ANKARA - Anayasa Uzlaşma Komisyonu, 21 günlük aranın ardından dün toplandı. CHP ve MHP `Temel Hak ve Özgürlükler` bölümüyle ilgili önerilerini komisyona sundu.

Din kültürü dersinin zorunlu olmaktan çıkarılmasını talep eden CHP`nin önerisinde "Herkes din veya inancını açıklama ve yayma özgürlüğüne sahiptir. İbadet, dinî ayin ve törenler serbesttir." deniyor. Ancak bu cümlesinin arkasından gelen, "Bunlar kamu düzeni, genel sağlık veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması nedenleri ile sınırlanabilir." vurgusu dikkat çekiyor. MHP`nin önerisinde de şu ifadelere yer veriliyor: "İbadet ve dini törenler kamu düzeni, genel ahlak, başkalarının hak ve hürriyetlerinin korunması amaçlarıyla sınırlanabilir." Bu öneriler, kamu düzeni gerekçesiyle ibadetin engellenebileceği ihtimalini gündeme getiriyor.

CHP, `Temel hak ve özgürlükler` konusunda önerilerini dün komisyona sunabildi. AK Parti İstanbul Milletvekili Mustafa Şentop, toplantıya girişte gazetecilere açıklamalarda bulundu. Yeni anayasanın Türkiye için bir zaruret olduğunu kaydetti. Türkiye`nin aslında gerçek anlamda bir anayasası olmadığını söyledi. Şentop, "Anayasa yazmak çok kolay değil. Bizim de maddelerde koyduğumuz rezervler var. Temel hak ve özgürlüklerle ilgili kısmın tamamı yazıldıktan sonra o parantezlerin büyük bir kısmı ortadan kalkar." diye konuştu. AK Parti Ankara Milletvekili Ahmet İyimaya ise komisyonun kaldığı yerden çalışmalarına devam edeceğini söyledi.

Komisyonun en tartışmalı maddelerini Türk vatandaşlığına tanım, din ve vicdan özgürlüğü ve ana dil konuları oluşturacak. Partiler birbirinden farklı önerilerle masaya otururken, bir maddenin kabul edilebilmesi için oybirliği gerekiyor. AK Parti`nin komisyona sunduğu önerilerde Anayasa`da Türk vatandaşlığı tanımı bulunmuyor. BDP ise `Türkiye vatandaşlığı` talep ediyor. CHP ise `gecikmeli` önerilerinde de net bir cümle kuramadı. Bunun yerine, "Vatandaşlığın ırk, dil ya da din birliği olmayıp; bireyi `bir arada yaşama arzusuna dayalı olarak` devlete bağlayan hukuksal bir ilişki olduğu göz önüne alınarak bu konular düzenlenmelidir." diyerek yazamadığı maddeyi komisyona bıraktı. MHP`nin Türk vatandaşlığı tanımı ise şöyle: "Türk Devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türktür. Türk babanın veya Türk ananın çocuğu Türktür. Hiçbir Türk, vatana bağlılıkla bağdaşmayan bir eylemde bulunmadıkça vatandaşlıktan çıkarılamaz."

`Din ve vicdan özgürlüğü` ise komisyonun en hassas olacağı maddeler arasında. AK Parti, bu maddede din kültürü ve ahlak bilgisi dersinin zorunlu olarak devam etmesini talep ediyor. Hiç kimsenin `inancının gereklerini yerine getirdiği için` kınanamayacağı ifadesini maddeye eklemek istiyor. `Din ve ahlak eğitim ve öğretimi devletin gözetim ve denetimi altında yapılır` ifadesinin ise çıkarılmasını talep ediyor.

İBADET ETMEK SERBESTTİR AMA...

CHP ise ibadete sınır anlamına gelecek bir düzenleme öneriyor. "Herkes din veya inancını açıklama ve yayma özgürlüğüne sahiptir. İbadet, dinî ayin ve törenler serbesttir." cümlesinin arkasından gelen, "Bunlar kamu düzeni, genel sağlık veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması nedenleri ile sınırlanabilir." ifadesi dikkat çekiyor. Bu cümle kamu düzeni veya `benim özgürlüğümü engelliyor` şikâyeti üzerine ibadetin engellenmesi ihtimalini gündeme getiriyor.

CHP ayrıca "Herkes din ve inancını serbestçe seçme ve değiştirme veya hiçbir din ve inanç taşımama özgürlüğüne sahiptir." şeklinde bir öneride bulunarak `ateistleri` de anayasaya koymayı öneriyor. Diyanet İşleri Başkanlığı`nın kaldırılmasını istemeyen CHP, bu kuruluşun `toplumdaki farklı din ve mezheplerin temsili esasına` dayanacağını, laiklik ilkesi doğrultusunda çalışacağını vurguluyor. CHP`nin "Eğitim ve öğretim laiklik ilkesi doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esasları çerçevesinde devletin gözetim ve denetimi altında yapılır. Bu esaslara aykırı eğitim ve öğretim yerleri açılamaz." cümlesi de dikkat çekiyor. MHP`nin de bu konuda CHP`yle hemen hemen aynı öneriyi sunuyor. MHP, "İbadet ve dini törenler kamu düzeni, genel ahlak, genel sağlık, başkalarının hak ve hürriyetlerinin korunması amaçlarıyla sınırlanabilir." maddesinin Anayasa`ya konulmasını istiyor.

BDP, anadilde eğitimde ısrarcı

Gündemdeki konulardan biri de anadilde eğitim. BDP, "Resmî dilin öğrenilmesi ve öğretilmesi şartıyla herkes, anadilinde eğitim ve öğrenim görme hakkına sahiptir." şeklinde bir düzenleme istiyor. AK Parti ise madde teklifleri içinde anadil konusuna girmiyor. CHP, `eğitim dilinin Türkçe` olduğunu vurguladıktan sonra, "Devlet kişilerin ana dilde öğrenim görmeleri konusunda gerekli önlemleri alır." cümlesini ilave ediyor. MHP ise eğitim dilin Türkçe olduğunu aktarıyor: "Eğitim ve öğretim kurumlarında okutulacak yabancı diller ile Türkçe`den başka dille yapılacak derslerin bağlı olacağı esaslar kanunla düzenlenir."

ZAMAN