TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu, yeni anayasanın omurgasını oluşturan Temel Haklar ve Hürriyetler kısmındaki 11 maddenin dokuzunu tamamladı.

Komisyon, eşcinseller için yapılması istenen düzenlemede uzlaşamadığı için “Eşitlik” başlığı altındaki 3. madde ile anadilde eğitim hakkı nedeniyle “çocuk hakları” başlığı altındaki 7. maddeyi daha sonra yeniden görüşmek üzere erteledi.

Komisyon bünyesindeki yazım komisyonunun geçen hafta yazdığı “Konut Dokunulmazlığı” başlıklı 12. madde ile “Haberleşme hürriyeti” başlıklı 13. madde, bu hafta Uzlaşma Komisyonu’nda görüşülecek. Komisyonun yazımını tamamladığı maddeler şöyle:

» Madde 8: Zorla çalıştırma ve angarya yasağı

Hiç kimse zorla çalıştırılamaz. İnsan ticareti ve angarya yasaktır. Ülke ihtiyaçlarının zorunlu kıldığı alanlarda öngörülen vatandaşlık ödevi niteliğindeki beden ve fikir çalışmaları tutukluluk ve hükümlülük hallerinde yapılan çalışmalar ile vatan hizmeti niteliğindeki çalışmalara ilişkin esaslar kanunla düzenlenir.

» Madde 9: Herkes kişi hürriyeti ve güvenliğine sahiptir

Aşağıda gösterilen durumlar dışında kimse kişi hürriyetlerden mahrum bırakılamaz: Mahkemelerce verilmiş hürriyeti kısıtlayıcı cezaların ve güvenlik tedbirlerinin yerine getirilmesi. Mahkeme kararının ya da kişinin kendisinin veya başkalarının hak ve hürriyetlerinin korunması bakımından kanunda öngörülen yükümlülüğün yerine getirilmesi. Usulüne aykırı şekilde ülkeye giren veya hakkında sınır dışı etme ya da iade kararı verilen kişinin yakalanması, gözaltına alınması veya tutuklanması. Yakalama ve tutuklama hâkim kararıyla olur. Tutuklama kararı, hakkında kuvvetli suç şüphesi bulunan kişilerin ancak kaçmalarını, delilerin yok edilmesini veya değiştirilmesini önlemek amacıyla veya bunlar gibi tutuklamayı zorunlu kılan ve kanunda gösterilen diğer hallerde verilebilir. Hiçbir suç tipi için kuvvetli suç şüphesinin varlığı veya isnat edilen suçun ağırlığı tek başına tutuklama nedeni sayılamaz. Tutuklama nedenlerinin varlığı somut olgulara dayandırılarak gerekçeli olarak belirtilmedikçe ve adli kontrol önlemlerinin yetersizliği açıklanmadıkça tutuklamanın devamı kararı verilemez. Hâkim kararı olmadan yakalama, ancak suçüstü halinde veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde suçluluğu hakkında kuvvetli şuç şüphesi bulunan kişilerle ilgili yapılabilir. Yakalama ve tutuklamanın usul ve esasları kanunla belirlenir. Yakalanan ve tutuklanan kişiye yakalama ve tutuklama sebepleriyle hakkındaki iddialar ve kanunen kendisine tanınan haklar herhalde yazılı bunun hemen mümkün olmaması halinde sözlü olarak derhal, toplu suçlarda ise en geç hakim huzuruna çıkarılıncaya kadar bildirilir. Kişi göz altına alınır alınmaz derhal müdafii ile görüştürülür.... (özeti)

» Madde 10: Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğinin korunması

Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz. Herkes özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini ve bunların korunmasını isteme hakkına sahiptir. Mili Güvenliğin kamu düzeninin genel sağlığın (genel ahlakın) veya başkalarının hak ve hürriyetlerinin korunması veya makul şüphenin varlığı halinde suç işlenmesini önlenmesi amacıyla usulüne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça ayrıca bu sebeplere ve adli soruşturma gereklerine bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri bulunmadıkça kimsenin üstü, özel kâğıtları ve hiçbir eşyası aranamaz, bunlara el konulamaz. Yetkili merciin kararı 24 saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim, kararını el koymadan itibaren 48 saat içinde açıklar, aksi halde el koyma kendiliğinden kalkar.

» Madde 11: Kişisel bilgi ve verilerin korunması

Kişisel bilgi ve verilerin gizliliği esastır. Herkes kişisel bilgi ve verilerin korunmasını isteme hakkına sahiptir. Bu hak kişisel bilgi ve veriler konusunda bilgilendirilme, bunlara erişme, düzeltilmesini veya silinmesini talep etme ve amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenmeyi de kapsar. Kişisel bilgi ve veriler, ancak kişinin açık rızasına veya kanunla öngörülen meşru bir sebebe dayalı olarak, ayrımcılığa yol açmayacak şekilde toplanabilir, işlenebilir ve kullanılabilir. Kişisel bilgi ve veriler otomatik toplanamaz veya işlenemez. Kişisel verilerin korunmasına ilişkin esas ve usuller, bu hakkın etkili olarak kullanılmasını sağlayacak şekilde kanunla düzenlenir.

Taraf