Meteoroloji Genel Müdürlüğü son zamanlarda kuvvetli yağışlarla birlikte meydana gelebilecek ani sel, su baskını, yıldırım gibi olumsuzluklara karşı dikkatli ve tedbirli olunması konusunda sık sık uyarılarda bulunuyor.

Geçtiğimiz günlerde bazı şehirlerde sağanak nedeniyle ev, işyerleri ve yolları su basmış; ölümlü ve yaralanmalı olaylar meydana gelmişti. Yıldırım çarpması nedeniyle de birkaç kişi hayatını kaybetmiş, onlarca kişi de yaralanmıştı. Aynı zamanda birçok büyük ve küçükbaş hayvan da telef olmuştu.

Yaşanan tüm bu olaylar, "Sel ve yıldırıma karşı korunma yolları nelerdir?" sorusunu akılları getiriyor.

İLKHA'nın Meteoroloji Genel Müdürlüğünden derlediği bilgilere göre, şiddetli yağış ve selden korunmanın ilk şartı, son meteorolojik durumla ilgili güncel bilgiye sahip olmak.

Sel uyarılarını radyo ve televizyondan takip edin. Meteoroloji'den telefonla bilgi alın. Selleri tahmin etmek onları tetikleyen olayların türü ve doğasına bağlıdır. Kısa süreli yoğun yağış ani sele, uzun süreli yağışın nehirlerin taşmasına neden olacağını unutmayın.

Selden önce

Evde değerli eşya ve önemli belgeleri yüksek yerlere kaldırın. Varsa afet ilk yardım çantasını yanınıza alın. Zarara yol açabilecek ya da zarar görebilecek eşyaları içeri alın. Su kaynakları kirlenebileceğinden, yedek içme suyunuzun olduğundan emin olun. Suyun evi terk ettiği her yerden içeri de girebileceğini hatırlayın. Kum torbaları temin edin. Selin kullanabileceği ark, hendek, vadi ve kanyon gibi yerlerden uzak durun. Açık alandaysanız en yüksek cisim siz olmayacak şekilde tepeye çıkın.

Sel sırasında

Yüksek yerlere çıkın. Asla sel suyu içinde araba kullanmayın, ölümlerin yüzde 80'ninin araç içinde olduğunu unutmayın. Aracınızı selden etkilenmeyecek bir yere çekin. Sel suyu, akıntı ya da nehirlerde yürümeye çalışmayın. Hızla akan 15-20 cm derinlikteki suyun bir insanı devirebileceğini akıldan çıkarmayın. Ev yada işyerinizi boşaltmanız gerekiyorsa elektrik, doğalgaz vb. kapatın. Çok gerekli olmadıkça yolculuğa çıkmayın.

Selden sonra

Binalardaki yapısal hasarı kontrol edin. Karanlıktaysanız mum değil el feneri kullanın. Sel suyu ile temas etmiş bütün gıda malzemelerini konserve dahil atın.

Yıldırımdan korunma yöntemleri

Yıldırım olayı, her ne kadar yıldırım düşmesi olarak bilinse de bulut ile yer arasındaki negatif ve pozitif elektrik yüklerinin pozisyonlarına göre bazen buluttan yere doğru, bazen de yerden buluta doğru olmaktadır.

Yıldırım, sadece dikey gelişmeli bulut olan kümülonimbus (Cb) bulutunun varlığında oluşabilir. Normal bir vatandaş için Cb bulutunu tespit etmek zor olabilir, ancak sağanak yağış, şimşek ve gök gürültüsünün olması, Cb bulutunun varlığını gösterir.

Yıldırım olayında ortaya çıkan enerji yaklaşık 1010 joule kadar olup bu enerji saniyenin milyonda biri zarfında geçtiği hava sütununun sıcaklığını 15 bin santigrat dereceye kadar ısıtabilir. İşte yıldırımın yakıcı ve yıkıcı etkisi açığa çıkan bu enerjinin sonucudur. Bir insana yıldırım çarpma olasılığı 600 binde birdir. Yıldırım çarpmış bir kazazedeye dokunmak tehlikeli değildir. Dokunulduğu zaman çarpılma tehlikesi yoktur.

Otomobil içleri güvenli yerler

Yıldırım oluşmasında meteorolojik şartların yanı sıra yer yüzeyinin durumu da çok önemlidir. Yüksek binalar, ağaçlar ve metalik eşyalar gibi iyonlaştırıcı malzemeler yıldırım oluşumu için uygun koşullar hazırlarlar. Can ve mal kaybını en aza indirebilmek için şu hususlar dikkate alınmalıdır:

Yüksek bina ve yapılarda (minare gibi) paratoner (yıldırımsavar) kullanılmalı.

Yıldırım riski olan havalarda ağaç, bayrak ve telefon direkleri gibi yüksek objelerden uzak durulmalı. Metalik eşyalardan uzak durulmalı ancak otomobillerin lastikleri yalıtkan olduğu için otomobil içleri güvenli yerlerdir.

Açık arazide iseniz yere çömelerek oturun, kesinlikle yere yatmayın.

Su üzerinde iseniz derhal karaya çıkmaya çalışın.

Şemsiye gibi sivri metal içeren eşyaları kullanmayın.

Açık arazide gruplar halinde durulmamalı.

Elektrikli eşyaları fişlerinden çekin, mümkün olduğunca kullanmayın. (İLKHA)