NİĞDE

Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesinde yürütülen çalışmada,  yerli imkanlarla lityum bataryalardan 10 kata kadar daha fazla enerji üretebilen hidrojen yakıt pilleri geliştirildi.

Prof. Dr. Nejat Veziroğlu Temiz Enerji Uygulama ve Araştırma Merkezi ile Vestel Savunma Sanayinin iş birliğinde, yaklaşık 15 yıldır devam eden Ar-Ge çalışmaları sonucunda, enerji yoğunluğu lityum bataryadan 10 kata kadar daha fazla, tamamen sessiz çalışan ve yüzde 50 verimle elektrik enerjisi elde edilebilen hidrojen yakıt pillerine ticari boyut kazandırıldı.

Otomobillerde, ev aletlerinde ve özellikle savunma sanayisinde kullanılabilecek yakıt pillerinin, farklı amaçlarda kullanılabilmesine yönelik çalışmalar sürüyor.

Bir otomobilin bin kilometre mesafe kat edebilmesini sağlayabilecek, insansız hava araçlarının havada kalma sürelerini 3 kata kadar uzatabilecek, askeri operasyonlarda kullanılabilecek hidrojen yakıt pilinin, evlerde hem elektrik üretilmesi hem de daha ucuz ve verimli ısınma sağlayabilmesi öngörülüyor.

Makina Mühendisliği Bölüm Başkanı ve Merkez Müdürü Doç. Dr. Bora Timurkutluk, Vestel Savunma Sanayi ile birlikte hidrojen ve yakıt pili teknolojilerinin ürünleştirilmesine yönelik yoğun araştırma ve geliştirme faaliyetleri yürüttüklerini söyledi.

Timurkutluk, "Düşük ve yüksek sıcaklık yakıt pili sistem ve bileşenlerinin üretimi, testleri ve karakterizasyonlarına yönelik dünya çapında bir altyapıya sahibiz. Katı oksit yakıt pilinin kilit elemanı ve elektrik üreten birimi olan bu yapı, ticari boyutlarda yüksek oranda yerli ve milli olarak burada üretilmektedir. Diğer sistem bileşenleri ise Vestel Savunma Sanayi tarafından geliştirilmektedir." dedi.

Merkezin Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Selahattin Çelik de Türkiye'nin enerjide büyük oranda dışa bağlı bulunduğunu, dünyada fosil kaynaklı yakıtların sebep olduğu iklim yıkımlarının hissedilir seviyelere geldiğini bildirdi.

Alternatif enerji çözümlerinin, tüm dünya için büyük önem arz ettiğine işaret eden Çelik, şunları kaydetti:

"Hidrojen, bu düğümü çözebilecek en önemli ve temiz bir enerji taşıyıcısıdır. Saf hidrojenin enerji yoğunluğu bir bataryadan 236 kat daha fazladır. Yakıt pilleri, hidrojeni tamamen sessiz bir şekilde elektro kimyasal olarak yüzde 50 verimle elektrik enerjisine dönüştüren teknolojidir. Vestel ile yapmış olduğumuz 15 yıllık Ar-Ge sonucunda bu ürünü ticari hale getirmiş durumdayız. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesinde üretmiş olduğumuz hidrojen yakıt pili bileşenlerini Vestel'e göndermekteyiz ve orada ilgili cihazlarda kullanılmak üzere sistem haline getirilmektedir. Ayrıca 'Yakıt pili ve hidrojen teknolojileri' çalışmamız, üniversite-sanayi iş birliği kategorisinde YÖK üstün başarı ödülüne layık görülmüş ve bu ödül Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından takdim edilmiştir."

"SERİ ÜRETİME GEÇEBİLECEK DURUMDAYIZ"

Çelik, hidrojen yakıt pillerinden yüksek verim elde edildiğini anlatarak, şu bilgileri verdi:

"Yakıt pillerini, bir otomobilde dizel, benzinli veya LPG`li araçlarda olduğu gibi tek depoda ve hidrojenin dakikalar içerisinde doldurulması sağlanarak bin kilometre menzile sahip olacak şekilde kullanmak mümkün. Yakıt pilleri mini insansız hava araçlarının havada kalma sürelerini 3 kata kadar uzatabilir. Taşınabilir versiyonlarıyla askerimizin batarya yerine yüzde 80 daha az yük ile daha fazla görev yapmasını sağlayabiliriz. Ayrıca evlerimizde hem elektrik üretilmesini hem de ısınmayı yakıt pilleri ile daha ucuza ve daha verimli bir şekilde sağlayabiliriz. Hidrojenin en önemli özelliklerinden birisi ise suyun olduğu her yerden güneş ve rüzgar enerjisiyle üretilebilir olmasıdır. Hidrojenin yakıt pillerinde kullanılması sonucu çevreye sadece atık olarak yine saf su çıkmaktadır."

Yakıt pillerinin zırhlı araçlarda uygulanması ve bor temelli yakıtla çalışan taşınabilir yakıt pili versiyonlarının da prototiplerini yaptıklarını aktaran Çelik, bunlarla ilgili talep gelmesi halinde seri üretime geçebilecek durumda olduklarını, yakıt pillerinin insansız hava araçlarında kullanılması, bor temelli yakıtla çalışan otobüs ve denizaltı sistemleri için yakıt pilleri geliştirmek için test çalışmalarına devam ettiklerini sözlerine ekledi.

Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Muhsin Kar ise Türkiye'nin yerli otomotiv projesinin, katma değeri yüksek ürün üreten ülkeler kategorisine geçmesinde önemli bir rol oynayacağını vurguladı.

Bu kapsamda da özellikle hidrojen kullanan araçların geliştirilmesinin önemine dikkati çeken Kar, şöyle konuştu:

"Enerjide dışa bağımlılığı yüksek olan ülkelerde hidrojen kullanımının da yaygın bir şekilde araştırma geliştirmede yer aldığını biliyoruz. Japonya bunun en iyi örneği. Şu anda sokaklarında hidrojenle çalışan araçlar dolaşmakta. Yerli otomotivin elektrikli olması önemli ama bu hala bizim enerjide dışa bağımlılığımızı çözmüyor. Elektriği doğal gazdan, HES'lerden üretiyoruz. Bunlarının hepsinin bir sınırı vardır. Bazen de riskleri var. Ama hidrojen güvenilir bir yakıt olarak ön plana çıkıyor. Çevreye herhangi bir olumsuz etkisi söz konusu değil. Onun için Türkiye'nin yerli otomotiv üretimi noktasında hidrojenle çalışan yerli otomotiv konusunda araştırma geliştirme yapılması gerekliliğine inanıyorum. Biz hidrojenle ilgili çalışmalar konusunda altyapısı güçlü olan bir üniversiteyiz. Buradaki çalışma grubumuz yerli otomobilin hidrojenle çalışan versiyonunu geliştirilmesi noktasında her türlü desteğe hazır. Üniversite olarak araştırma grubumuzu desteklemeye devam edeceğiz."

AA