Çalışan annelere, doğum izninden kısmi süreli çalışmaya, evde çocuk bakımı yardımından doğum borçlanmasına kadar çalışma hayatında birçok hak tanınıyor.

Bunların dışında devletin çalışan annelere yönelik farklı destekleri de var ve bunların çoğu bilinmiyor. 

2019 yılında asgari ücretteki artışla birlikte bu destekler de arttı ve 7 bin liraya kadar yükseldi. 

Bu yardımların yapılması için başvuru yapılması gerekmektedir. 

İşte çalışan annelerin yararlanacağı devlet destekleri.

Geçici iş göremezlik ve sürekli iş göremezlik nedir, kimler yaralanabilir, yapılan ödemeler ne kadardır?

Doğum borçlanması kadınlara ne kazandırır, şartları nelerdir? Doğum borçlanması hakkında bilinmesi gerekenler…

Kadın çalışanların sosyal hakları... Hamilelik ve doğum sonrasında nasıl bir yol izlenmeli?..
Doğum yardımı kimlere verilir?

Bu yardım Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan ya da mavi kart sahibi olan tüm kadınlara verilmektedir.

Tek sefer mahsus olarak birinci çocuk için 300 TL, ikinci çocuk için 400 TL, üçüncü çocuk ve sonrası için 600 TL olarak ödenmektedir.

Bu yardım Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından ödenmekte olup başvurular bu kuruma yapılmaktadır.

Bu haktan nasıl yararlanılır?

Doğum veya evlat edinme tarihinden önceki son üç yılda, doğum yapan kadın adına en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması,
İş Kanunu 63. Maddesinde belirtilen haftalık çalışma süresinin yarısı kadar fiilen çalışılması,
Doğum ve evlat edinme sonrası, analık izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde Kuruma “doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesi” ile başvurulması gerekmektedir.
Mücbir sebepler dışında başvuruda gecikilirse, gecikilen süre, yarım çalışma ödeneği almaya hak kazanılan toplam süreden düşülecektir.

Yarım çalışma ödeneğinin günlük miktarı, günlük asgari ücretin brüt tutarı kadar olacak ve bu tutardan damga vergisi hariç, herhangi bir vergi ve kesinti yapılmaz.

Geçici iş göremezlik ödeneği almaya hak kazananlara bu durum devam ettiği sürece, doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği verilmeyecektir.

Süt parasından kimler yararlanır?

Emzirme ödeneği olarak da bilinen bu yardım için yine SSK ya da Emekli Sandığı’na bağlı olarak verilmektedir.

Doğum parasından tek farkı ise annenin sigortalı olarak çalışması gerektiği koşulu bulunmamasıdır.

Bu yardım için babanın SGK’ya bağlı olarak çalışması yeterlidir.

Süt parası tek sefere mahsus olarak 2019 Yılı için 149 TL olarak ödenmektedir. 

Yarı çalışma süresi hakkı nedir?

Buna göre doğum sonrası analık hâli izninin bitiminden itibaren çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla ve çocuğun hayatta olması kaydıyla kadın işçi ile üç yaşını doldurmamış çocuğu evlât edinen kadın veya erkek işçilere istekleri hâlinde birinci doğumda altmış gün, ikinci doğumda yüz yirmi gün, sonraki doğumlarda ise yüz seksen gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilmesi gerekiyor.

Çoğul doğum hâlinde bu sürelere otuzar gün daha ekleniyor. Çocuğun engelli doğması hâlinde ise bir artırım daha geliyor ve bu süre üç yüz altmış gün olarak uygulanabiliyor.

Yarı çalışma ödeneği nasıl ödenir?

Haftalık çalışma süresinin yarısı kadar verilen ücretsiz izin süresince doğum ve evlat edinme sonrası başvuruya bağlı olarak yarım çalışma ödeneği ödemesi ile işçinin ücret standardı bir ölçüde dengeleniyor.

Zira çalışılan aya ait aylık prim ve hizmet belgesinin ilişkin olduğu aydan sonraki ikinci ay içinde Yarım çalışma ödeneği İşsizlik fonundan aylık olarak ödenmeye başlıyor.

Ödeneğinin günlük miktarı, günlük asgari ücretin brüt tutarı kadar olup bu hakka kavuşmak için son üç yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması şart bulunuyor.

Haftalık çalışma süresinin yarısı kadar fiilen çalışılması ve doğum ve evlât edinme sonrası analık hâli izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde İş-Kur’a doğum ve evlât edinme sonrası yarım çalışma belgesi ile müracaatta bulunulması da şart.

Müracaat gecikirse doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği gecikilen süre kadar azalmış oluyor.

Sadece damga vergisine tabi olan Yarı Çalışma Ödeneği süresince rapor parasına da hak kazanılırsa rapor parasına tekabül eden süre için yarı çalışma ödeneği ödenmiyor.

Yarı süreli çalışma hakkının kullanıldığı süre zarfında günlük çalışma süresi içinde ayrıca bir buçuk yaşından küçük çocuklarını emzirme amacıyla tanınan günde bir buçuk saatlik süt izninin kullanılması ise mümkün bulunmuyor.

Bu sürelerin hekim raporu ile belirtilmesi koşuluyla işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine göre doğumdan önce ve sonra gerekirse artması da mümkün.

Ücretsiz izin hakkı nasıl kullanılır?

İsteği halinde kadın işçiye, on altı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde on sekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilmesi gerekiyor.

Yasal ifadesi bağlayıcı olduğundan burada işverenin reddetme hakkı bulunmuyor.

Keza bu izin, üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinme hâlinde eşlerden birine veya evlat edinene de verilmesi ve bu sürenin yıllık ücretli izin hakkının hesabında çalışılmış gibi dikkate alınması gerekiyor.

İşçilerin doğum nedeniyle kullanabileceği bu izin hakları iş sözleşmesi ile çalışan ve gerek 4857 sayılı kanun ve gerekse Basın İş Kanunu ve Deniz İş Kanunu kapsamında olan çalışanları da kapsıyor.

Kreş yardımı nedir?

Çalışan annelere devlet kreş yardımı da yapıyor.

2018 yılında kreş yardımının şartları da değiştirildi ve destek miktarı artırıldı.

Destek için temel kriter ise annenin maaş durumu. Asgari ücretle çalışan anneler devletin sunduğu destekten faydalanıyor.

Geçen sene yapılan düzenleme ile kadın çalışanlara yapılacak kreş yardımı, gelir vergisinden de istisna tutuldu ve bu rakam asgari ücretin yüzde 15’inden asgari ücretin yüzde 50’sine çıkartıldı.

kaynak: Independent Türkçe