Bosna'daki savaşta (1992-1995) bir süre Birleşmiş Milletler (BM) bünyesinde Srebrenitsa'da görev yapan Hollandalı tabur komutanı Ludy de Vos, 1995 yılının temmuz ayında Srebrenitsa'da yaşananların insanlık tarihinin en büyük başarısızlığı olduğunu söyledi.

En az 8 bin 372 Boşnak sivilin katledildiği soykırımın 24. yıl dönümü öncesi Bosna Hersek'i ziyaret eden Hollandalı komutan, ülkenin doğusundaki Srebrenitsa'da görev yaptığı dönemde yaşadıklarını ve soykırım hakkındaki düşüncelerini AA muhabirine anlattı.

Srebrenitsa'da yaşanan olayların bu raddeye geleceğini tahmin dahi edemediklerini vurgulayan De Vos, 1995 yılının ocak ayında ayrıldığı Srebrenitsa'yı yaklaşık 25 yıl sonra ilk kez ziyaret edeceğini belirtti.

O dönem BM askerleri kontrolündeki güvenli bölgede, insanların bugün nasıl bir yaşam sürdüğünü görmek istediğini kaydeden De Vos, "Bizim görevimiz güvenli bölgedeki insanların güvenliğini sağlamak ve bu bölge dışında yaşayan sivillerle Bosnalı askerleri, Sırp birliklerinden uzak tutmaktı." ifadelerini kullandı.

De Vos, savaş yıllarında çok sayıda sivilin civar köylerdeki evlerini terk edip Srebrenitsa'ya sığındığını anlatarak, o dönemde bölgede yaşamanın çok zor ve bölgeye ulaşan gıda yardımlarının yetersiz olduğunu dile getirdi.

"Kötü bir şeyler olacağı hissine kapılmıştık"
Srebrenitsa'daki son günlerinde olayların değişik bir hal almaya başladığını fark ettiğini söyleyen De Vos, "Yakınlarda bulunan Sırp birlikleri gitgide güçleniyor ve kötü bir şeyler olacağı hissine kapılmamıza neden oluyordu." dedi.

Srebrenitsa'nın Sırp birlikleri tarafından ele geçirilmesinin ardından yaşanan soykırıma da değinen De Vos, "Srebrenitsa'da 1995 yılının temmuz ayında yaşananlar, insanlık tarihinin ve bilhassa o bölgeden sorumlu uluslararası toplumun en büyük başarısızlığıdır." ifadelerini kullandı.

Hollandalı komutan, Srebrenitsa'da son ana kadar kalamamanın pişmanlığını yaşadığını vurgulayarak, "Srebrenitsa benim için anılarla dolu bir yer. Yıllar sonra buraya dönmek zor. Burada yaşananlar yalnızca Srebrenitsa'da görev yapan Hollandalı askerleri değil, bu topraklara adım atmamış Hollandalı askerleri de etkiledi." şeklinde konuştu.

Savaşta öldüğünü zannettiği bir arkadaşının hayatta olduğunu öğrenmesinin, yıllar sonra buraya dönmesinin asıl nedeni olduğunu kaydeden De Vos, "Soykırımda öldürülen Boşnakların mezarlarını ziyaret etmek istedim." dedi.

De Vos, o dönemde Srebrenitsa'da görev yapmış bazı Hollandalı askerlerin, soykırımı durduramadıkları için kendilerini suçlayarak intihar ettiklerini de sözlerine ekledi.

Srebrenitsa'da ne oldu?
Ülkenin doğusundaki Srebrenitsa'nın 11 Temmuz 1995'te Ratko Mladic komutasındaki Sırp birlikleri tarafından işgal edilmesinin ardından BM bünyesindeki Hollandalı askerlere sığınan sivil Boşnaklar, daha sonra Sırplara teslim edildi.

Kadın ve çocukların Boşnak askerlerin kontrolündeki bölgeye ulaşmasına izin veren Sırplar, en az 8 bin 372 Boşnak sivili ormanlık alanlarda, fabrikalarda ve depolarda hunharca katletti ve toplu mezarlara gömdü.

Savaşın ardından kayıpları bulmak için başlatılan çalışmalarda, toplu mezarlarda cesetlerine ulaşılan kurbanlar, kimlik tespitinin ardından her yıl 11 Temmuz'da Potoçari Anıt Mezarlığı'nda düzenlenen törenle toprağa veriliyor.

Bu yıl da 33 soykırım kurbanının defnedileceği Potoçari Anıt Mezarlığı'na bugüne kadar 6 bin 610 kurban defnedildi. Aradan 24 yıl geçmesine rağmen binin üzerinde soykırım kurbanının cesedine ise hala ulaşılamadı.