HABER MERKEZİ

Sarı Yelekliler, altı aydır Fransa'nın gündeminde. Eylemlerin başladığı 17 Kasım 2018'den beri dün (18 Mayıs 2019) en düşük katılımın olduğu haftaydı. Buna rağmen Fransa İçişleri Bakanlığı'nın açıklamasına göre ülke genelinde 15 bin 500 eylemci sokağa çıktı. Başkent Paris’te ise 1600 gösterici toplandı.

Peki Sarı Yelekliler eylemcileri geçen altı ay boyunca ne talep etti? Göstericilerin hangi talepleri gerçekleşti? Eylemlerde kaç kişi yaralandı, kaç kişi hayatını kaybetti?

RAKAMLARLA SARI YELEKLİLER EYLEMLERİ

Akaryakıt zamlarını protesto etmek için 17 Kasım 2018’de başlayan ve zamanla hayat pahalılığına ve yüksek vergilere tepki olarak büyüyen Sarı Yelekliler eylemlerinde altı ayda 11 kişi hayatını kaybetti.

Fransa İçişleri Bakanlığı'nın 13 Mayıs'ta açıkladığı rakamlara göre, 2 bin 448 eylemci ve bin 797 kolluk görevlisi yaralandı.

Fransız hükümetinin nisan ayı başında yayınladığı raporda, eylemlerde 10 bin 718 kişinin gözaltına alındığına yer verildi. Polis ve jandarma, eylemlerde 13 bin 905 plastik mermi kullandı. 'Polislerin polisi' olarak bilinen üst kurum IGPN bu nedenle, polis ve jandarmaya karşı 256 adet soruşturma başlattı.

Öte yandan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 10 Aralık 2018 ve 25 Nisan 2019 tarihlerinde Sarı Yelekliler'in talepleriyle ilgili açıklamalar yaptı fakat bu açıklamalar öfkeli eylemcilerin gösterileri sonlandırmasına yetmedi.

SARI YELEKLİLER’İN KAZANIMLARI VE YERİNE GETİRİLMEYEN TALEPLERİ NELER?

Asgari ücrette artış: Macron, 10 Aralık 2018’de yaptığı kamuoyu açıklamasında, Sarı Yelekliler'in taleplerinden biri olan asgari ücreti artırdığını duyurdu. Öte yandan 2019 yılından itibaren geçerli olan aylık 100 Euro'luk artış, Sarı Yeleklileri tatmin etmedi.

Vergilerin düşürülmesi: Macron ayrıca, vergilerde indirim yapılacağını belirtti. 10 Aralık’ta açıkladığı kararında, ek mesai saatlerinden vergi alınmayacağına yer vermişti. Fransız Cumhurbaşkanı 25 Nisan’daki açıklamasında ise, gelir vergisinde ‘önemli’ bir indirim yapıldığını söylemişti.

Bazı emekli maaşlarının artırılması: Sarı Yelekliler gösterilerine katılan emekliler, maaşlarının yükseltilmesi ve hayat koşullarının iyileştirilmesi talepleriyle sokaklara çıkıyor. Macron 25 Nisan’daki konuşmasında, yaşlı hizmetleri kategorisindeki vergi artışını, aylık 2 bin Euro emekli maaşının altındakiler için iptal ettiğini duyurmuştu.

Okul ve hastaneler için borçların ertelenmesi: Macron yaptığı bir basın açıklamasında 5 yıl içinde, belediye başkanının onayı olmadan hiçbir okul veya hastanenin borç nedeniyle kapatılamayacağını söyledi.

Parlamentoda orantılı temsil: Macron 25 Nisan’da, milletvekilleri ve senatörlerin sayısını yüzde 25-30 oranında azaltacağını ve parlamentoda tüm siyasi partilerin orantılı temsil edileceğini söyledi.

‘Elit Okullar’ın kapatılması: Sarı Yeleklilerin resmi bir talebi olmasa da Fransızlar, ‘elit okulu’ olarak bilinen Ulusal Kamu Yönetimi Enstitüleri’nin (ENA) toplumsal gerçeklikten uzak olduğunu düşünüyor. Macron bu nedenle, söz konusu okulların kaldırılacağını söyledi.

Trafikteki hız limitlerinin değişimi: Sarı Yeleklilerin en çok tepki gösterdiği kararlardan biri de şehirler arası yollarda hız limitinin saatte 90 km’den 80’e düşürülmesiydi. Öfkeli Sarı Yelekliler bu nedenle trafikteki sabit radarları boyamış ve bazen de bazen de radarların önüne beton örmüştü.

Bunun ardından Macron, her bölge idaresinin trafik hız limitini saatte 80 km’ye düşüren kararı iptal etme yetkisinin olduğunu açıkladı.

Yurttaş İnisiyatifi Referandumu (RIC): Sarı Yeleklilerin en büyük taleplerinden biri olan Yurttaş İnisiyatifi Referandumu (RIC) ise meclis tarafından kabul edilmedi.

Servet vergisinin geri getirilmesi: Sarı Yelekliler, eylemlerinin en başından itibaren varlıklı kişilerden alınan servet vergisinin (ISF) kaldırılmasına tepkililer. Macron, konuyla ilgili nihai kararı almayı eylül ayına bıraktı.

'SARI YELEK' NEREDEN GELİYOR?

Hiçbir sendika ya da siyasi partiye bağlı olmayan ve sosyal medya üzerinde organize olan "Sarı Yelekliler", ülke genelinde yüzlerce cadde ve yolda blokaj eylemi gerçekleştiriyor.

Bu hareketin başlamasında Priscillia Ludosky adlı Fransız kadının akaryakıt fiyatlarına yapılan zammı protesto eden imza kampanyası etkili oldu. Sosyal ağlarda 29 Mayıs'ta başlayan imza kampanyasına yaklaşık 870 bin kişi katıldı.

Sosyal medya üzerinden büyüyen "tepki hareketi" daha sonra eylem yapmada tecrübeli olmayan, her yaştan ve siyasi görüşten kişileri kapsayan ülke çapında dev bir protesto hareketine dönüştü.

Fransa’da güvenlik için araçlarda bulunması mecburi olan fosforlu sarı yeleklerin, arabaların ön camına konulması "harekete destek işareti" haline geldi.

'Sarı Yelekliler' kendi içlerinde homojen olmasa da eylem başlama motivasyonuna bakıldığında bölgesel açıdan iki ayrı Fransa'yı işaret ediyor. Bu Fransa şehirde yaşayanlar ve şehrin dışında taşrada kalanlar olarak düşünülebilir.

Kaynak, euronews