İkinci elde güven virajı

EKONOMİ SERVİSİ 

İkinci el araç ticaretinde yetki belgesini zorunlu hale getiren düzenlemede, uyum süreci 31 Aralık’ta sona eriyor. Yönetmeliğe göre, ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti, işletmesi adına yetki belgesi alan tacirler ile esnaf tarafından yapılabilecek. Ticaret İl Müdürlüğü’nden yetki belgesi almayanlar, ikinci el otomobil ticareti yapamayacak.

DEV PAZAR

Türkiye’nin lokomotif sektörleri arasında yer alan otomotiv sektöründe, ikinci el araç satışlarının payı özellikle 2018 yılındaki artışla dikkat çekti. 2018’de 6.9 milyon ikinci el araç, 620 bin sıfır araç satıldı. Son yılın rakamlarıyla ikinci el araç satışı, otomotiv pazarında yüzde 92’lik bir paya sahip.

Yetki belgesiyle başlayacak yeni dönemin, sektörde büyük bir dönüşüm sürecini başlatması da bekleniyor.

EKSPERTİZ RAPORU

İkinci el araç alım-satımlarında güvenin artmasının yanı sıra, bu işi sadece yetkili tacir ve esnafın yapacak olmasıyla, istihdamın ve vergi gelirlerinin de artması öngörülüyor. Yönetmelik kapsamında; TSE hizmet yeterlilik belgesi bulunan işletmelerden araç ekspertiz raporu alınmasının zorunlu olması ve ikinci el satışı yapan işletme tarafından araca garanti verilecek olması da yeni dönemin önemli değişimleri arasında.

SEKTÖR TOPLANTISI

İstanbul Ticaret Odası Motorlu Taşıt Satış ve Servisi Meslek Komitesi, ‘İkinci El Otomotiv Ticaretinde Kayıtdışıyla Mücadele Strateji ve Hedefleri’ konulu sektör toplantısında, ikinci el araç ticaretinde 2020 yılında başlayacak yeni dönemi ele aldı.

ÜÇ SORUN ALANI

Toplantının açılışını yapan İTO Yönetim Kurulu Üyesi İbrahim Doğan Salman, ikinci el araç sektörünün geçtiğimiz yıl yaklaşık yüzde 20’ye yakın büyüme gerçekleştirdiğini ve etkili pazarlardan biri haline geldiğini belirtti. Salman, sektörün daha fazla büyüme potansiyeli olduğunu fakat güven, kayıt dışılık ve kurumsallaşma gibi konularda önemli sorunlar yaşadığını vurguladı.

İkinci el araç ticaretinin kayıt dışılıktan kurtulabilmesi için yapılan düzenlemelerin faydalı olacağına inandığını söyleyen Salman, şöyle devam etti: “Düzenlemelerin denetimlerinin de sağlanması, örneğin ekspertiz yapılan işletmelerin de ayrıca bir denetimden geçmesi, yetkinliklerine ve performanslarına bakılması gibi konuların da hayata geçmesi gerekiyor. Yalnızca devlet değil, sektöre de büyük iş düşüyor. Özellikle kayıt dışılığın sonlandırılması için işletme-lerin belirli bir standardı yakalaması ve tüke-tici üzerinde de güven oluşturması esastır.”

Toplantının oturum başkanlığını ise İTO Motorlu Taşıt Satış ve Servisi Meslek Komitesi Başkanı Hasan Görkem Konu yaptı.

2020 KAYIT DIŞIYLA MÜCADELE YILI

Kayıt dışılık sorununa verilerle dikkat çeken İTO Motorlu Taşıt Satış ve Servisi Meslek Komitesi Meclis Üyesi Hayrettin Ertemel, şöyle konuştu: “2018’de satılan 6.9 milyon ikinci el aracın; 1 milyonu mükerrer satış, 1 milyonu araç sahibi tarafından yapılan satış, 1.5 milyonu ise tacirler yani bizler tarafından yapılan satışlardır. Geriye kalan 3.5 milyon aracın satışı ise kayıt dışı olarak gerçekleşmiştir. Yani satışların yüzde 46’sı kayıt dışı olmuştur. Dijital mecralarda yayında olan ikinci el ilanların hemen hemen yüzde 37’si tacirlerimize ait iken, kalan yüzde 63’ü ise sözde bireysel satıcılara aittir. Sözde diyorum; zira halka açık, dijital mecralardan elde ettiğimiz verilere göre, bireysel olarak yılda 6’dan fazla ilan verenlerin sayısında özellikle son dönemde büyük bir artış var. Bireysel olarak ilan verenlerin yüzde 57’si aslında kayıt dışı satış yapan kişilerdir.” Ertemel, Meslek Komitesi olarak, 2020 yılını kayıt dışı ile mücadele yılı ilan ettiklerini söyledi.

MESLEĞİN HUKUKİ TEMELİ OLUŞTU

İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmeliğin 13 Şubat 2018’de yayınlandığını, uyum süreci içinde ikinci el araç satan işletmelere yetki belgesi vermeyi hedeflediklerini belirten Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdür Yardımcısı Adem Başar, şu bilgiyi verdi: “Bu yönetmeliği kayıt dışılığı ortadan kaldırmak için çıkardık. Yetki belgesi için bugüne kadar İstanbul özelinde 1517 başvuru oldu. Bunların 577’si belgelendirildi, 476 red var, 464 devam eden süreç var. Ayrıca 307 tanesi için de yeni bir değerlendirme süreci başladı. İstanbul’da 5 bin 579 civarında tacir ve esnaf vasfında bu işi yapan meslek mensubu var. 2018 yılında yaptığımız düzenleme ile aslında sektöre ilişkin ilk defa hukuksal bir zemin oluşturduk. Meslekle ilgili en büyük sıkıntı mesleğin tanımlı olmamasıydı, bunu sağladık.”

YETKİ BELGELİLERE VERGİ AVANTAJI

Yönetmeliğe uyum süreci tamamlandığında vergi avantajından sadece yetki belgelilerin faydalanacağını vurgulayan Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkan Yardımcısı Mehmet Arabacı, şunları söyledi: “KDV oran indirimini de özel matrah uygulamasını da aslında yetki belgesine bağladık. Yetki belgesinin alınmasının böyle de bir önemi var. Geçiş sürecinde kimseyi mağdur etmemek üzere bir düzenleme yaptık. Ancak geçiş süreci bittiğinde yetki belgesi olmayanlar için özel matrah uygulaması da, KDV’de hangi orandan alırsan o orandan çıkar uygulaması da geçerli olmayacak. Otomotiv sektörü konusunda bizim de elimizi taşın altına koyduğumuzu düşünüyorum.”

HAFTASONU NÖBETÇİ NOTER

Kayıt dışılık konusunda herkesin üzerine düşeni yerine getirmesi gerektiğinin altını çizen İstanbul Noter Odası Başkanı Emine Çağlayan, ikinci el araç satımında büyük kolaylık sağlayan haftasonu nöbetçi noterlik uygulaması hakkında da bilgi verdi. Çağlayan, Anadolu Yakası’nda 4, Avrupa Yakası’nda 5 olmak üzere toplam 9 noter dairesinin haftasonları hizmet verdiğini söyledi.

İKİNCİ ELDE YÜKSELİŞ SÜRECEK

Türkiye’de 17.3 milyon adetlik bir araç parkı olduğunu belirten Arabam.com Genel Müdürü Zafer Terzioğlu, önümüzdeki üç yılda ikinci el araçların daha çok revaçta olacağını, ancak araç parkının eskiyeceğini ifade etti. Terzioğlu, şöyle konuştu: “Müşteri kendini güvende hissederse daha fazla para veriyor. Güven konusu, uzun vadede yetki belgesi ve garanti ile çözülecek. Yönetmelik ve ikinci el araç satışını yetki belgeli olanların yapabilecek olması bu yönüyle de önemli.”

Kaynak, İTO