Anayasa Mahkemesi, 15 Temmuz darbe girişiminin ardından başlatılan ve birçok kişinin mağduriyetine sebebp olan güvenlik soruşturmaları kararını iptal etti. Karar, 29 Kasım Cuma günü "Resmi Gazete"de yayımlandı.

AYM'nin güvenlik soruşturmalarıyla ilgili verdiği iptal kararını İLKHA muhabirine değerlendiren Avukat Selçuk Kar, Anayasa Mahkemesi'nin güvenlik soruşturmalarıyla ilgili kanunun muğlak olması sebebiyle iptal edildiğini, ileriki süreçte belli bir kanun çerçevesinde uygulanmak şartıyla güvenlik soruşturmalarının tekrar geri gelebileceğini ifade etti.

15 Temmuz darbe girişiminden sonra memurluğa alımlarla ilgili kriterler biraz daha süzgeç daraltılmak suretiyle 657 sayılı devlet memurları kanununun 48’inci maddesinde memurluğa alım şartlarıyla ilgili bir fıkra eklendiğini söyleyen Kar, "Bu madde güvenlik soruşturması ve arşiv yoklaması yapılmayı memurluğa alım için bir şart olarak getirmişti. OHAL kakltıktan sonra 7070 sayılı kanunla kalıcı hale getirildi. Bununla ilgili Anayasa Mahkemesine iptal başvurusu olmuştu. İptal başvurusunun gerekçeleri arasında mevcut şartın muğlak olduğu, somut kriterler getirmediği, özellikle güvelik soruşturması ve arşiv araştırmasının özel hayatın gizliliğine, kişisel verilerin korunması kanununa aykırılık teşkil ettiğini belirtiliyordu. Anayasa Mahkemesi de yapmış olduğu inceleme neticesinde bu gerekçenin doğru olduğunu, özel hayatın gizliliğini ihlal neteliğinde olduğunu, kişisel verilerin korunması kanununa aykırı olduğunu ve aynı zamanda hepsinden önemlisi mevcut kriterin bir düzenlemeye bağlı olmadan getirildiğini belirtmek suretiyle oy çokluğuyla iptal etti." diye konuştu.

Anayasa Mahkemesi'nin 48’inci maddesine eklenen fıkra ile güvenlik soruşturması ve arşiv yoklaması şartının kanuni bir düzenleme olmaksızın yapılmasını muğlak bir düzenleme olarak kabul ettiğini hatırlatan Kar, güvenlik soruşturmalarının içine somut verilerden daha ziyade istihbari verilerin dikkate alınarak neticeye gidildiğini, bunun hukukta yeri olmadığını, hukuk için somut verilere, mahkeme kararlarına ihtiyaç olduğunu söyledi.

 "Güvenlik soruşturmaları belli bir kanuna göre tekrar geri gelebilir"

Anayasa Mahkemesi'nin bu kararının güvenlik soruşturması ve arşiv yoklamasının yapılamayacağına ilişkin bir karar olmadığını, bunun tam aksine soruşturmanın yapılabileceği ancak bazı kurallar çerçevesinde yapılması gerektiğini ifade ettiğini vurgulayan Kar, şöyle konuştu:

"Soruşturmalar belli bir kanuna göre yapılmadığı için iptal edildi. Sadece bir fıkra ile soruşturmayı yapan memurun kendi düşüncesine göre karar vermesi, uygulamada bir bütünlük olmamasından dolayı iptal edildi. Ancak bir kanuni düzenlemeyle soruşturma yapılırsa, soruşlturmanın nerede başlayp nerede biteceği ile ilgili bir düzenleme olursa, toplanan verilerin nerde tutulacağı belirlenirse soruşturma yapılabilir. Çünkü kişisel verilerin korunması çok önemlidir. Bu verilerin ortalıkta gezmemesi, depolandıktan belli bir süre sonra imha edilmesi gerekir. Çünkü bunların hepsi gizli verilerdir. Soruşturmaya uğrayan kişi açısından bu verilerin ifşa edilmeme hakkı vardır. Bütün bunların yapılması halinde bir güvenlik soruşturması tekrar gelir.

"Devlet kanuni düzenlemeyi tamamladığında güvenlik açığını da tamamlamış olur"

Mevcut durumda devlet için bir güvenlik açığı olduğunu söyleyen Kar, "Kanuni düzenleme yapmadığı için soruşturmalar ortadan kaldırılmış, devlet için bir güvenlik açığı olmuştur. Bunu anayasa mahkemesinin aradığı kanuni kriterlere bağlarsa bu durumda devlet de kanuni düzenlemeyi tamamladığında güvenlik açığını da tamamlamış olur." dedi.

"Hakkında olumsuz karar çıkanlar idare mahkemesine göreve iade talebinde bulunabilir"

Güvenlik soruşturmaları sonucunda haklarında olumsuz karar verilenlerin mahkemeye başvurarak memuriyet haklarını talep edebileceğini belirten Kar, takip edilecek hukuki süreçle ilgili şu ifadelere yer verdi:

"İptal durumu ayrı bir hukuki durum oluşturdu. Müracaatı olanlar açısından bir düzenleme ihtiyacı getirdi. Anayasa mahkemesinin kararları normal şartlarda geriye dönük kararları kapsamaz. Bu karar da bundan sonraki güvenlik soruşturmalarını kapsıyor. Bundan önce yapılan güvenlik soruşturmalarıyla hakkında olumsuz karar verilenleri kapsamıyor. Ya da haklarında olumsuz karar verilenlerin idare mahkemelerine karaın iptal edilmesi ile ilgili başvuruları yoksa bundan istifade edemezler. Ancak Danıştay’ın bu konuda emsal bir kararı var. Anayasa Mahkemesi bu tarz iptal kararlarından sonra yeni bir hukuki durumun gelişti. Hakkında olumsuz karar çıkanlar idareye tekrar müracaat ederek göreve iadesini talep edebilir. Tabi bu zorlu bir süreçtir. Bununla ilgili idareye başvuracak. İdare bu talebi kuvvetle ihtimal reddedecek. Reddedilmesi hallinde kişi yargı sürecini yeniden başlatması gerekir. Şuan itibarıyla haklarında güvenlik soruşturması devam edenler için kararın ‘Resmi Gazete’de yayınlanmasıyla birlikte uygulanmaya başlanmalıdır. Güvenlik soruşturması bekleyenler için bu şart ortadan kalkmıştır. Geçmişte müracaat edenler tekrar başvuru yaparak bu engeli aşabilirler." (Nizamettin Aşkın- İLKHA)