"Hasadın başlamasıyla soğan fiyatları düşmeye başladı"

Uzun bir süreden beri yükselen kuru soğan fiyatları, vatandaşların cebini yakmaya başlamıştı. Son günlerde Adana ve Hatay'ın Reyhanlı ilçesinde turfanda soğan hasadının başlamasıyla birlikte uzun bir süredir yüksek olan fiyatlar da yarı yarıya düşmeye başladı.

Market raflarındaki kuru soğan ve patates fiyatlarının mevsim normallerinin üzerine çıkarak 5-6 TL'ye kadar yükselmesi Türkiye gündemini uzun zamandan beri meşgul ediyordu. İç piyasa fiyatlarının makul seviyede tutulabilmesi ve spekülatif fiyat hareketlerinin önlenmesi için kuru soğan ithalatında gümrük vergisi sıfırlandı ve Mısır, Özbekistan, Azerbaycan ve Pakistan gibi ülkelerden soğan ithalat edilmeye başlandı.

Türkiye'nin önemli tarım merkezlerinden olan Adana ve Hatay'ın Reyhanlı ilçesinde turfanda soğan hasadı başlarken, yüksek fiyatlar da düşüşe geçti. Adana'da yaklaşık 30 bin dekar alan üzerinde ekimi yapılan soğanda hasat, depolarda ürün kalmaması ve buna bağlı olarak fiyatların yüksek seyretmesi nedeniyle 15 gün erken başladı.

Hasat edilen soğanların sevk edildiği Mersin Toptancı Hal Kompleksi'ndeki esnaflar, Adana ve Hatay'ın Reyhanlı ilçesi başta olmak üzere diğer illerdeki hasadın da başlamasıyla soğanın kilogram fiyatının bu ay sonunda bir TL'ye kadar düşmesini beklediklerini söylediler.

Soğan hasadına ilk olarak Adana'da başlandığını söyleyen esnaflar, geçen yıl ekim alanlarında yaşanan daralmayla birlikte soğanda sıkıntı yaşandığını ve fiyatlarının artış gösterdiğini, bu yıl ise hasadın başlamasıyla fiyatların tekrar düşüşe geçtiğini söylediler.

Geçen sene rekolte düşük olduğu için soğan fiyatlarının arttığını belirten Mersin Toptancı Hal Kompleksi esnaflarından Nurettin Göncü, rekoltenin düşük olmasının nedeninin ise üründeki hastalığın ve yeterli ekiliş olmadığından kaynaklandığını söyledi.

"Fiyatların daha da düşeceğini bekliyoruz"

Göncü, "Ürünün yüzde 80'i hep hastalıklı çıktı. Hastalıklı çıkınca vatandaşın sofrasına soğan gitmedi. O yüzden fiyatlar arttı. Ekiliş de az olunca fiyatlar daha da yükseldi. Soğanın fiyatının yükselmesinin nedeni buydu. Soğanın fiyatının yükselmesinin Dolar ve Euro ile hiçbir alakası yoktur. Bu sene ekiliş çok fazla ve Türkiye'ye yetecek kadar soğan var. Adana'da ve Hatay'ın Reyhanlı ilçesinde, Koçhisar'da, Polatlı'da yeterince ekiliş var. O yüzden de fiyatların daha da düşeceğini bekliyoruz." dedi.        

"İthal soğanın gelmesi fiyatların düşmesine neden oldu"

Bundan bir ay öncesine 5-6 TL'ye satılan soğanın fiyatının şu an 2 buçuk TL'ye kadar düştüğünü belirten Göncü, "En iyi soğan 3 TL'den satılıyor. Şu anda burada toptan fiyatı 2 buçuk TL'dir. Hatta 2 TL'ye bile soğan var. Şu an tarlada yeni soğan çıktı. 5 TL olan soğan, geçen seneden kalan soğandır. Temiz ve hastalıklı olmayan soğanlar depoda olduğu için onların fiyatı pahalı oldu. Bir de yurt dışından ithal soğan geldi. Pakistan, Kazakistan, Mısır, Özbekistan, Azerbaycan ve buna benzer ülkelerden soğan geldi. İthal soğanın gelmesi fiyatların düşmesine neden oldu. Soğanın yurtdışından gelmesi iyi oldu. Eğer yurtdışından soğan gelmeseydi, soğanın fiyatı şu anda 15 TL'nin altında olmazdı. O zaman da vatandaş soğanı yiyemezdi." ifadelerini kullandı.

"Yerli soğan 2 buçuk TL'den satılmaktadır"

Yeni ürünlerin 2 gündür gelmeye başladığını belirten Ramazan Çığlı da "Fiyatlar bayağı düştü. Şu anda piyasa gayet normaldir. İthal soğanlar halen gelmeye devam ediyor. İthal soğanların fiyatı 2 TL'ye kadar düştü. Yerli soğanda 2,5 TL'den satılmaktadır. Şu an tarladan ürünlerimiz geliyor. Halde, soğan 3 TL'den satılıyor. Pazarlarda 4 TL'ye satılıyor. İkinci kalite soğanlarımız var, onlarında kilosu bir buçuk TL’den satıyoruz. Pazarda ise 3 kilosu 10 TL'ye satılıyor. Şu an yeni ürünlerin çıkmasıyla piyasa rahatlamaya başladı. İnşallah bundan sonra piyasada bir hareketlilik olur. Bundan sonra işlerimiz daha düzenli gider. Esnaf da vatandaşlarımız da biraz rahatlar. 3-4 gündür piyasa bayağı bir hareketlendi. Fiyatlar daha da düşecektir. Bu haftadan sonra artık herkes ekime başladı. Yeni ekiliş de başladı. Bundan sonra fiyatlarımız normale döner." şeklinde konuştu.

"Yeni ürünler piyasaya dağıldıkça fiyatlar düşecektir"

En kaliteli soğanların Hatay'ın Reyhanlı ilçesinden geldiğini belirten Çığlı, şöyle konuştu:

"Adana’dan gelen soğanların kalitesi biraz düşüktür, ama fiyatı daha uygundur. Adana soğanının fiyatı şu anda tarladan 2 TL’den satılıyor. Halde, soğan 2,5 TL’den satılıyor. Marketlerde her halde 3 TL’den satılır. Geçen hafta fiyatlar bayağı yüksekti. Eğer ithal soğan gelmeseydi, piyasada soğan 7-8 TL’ye kadar yükselirdi. Ama Özbekistan ve Mısır’dan gelen soğanlar piyasada fiyatları biraz düşürdü. Şu anda yerli ürünlerimiz ithalatın altına düştü. Bundan sonra fiyatlar daha da düşecektir. Şu anda marketlerde halen ithal soğanlar satılıyor. Yeni ürünler piyasaya dağıldıkça fiyatlar düşecektir."  

"Soğan düşüşe geçti, patates de 10-15 güne kadar düşüşe geçer"

Hasadın başlamasıyla soğan fiyatlarının düşmeye başladığını belirten Yunus Çığlı da "Soğanın az olmasından dolayı fiyatlar çok yükselmişti. Kışın yetiştirilen soğanların çoğunda da hastalık vardı. Bundan dolayı ister istemez, ürün de az olduğu için fiyatlar yükseldi. Soğan yılın 12 ayı tüketilen bir ürün olduğu için ister istemez depolanması lazım. Depolanmadığı zaman da hiçbir şekilde ne ülkeye ne de milletimize ürün yetişmez. Mecbur, bu ürünlerin depolanması lazım. Geçen sene ise hem hava şartlarından hem de kullanılan ilaçlardan dolayı soğanlar hastalıklı oldu. Ben kendim Ankara’ya gittiğimde depoları gördüm. Çoğu depolarda soğanların altından zift gibi su akıyordu. Bu da hep hastalıktan kaynaklanıyordu. Bu nedenden dolayı da ister istemez piyasada soğan sıkıntısı yaşandı ve bundan dolayı da fiyatlar yükseldi. Fiyat uygun olursa bizim satışlarımız iyi oluyor. Benim geçen seneki normal satışımıza göre şu an yüzde 60-70 oranında düşüş var. Soğan düşüşe geçti, patateste 10-15 güne kadar düşüşe geçer." diye konuştu.

"Kendi üretimimiz yeterli olmadığı için ithalata başvuruldu"

Bu yıl soğan fiyatlarının yükselmesini beklemediklerini belirten Yusuf Çığlı ise şunları kaydetti:

"Şu anda yerli ürünlerimiz çıktı. Çukurova bölgesinden soğan gelmeye başladığı için fiyatlar düşmeye başladı. Elimizden geldiği kadar biz de milletin ihtiyacını karşılamaya çalışıyoruz. Gelen ürünleri Türkiye'nin dört bir yanına sevk ediyoruz. Geçen yıl ürünlerde hem hastalık vardı hem de yeteri kadar ekiliş alanı yoktu. Tarım girdi ve çıktıları bayağı bir yüksek olduğu için çiftçilerimiz yeterince ekiliş yapamadı. Hava ve iklim şartlarından dolayı da ürünlerimizin çoğunda ‘mantar’ denilen hastalık çıktı. Bu yüzden ürünlerimizin çoğu çürüdü. Kış boyunca da stokta yeteri kadar soğan olmadığı için ülkenin ihtiyacını karşılayamadı. Bundan dolayı ister istemez yurtdışından ithal soğan geldi. Bir nebze de olsa ülkemizi rahatlattı. Milletin ihtiyacını karşıladı. İthal soğanın gelmesi yerli soğanın fiyatını düşürdü. Ama ithal soğan da gelmemiş olsaydı, fiyatlar daha da yükselirdi. Kendi üretimimiz yeterli olmadığı için ithalata başvuruldu. Stokta da yeteri kadar ürünümüz olmadığı için milletin ihtiyacını karşılayamadık. Şu an için Allah’ın izniyle bir sıkıntı görünmüyor. Yazlık ürünler çıktıkça fiyatlar daha da düşecektir." (İbrahim Koçyiğit, Cemil Özdaş-İLKHA)