ardından, 29 Şubat-1 Mart 1992’de gerçekleştirilen referandumla bağımsızlığını ilan eden Bosna Hersek, özgürlüğünün 28. yılını kutluyor. Bağımsızlık sonrası “Bilge Kral” lakaplı Aliya İzzetbegoviç’in önderliğinde 3.5 yıl Sırp soykırımına direnen Bosna, ancak 1995’te gerçek özgür bir ülke oldu.

Bosna Hersek, özgürlüğünün 28. yılını kutluyor. Yugoslavya’nın 1990’lı yılların başında parçalanmaya başlayınca, Bosnalı Hırvat ve Sırplar da Bosna Hersek topraklarını kendi aralarında paylaşmaktan geri kalmadı. Hırvatlar 18 Kasım 1991’de Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti’ni, Sırplar ise 9 Ocak 1992’de Sırp Cumhuriyeti’ni ilan etti. Slovenya ve Hırvatistan’ın bağımsızlıklarını ilan etmesinin ardından Bosna Hersek’te de bağımsız bir devlet olabilmek adına referandum kararı alındı.

O dönemde Bosnalı Sırpların lideri olan Radovan Karadzic öncülüğündeki Sırplar, bağımsızlık referandumu kati bir dille reddetti. Bosna Hersek içindeki Sırp nüfusun büyük çoğunluğunun boykot ettiği referanduma halkın yüzde 64,31’i katıldı. Katılanların yüzde 99,44’ü bağımsızlık için “evet” oyu kullandı. Sırpların tehdit ve engellemelerine rağmen yapılan referandumun sonucu, 6 Mart 1992 tarihinde açıklandı. Bosna Hersek, 22 Mayıs 1992’de BM üyeliğine kabul edildi.

Ülkede sorun bitmiyor
Bosna Hersek, referandum sonucuna göre bağımsız bir devlet oldu ancak bağımsızlığın bedelini 3,5 yıl süren ve yüz binlerce kişinin hayatını kaybettiği kanlı bir soykırımla ödemek zorunda kaldı. “Bilge Kral” lakaplı Aliya İzzetbegoviç’in önderliğinde 1995’te gerçek özgürlüğünü elde eden Bosna, bugün hâlâ istikrar arıyor.

Silahları sustursa da ülkeye karmaşık bir yapı getiren Dayton Barış Anlaşması, birçok kesim tarafından “son kullanma tarihi geçmiş bir anlaşma” olarak değerlendirilirken, işsizlik ve genç nüfusun Batı’ya göçü Bosna Hersek’in en büyük sorunları olmaya devam ediyor. Avrupa Birliği (AB) ve NATO üyeliklerine umut bağlayan Bosna Hersek, AB’den hâlâ “aday ülke” statüsü almayı beklerken, NATO üyeliğini ülkedeki Sırpların veto etmesi, bu meseleyi zora sokuyor. İşsizliğin yüzde 20’ye yaklaştığı Bosna’da, son 5 yılda 200 bine yakın insan daha iyi bir iş için Batı Avrupa’ya göç etti.