TEKNOLOJİ SERVİSİ

Zorbalık bilinçli bir şekilde başkalarına sözel saldırı, fiziksel taciz veya daha ince bir baskı metodu olan manipülasyon yoluyla zarar verme davranışıdır. Zorbalık, tüm insanları; yaşına, cinsiyetine, etnik kökenine, dini inancına veya sosyoekonomik durumuna bağlı olmaksızın, her ortamda, bir veya birden çok zamanda etkileyebilen ve dünyanın her yerinde yaygın olarak görülen bir sorundur. Tüm dünya ülkelerini ilgilendiren zorbalığın okullarda yaygınlaşması çocukların ve gençlerin fiziksel ve psikososyal sağlığını tehdit etmektedir. Araştırmacılar, zorbalığın; güç dengesizliği, kötü niyet, kurbana doğrudan zarar verme, kurbana alay edildiği hissini verme ve düzenli zaman aralıkları ile tekrarlaması gibi değişik özelliklerinin de bulunduğunu bildirmektedirler.

TASARLANAN, KASITLI, TEKRARLANAN VE DÜŞMANCA DAVRANIŞ İÇEREN ZORBALIK TÜRÜ

Siber zorbalık fiziksel ortamda gerçekleştirilen zorbalık türlerine benzemektedir. Temel fark internet veya cep telefonu gibi sanal iletişimin gerçekleşebildiği bilgi ve iletişim teknolojilerinin aracı olarak kullanılmasıdır. Belsey, siber zorbalığı, “Bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak bir birey ya da grup tarafından diğerlerine zarar vermek için tasarlanan kasıtlı, tekrarlanan ve düşmanca davranış içeren zorbalık türü” olarak tanımlamıştır. Siber zorbalıkta saldırgan ile kurban arasında kişisel bir temas bulunmamasına rağmen, saldırıya uğrayan kişi psikolojik zarar görmektedir. Zorbalığa maruz kalan gençlerde depresyon, düşük benlik saygısı, korku, üzüntü, hayal kırıklığı, utanç v.b. gibi duygular yoğun olarak görülmektedir. Ayrıca çocuk ve gençler sanal ortamda hayal güçlerinin etkisiyle yarattıkları karakterler aracılığı ile zorbaca davranışları oyun olarak kabul etmekte ve bu davranışlar için sorumluluk üstlenmemektedirler.

KONUYA İLİŞKİN ÇALIŞMALAR YENİ

Ülkemizde siber zorbalığın yaygınlığına ilişkin çalışmalara henüz rastlanmamaktadır. Fakat yurt dışında, konuya ilişkin çalışmalar yeni olmakla birlikte sayıları hızla artmaktadır. Örneğin, Kanada da Li tarafından 177 öğrenci üzerinde yapılan anket çalışmasında, öğrencilerin %54’ünün geleneksel zorbalık kurbanı olduğu ve çeyreğinden fazlasının da aynı zamanda siber zorbalık yaptığı bulunmuştur. Bu çalışma, hemen hemen her üç öğrenciden birinin diğerlerine geleneksel formda zorbalık yaptığını ve bunların yaklaşık %15 inin elektronik iletişim araçlarını kullanarak da zorbalık davranışını devam ettirdiğini göstermiştir. Yine, siber zorbalık kurbanların %60’ının kız, siber zorbaların %52’den fazlasının ise erkek olduğu gözlenmiştir. Kanada’da 432 öğrenci üzerinde yapılan bir başka çalışmada, öğrencilerden %69’u siber taciz olayına tanık olduklarını, %21’i kendilerinin defalarca siber tacize maruz kaldıklarını ve %3’ü de kendilerinin siber tacizde bulunduklarını bildirmişlerdir.

ÖNLEM ALINMASI GEREKLİ

Bilgi ve iletişim teknolojileri, özellikle internet, insanların her geçen gün artan bilgiye ulaşma, bilgiyi saklama ve paylaşma gereksinimine yanıt vermesi özelliği ile yaşamın vazgeçilmez bir parçası olmuştur. Bilgi ve iletişim teknolojilerinin eğitimde kullanılmaya başlanması ile bilgiye ulaşmadaki duvarlar yıkılmış, eğitim öğretim etkinliklerine yenilikler getirilmiştir. Ülkemizdeki okullarda bilgisayar ve özellikle internet bağlantılarının sağlanmasına yönelik aktif çalışmaların yürütüldüğü düşünüldüğünde siber zorbalığın henüz çok büyük boyutlara ulaşmadan önlem alınması gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Kaynak, TZV