ANKARA
Nobel Kimya Ödülü bu yıl, evrim biyolojisi alanındaki çalışmalarından ötürü bilim insanları Frances H. Arnold ile George P. Smith ve Gregory P. Winter arasında paylaştırıldı.

İsveç Kraliyet Bilimler Akademisinden yapılan açıklamada, 2018 Nobel Kimya Ödülü'nün yarısının ABD'li Frances H. Arnold'a verildiği, ödülün diğer yarısının ise ABD'li George P. Smith ile İngiliz Gregory P. Winter arasında paylaştırıldığı belirtildi.

Açıklamada, Arnold'un enzimlerin biyolojik evriminin yönetilebileceğini ortaya koyduğu, Smith ve Winter'ın ise bunun pratik alanlarda uygulanmasını sağlayan laboratuvar yöntemlerini geliştirdikleri için ödüle layık görüldüğü ifade edildi.

ABD'nin Pittsburg şehrinde 1956 yılında doğan Arnold, kimyasal tepkimelerin katalizörü olan protein enzimlerin evriminin yönetilebileceğini gösteren çalışmalarından ötürü ödüle layık görüldü.

Keşif, enzimlerin biyolojik evriminin koşullanmasıyla üretilen yeni protein ve antikorların biyo-yakıtlardan ilaç üretimine kadar geniş bir alanda kullanılmasının önünü açtı.

Smith ve Winter ise bir virüsün bir bakteriyi etkileyerek yeni enzimlerin oluşmasını sağladığı "bakteriofaj" olarak tanımlanan yöntemin geliştirilmesine katkı sağladı.

1941 yılında ABD'nin Norfolk şehrinde doğan Smith'in bakteriofaj tekniğiyle yeni proteinler geliştirken, 1951 yılında İngiltere'nin Leicester şehrinde doğan İngiliz bilim insanı Winter aynı tekniği yeni ilaçlar üretmek için kullandı.

Enzimlerin biyolojik evriminin koşullanmasıyla üretilen antikorlar otoimmün hastalıkların ve kanserin tedavisinde kullanılıyor.

Halen ABD'de Cal-tech Üniversitesinde çalışmalarını sürdüren Arnold, Nobel Kimya Ödülü'nü kazanan beşinci kadın oldu.

Arnold, Smith ve Winter ödülün yanı sıra 9 milyon İsveç Kronu (yaklaşık 1 milyon dolar) para armağanının da sahibi oldu.

NOBEL KİMYA ÖDÜLÜ

Nobel Ödülleri'nin verilmeye başladığı 1901'den bu yana 108 kez Nobel Kimya Ödülü verildi. Toplam 175 kişiye layık görülen ödüllerden 63'ü tek bir kişiye verilirken 23'ü 2 kişi, 22'si de 3 kişi arasında paylaştırıldı.

Nobel Kimya Ödülü'ne şimdiye kadar sadece 4 kadın layık görüldü: Marie Curie (1911) , Curie'nin kızı Irene Joliot-Curie (1935), Dorothy Crowfoot Hodgkin (1964) ve Ada Yonath (2009).

Nobel Kimya Ödülü'nü alan en genç bilim insanı Frederic Joliot oldu. Joliot, 1935'te eşi Irene Jolio-Curie ile ödülü kazandığında 35 yaşındaydı.

Nobel Kimya Ödülü verilen en yaşlı bilim insanı ise 2002'de 85 yaşındayken ödüle layık görülen John B. Fenn oldu.

Frederick Sanger, 1958 ve 1980 yıllarında iki kez Nobel Kimya Ödülü'ne layık görülerek, alanında iki kez Nobel kazanan tek bilim insanı olma özelliğine sahipti.

Nobel Kimya Ödülü'nü 2015 yılında Türkiye`den bilim adamı Aziz Sancar kazanmıştı. Sancar Nobel Ödülü kazanan ilk Türkiyeli bilim insanı olmuştu.
AA