Adıyaman merkezde bulunan beş ayrı caminin minaresi değişik nedenlerden dolayı yıkılmış durumda. Beş minareden dördü, Vakıflar Şanlıurfa Bölge Müdürlüğüne bağlı olduğu için cami cemaati veya Adıyaman İl Müftülüğü tarafından herhangi bir müdahale yapılamıyor.

Hazreti Muhammed'in (sallallahu aleyhi vesellem) Medine'de Mescid'i Nebevi'yi inşasından sonra günümüze kadar gelişerek gelen cami mimarisinin vazgeçilmezlerinden biri de minaredir. Bir minare kaide, kürsü, papuç, gövde, petek, şerefe, külah ve âlem bölümlerinden oluşmaktadır.

İslam'ın hâkim olduğu coğrafyaya göre farklılıklar arz eden minareler, yapı malzemesi olarak bazen kerpiç, taş, kagir gibi malzemeden, bazen de ahşap ve düzgün kesme taş olmak üzere birçok yapı malzemesi ile inşa edilmiştir.

Camilere görsellik anlamında bir estetik katan minarelerin temel amacı, Müslümanları namaza çağırmak için okunan ezan sesinin uzak noktalara ulaşmasını sağlamaktır. Bazı bölgelerde ezan okunmanın yanında gözetleme kulesi olarak da kullanıldığı olmuştur. Samara Ulu Camii minaresinde olduğu gibi. Günümüz teknolojinin gelişmesi ile birlikte sesi uzak bölgelere ulaştırmak için ses sistemleri kullanılır iken minareler daha çok görsel amaçlı İslami bir yapı olarak caminin vazgeçilmezlerinden olarak karşımıza çıkmaktadır.

Aralarında tarihi yapıların da yer aldığı ve değişik nedenlerden dolayı yıkılan Adıyaman merkezdeki minareler ise şehrin farklı mahallelerinde inşa edilecekleri günü bekliyor.

"Gerekli girişimler başlatılmış durumda"

Yıkılan minareler ile ilgili bilgi veren Adıyaman İl Müftüsü Mehmet Taşçı, Müftülük olarak gerekli girişimlerde bulunduklarını ve yıkılan minarelerin yeniden inşası için Vakıflar Bölge Müdürlüğü ile sürekli diyalog halinde olduklarını belirtti.

Taşçı, "Camilerimizin ve minarelerimizin Vakıflar Bölge Müdürlüğüne intikal eden kısmı ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. 2019 yılı içerisinde bazı çalışmalar başlatılacak. Camilerimizin minareleri ve diğer kısımları ile ilgili çalışmalarımız konusunda İl Müftülüğü olarak gerekli takibatları yapıyoruz. Resmi evraklar konusunda gerekli işlemlerin tamamlanmasının ardından çalışmalar yapılacaktır. Bu konuda cami cemaatimiz ve halkımız müsterih olsunlar, İl Müftülüğü olarak gerekli takibatlar yapılmaktadır." ifadelerini kullandı.

"Minaremiz iki yıldır yıkık halde duruyor"

Adıyaman merkezde, yıkılan beş ayrı cami minaresinden biri de Sıratut Camii minaresi. Cami'nin minaresi gövde kısmının üst tarafından itibaren yıkılmış durumda. 2017 yılında meydana gelen depremin etkisi ile yıkılan minare iki yılı aşkın bir süredir yapılmıyor.

Konu ile ilgili açıklamalarda bulunan Sıratut Mahalle Muhtarı İlhan Alan, "Camimizin minaresi 2017 yılındaki depremde yıkıldı. AFAD, Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü ile Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından gerekli raporlar tutuldu. Minarenin taşıyıcı sütunları çatladığı için komple yıkılması gerektiğini söylediler. Komple yıkımının gerçekleşmesinin ardından ihaleye çıkılacağı söylendi. Her şey yapıldı, bitirildi ama nedense minaremiz iki yıldır yıkık halde duruyor. Sürekli bu durumu dile getirmemize rağmen bir sonuç alamıyoruz. Vakıflar Bölge Müdürlüğünün biran önce harekete geçmesi gerekir. Burası Müftülüğe ait değil, Vakıflar Bölge Müdürlüğüne bağlı olduğundan elimizi de atamıyoruz. Eğer öyle olmamış olsaydı biz mahalleli olarak çoktan yapardık." dedi.

"Cami minaresiz olmaz"

Adıyaman merkezde, yıkılan beş ayrı cami minaresinden biri de Çarşı Camii minaresi. 1550 yılında Hacı Abdülgani tarafından tarihi Oturakçı Pazarı'nda yaptırılan Cami, 1640 yılında Hacı Seyfeddin B. Rızaullah tarafından onarıldı ve günümüze kadar birçok değişikliler geçirerek geldi. Cami'nin minaresi yaklaşık 8 yıldan bu yana yıkılmış durumda ve onarılmayı bekliyor.

Yarım asırdan fazla bir süredir Çarşı Camii çevresinde esnaflık yaptığını ve çocukluğunun bu camide oyun oynamakla geçtiğini dile getiren Abdullah Altuğ, "Bizim bu minare 8 seneden fazla oldu yıkılalı. Biz kendi aramızda para topladık yapmak için fakat cami Vakıflar Bölge Müdürlüğüne bağlı olduğundan dolayı yapımına izin verilmedi. Gelip fotoğraflarını çekip, bakıp bakıp gidiyorlar,  bir türlü yapılmadı. Vakıflar Bölge Müdürlüğü ne yapacaksa yapsın, cami minaresiz olmaz." şeklinde konuştu.

40 yıldır cami çevresinde esnaflık yaptığını dile getiren Fahri Değirmenci ise, "Bundan 8 sene önce camimizin minaresi eğri olduğundan dolayı onarım amacı ile yıkıldı.  Adıyaman'ın gözde bir camisinin minaresiz olması bence çok ayıptır. Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından onarılacaksa onarılsın, yok onarılmayacaksa bıraksınlar biz halk olarak kendimiz onarırız. Camimiz bin 600'lı yıllardan beri var olan bir cami, minaresiz olması ayıptır." ifadelerini kullandı.

"Ceza evi olarak kullanıldı"

Adıyaman merkezde, yıkılan beş ayrı cami minaresinden biri de Musalla Camii minaresi. Bulunduğu mahalle ile aynı ismi taşıyan Cami, Selçuklular döneminde yaptırılmış. Cumhuriyet döneminde 32 yıl ceza evi olarak kullanılan caminin minaresi daha önce 1890 yılında yıkılmış ve yeniden inşa edilmiş.  2017 yılında meydana gelen depremin ardından külah kısmı yıkılan minarenin onarımı için Vakıflar Genel Müdürlüğünün çalışma başlatması bekleniyor.

Musalla Mahallesi'nde bulunan Şeyh Muhittin Arabi Camii ve Musalla Camii minareleri hakkında bilgi veren Mahalle Muhtarı Bilal Göksu ise "Vakıflar Bölge müdürlüğü tarafından gerekli bilgi ve belgeler toplandı. Cami minarelerimiz inşallah yapılacak. Şu anda çalışmalar için Vakıflar Genel Müdürlüğünden gelecek cevabı bekliyoruz." dedi.

Varlık Camii'nin minaresi de 2018 yılının ekim ayında şiddetli rüzgârın etkisi ile yıkıldı. Yıkılan minarenin yeniden yapılması için hayırseverlerin yardımı bekleniyor. (Cemil Özdaş- İLKHA)