Batman İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından hazırlanan ve Dicle Kalkınma Ajansı (DİKA) tarafından 2018 yılı Ekonomik  Alt Yapının Geliştirilmesi Mali Destek Programınca birinci olarak seçilen Mor Kuryakos Manastırı Restorasyon Projesi için sözleşme imzalama töreni gerçekleştirildi.

Mardin'de Dicle Kalkınma Ajansı binasında gerçekleştirilen sözleşme törenine Dicle Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Yılmaz Altındağ ve Batman İl Kültür ve Turizm Müdürü Mehmet İhsan Aslanlı katıldı.

Sözleşme töreninden sonra bilgilendirmelerde bulunan İl Kültür ve Turizm Müdürü Mehmet İhsan Aslanlı, Mor Kuryakos Manastırı'nın milattan sonra 5'inci yüzyılda inşa edildiğini ve uzun yıllar boyunca Süryani cemaatine metropolit merkezi olarak hizmet ettiğini belirtti.

Aslanlı, "Önümüzdeki günlerde hayata geçirilecek olan Mor Kuryakos Manastırı Restorasyon Projesi ile Batman ilinde bulunan tescilli taşınmaz bir kültür varlığımız restore edilmeye başlanacak ve gerçekleştirilecek çalışmalar sonucunda yerli ve yabancı birçok ziyaretçiye ev sahipliği yapacak." dedi.

Aslanlı, önümüzdeki günlerde Batman ilinin turizm alt yapısını geliştirecek yeni projelerin de Batman halkı ile paylaşılacağını duyurdu.

Mor Kuryakos Manastırı tarihi

İlk çağdaki sınırları Dicle Nehrinin güney kıyısından başlayıp Suriye sınırına kadar uzanan ve dini yönetim açısından Hasankeyf'teki Piskoposluğa bağlı olan bölgeye Turabidin denilmektedir. Süryani Hıristiyanları tarafından kutsal kabul edilen Turabidin bölgesinin en uç noktasındaki Mor Kiryakus manastırı, bu bölgede yer alan 80'e yakın kilise ve manastır içinde önemli bir yer tutmaktadır. Manastıra girişteki ana kapı üzerinde ve iç avluyu iki bölüme ayıran kemerli kapının üzerinde olmak üzere Süryanice yazılmış iki taş kitabe mevcuttur. İlk kitabede Halebli Salibo isimli bir şahıstan bahsedilmekte ancak, manastırın yapım tarihi hakkında bir bilgi verilmemektedir.

Mor Kiryakus Manastırı, ilk çağ Hıristiyanlığın fetret devri olan 4'üncü yüzyılda, yaklaşık M.S. 457 yılında yapılmış olması kuvvetle muhtemeldir. 17'nci yüzyılın sonuna kadar birkaç kez devlet tarafından onarılan Mor Kiryakus Manastırı, bu tarihte üst katın ilave edilmiş olduğu rivayet edilmektedir. Bu onarımlar esnasında Hasankeyf'ten taş ustaları getirilerek Mor Kiryakus Manastırında çalıştırılmıştır.

Batman'ın Beşiri ilçesine bağlı Ayrancı köyünde bulunan Mor Kiryakus manastırı da tescilli yapılardandır. Yaklaşık 2,5 dönüm alan üzerine inşa edilen Mor Kiryakus manastırı, dehlizlerle yeraltına uzanan bir yer altı katıyla birlikte 3 katlı bir yapıdır. Dıştan dikdörtgen planlı, içtende geniş iki kare planlı kapalı bir avlu ve bu avlunun etrafında kemerli payendelerin gerisinde odalar yer almaktadır. 

1940'li yılların başına kadar faal olan ancak bu tarihten sonra son cemaatı da manastırı terk edince, burada hiçbir Hıristiyan kalmamıştır. Ancak manastırda bulunan bir asa üzerine oturtulmuş bir meleğin yüzünü tasvir eden, çevresi çıngırak biçimindeki yuvarlak yelpaze ile yaklaşık 100 kilogram ağırlığındaki manastır çanı ve çok sayıda el yazması kitap ve İnciller ile manastıra ait değerli eserler, Midyat'taki Mor Gabriel Manastırına götürülerek koruma altına alınmıştır. (Mehmet Fatih Akgül-İLKHA)