Egzama nedir?

Egzama deride meydana gelen alerjik bir hastalık. Hastalığın seyri altta yatan nedene göre şekillenmekte. Kimi hastada kısa süre içerisinde düzelme eğilimindeyken, hastaların bir kısmında ise hekime çoklu başvuru gerektiren daha kronik bir süreç hâkim.

Hastalığın tedavi süreciyse kişiden kişiye göre değişiyor. Peki egzamanın tedavisi mümkün mü? Ne zaman doktora başvurmalıyız? Hastalıkla ilgili merak edilenleri Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dermatoloji Bölümü Uzman Doktor Ayşenur Botsalı’ya sorduk.

Botsalı’ya göre; birçok insanın karşılaştığı cilt rahatsızlıklarından biri olan egzama, alerji veya stres sonucunda meydana gelen bir deri hastalığı…

Egzamanın belirtileri nelerdir?

Ayrım çok keskin olmamakla birlikte bir çok insanın karşılaştığı cilt hastalıklarından biri olan egzema çok farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir

Egzama hastaları tarafından hekimlere başvuru nedeni olan öncelikli yakınma kaşıntı olmakla birlikte deride sulantı, yanma, acı ve kanama gibi şikâyetler de eklenebilir. Hastaların tarif ettiği belirtiler hekimin bu geniş hastalık grubu içerisinde doğru tanıyı bulması için yol gösterici olabilir.

Örneğin kaşıntıdan ziyade acının ön planda oluşu alerjik egzamalardan çok deriye uzun süreli su teması, sabun, deterjan gibi maddelerin tahrişine bağlı olarak gelişen ve özellikle kadınlarda daha sık gözlenen tahrişe bağlı egzemayı akla getirir. Buna karşın herhangi bir egzema olgusunda kronik seyir halinde özellikle gerilime duyarlı vücut bölgeleri olan makat çevresi, el parmakları, ayaklar, dudak kenarları gibi bölgelerde çatlakların ortaya çıkışı acı yakınmasını da beraberinde getirecektir.

Yaz aylarında egzamalarda artış yaşanır mı?

Dirençli egzamaların tedavisinde güneş ışığı faydalıdır ve tedavi amacıyla dirençli egzemalarda ultraviolet ışığı tedavisine başvurulabilir.

Sıcak havalardaki terleme derinin tahrişine neden olabilir ve el içi ayak tabanı gibi bölgelerde hafif soyulma şeklinde kendini gösteren hafif egzema tabloları gelişebilir. Ek olarak özellikle alerjik çocuklarda dirsek, el parmaklarının üstü gibi bölgelerde kaşıntı, kırmızı küçük kabarcıklar şeklinde kendini gösteren bir döküntü oluşup mevsim bitimiyle birlikte kaybolabilir.

Parfüm gibi kozmetik ürünlerin bir kısmı normalde egzemaya neden olmasa da güneş maruziyeti sonrasında kızarıklık, kaşıntı gelişebilir. Kullanılan ağrı kesici, şeker hastalığı, hipertansiyon, kalp hastalığı tedavisi için birçok ilaç da artmış güneş duyarlılığına ve egzema gelişimine neden olabilir. Düzenli güneş koruyucu kullanımı bu tip egzemaların kontrolünde destek sağlayacaktır.

Kış aylarında yaşanan soğuklar egzamayı etkiler mi?

Deri nem düzeyindeki azalma deriyi egzemaya çok daha duyarlı hale getirir. Özellikle çocukluk çağında başlangıç gösteren atopik egzema olgularında derinin nemlendirilmesi ciddi öneme sahipken diğer egzema türlerinde de derinin düzenli aralıklarla hekim tarafından önerilen bir nemlendirici veya derinin onarımına destek sunan bariyer kremler ile desteklenmesi tedavinin temelini oluşturur.

Kış aylarında soğuk havaların yanısıra kapalı ısıtma sistemleri, sıcak banyolar ve kalın yünlü kıyafetler egzema gelişimine veya var olan egzemanın şiddetlenmesine neden olabilir. Kış döneminde düzenli deri bakımı ve nemlendirme egzemaların ortaya çıkmasını önleyebilir, medikal tedavi gereksinimini azaltabilir.

Egzama hastalarının dikkat etmesi gereken yiyecekler var mı?

Yemek pişiren kişiler için domates, patlıcan gibi deri üzerinde tahriş edici etkisi belirgin olan çiğ meyve ve sebzelere, et ürünlerine çıplak elle temas edilmemesi, eldiven kullanımı önerilir.

Egzamalı hastaların çok merak ettikleri ve hekimlere sıklıkla danıştıkları bir konu başlığı tükettikleri herhangi bir besin maddesinin egzemayı tetikleyip tetiklemediğidir. Zannedilenin aksine egzemaların çok az bir kısmında tüketilen besinlerin etkisi bulunmaktadır. Hatta kabul edilen yaklaşım besin alerji testleri ile kesin olarak egzemayı tetiklediği kanıtlanmadığı sürece diyet kısıtlamasına gidilmemesi gerektiğidir.

Bu duruma özellikle gelişim çağında olan ve dengeli beslenme gereksinimi ön planda olan çocuk olgularda özen gösterilmelidir. Çok net neden-sonuç ilişkisi gözlediğini bildiren hastalarda bahsi geçen besin maddesinin ne olduğu da göz önünde bulundurularak kısıtlamaya başvurulabilir.

Egzamalar da rutin olarak besin alerji testi yapılması gerekmez. Hekimin klinik şüphesi halinde özel birtakım alerji testleri uygulanıp sonuçlara göre hastalara özel diyet listeleri oluşturulabilir.

Türlerine göre tedavisi de farklılık gösteriyor mu?

Hastalara doğru tedavi uygulanabilmesi için öncelikle altta yatan nedenin belirlenmesi önemlidir. Nemlendiriciler veya bariyer kremler egzama tedavilerinin tümünde başvurulan temel tedavilerdir.

Hastaların yakınmalarını azaltmakta kortizonlu kremler ve kaşıntıyı kontrol altına alan antihistaminik tabletlerin kullanımı destek sunmaktadır. Uzun dönemde kortizonlu kremlerin kontrolsüz kullanımının deri üzerinde olumsuz etkilere de neden olabileceği göz önünde bulundurularak kremlerin kullanım sıklığı ve süreleri hekim tarafından belirlenmelidir.

Su, sabun gibi maddeler deriye çok hafif miktarlarda zarar vermektedir. Ancak bu hafif şiddetteki zararların onarımı gerçekleşmeden tekrarlayan maruziyet halinde egzama oluşumu gözlenmektedir. Bu nedenle günde 30 dk’dan fazla elleri suya giren hastalarda düzenli olarak içi pamuklu egzema eldivenlerinin kullanımı derinin onarımı için gerekli zamanı sunacaktır.

Alerjik egzama olgularının tedavisi daha zorlayıcı karakterdedir ve saptanan alerjen maddeden sıkı bir şekilde korunulması gerekmektedir. Aksi takdirde çok az miktarda alerjen maruziyeti bile şiddetli egzama gelişimini tetikleyebilir.

Hastalara alerjisinin olduğu madde konusunda detaylı bilgi verilmeli ve o maddeyi içerebilecek ürünlerin alınması esnasında detaylı olarak ürün etiketindeki maddelerin kontrolü yapılmalı, alerjeni içeren hiçbir ürün kullanılmamalıdır.

Kaynak, TRT Haber