Uluslararası Af Örgütü (UAÖ) ölüm cezasıyla ilgili 2017 küresel değerlendirme raporunu yayımladı. Raporda, 2017'de 53 ülkede en az 2.591 ölüm cezası verildiği ve 23 ülkede en az 993'ünün uygulandığı belirtildi.

Rapora göre geçen yıl, 2016 yılında uygulanan bin 32 ölüm cezasına kıyasla yüzde 4 azalma görülüyor. 1989'dan beri en fazla ölüm cezası uygulanan yıl 2015'ti ve bin 634 kişiye uygulanmıştı. 2017'de uygulanan ölüm cezalarının 2015'e kıyasla yüzde 39 azaldığı belirtiliyor. 

Ölüm cezasını kaldırmak için verilen küresel mücadelede Sahra Altı Afrika'nın çok önemli aşamalar kaydettiğini belirten rapor, bölgede uygulanan ölüm cezalarında gözle görülür bir azalma olduğunu ortaya koyuyor.

2017'nin sonu itibariyle 106 ülke tüm suçlar için ölüm cezasını kaldırdı. 142 ülke ise, tüm suçlar için olmasa da ölüm cezasını yasalardan ya da uygulamadan kaldırdı. Ancak 23 ülke ölüm cezası uygulamalarına devam etti.

Avrupa ve Orta Asya'da ölüm cezası uygulayan tek ülke Belarus oldu. 2017'de en az dört ölüm cezası veren Belarus, be cezalardan en az ikisini uyguladı.

Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da kaydedilen uygulamaların sayısı 2017'de 847'ye düşerek yüzde 1 oranında azaldı.

Çin'de binlerce kişiye ölüm cezası uygulandı

Ölüm cezasının en çok uygulandığı ülke yine Çin oldu. Ancak Çin'de ölüm cezasına dair bilgiler devlet sırrı olarak saklandığından, kaç kişiye bu cezanın uygulandığı bilinmiyor. UAÖ raporuna göre bu yıl da Çin'de binlerce kişiye ölüm cezası verildiği ve uygulandığı tahmin ediliyor.

Çin'in ardından en fazla ölüm cezası uygulanan ülkeler ise sırasıyla İran, Suudi Arabistan, Irak ve Pakistan oldu.

Bahsedilen dört ülkenin uyguladığı ölüm cezaları, uygulanan tüm ölüm cezalarının yüzde 84'üne tekabül ediyor.

2017'de ölüm cezası baş kesme, asma, zehir enjekte etme ve silahla vurma yöntemleriyle uygulandı.

İran'da en az 31 kişinin ölüm cezası, kamuya açık bir şekilde uygulandı.

Uygulamada gözle görülür azalma var

UAÖ'nün yaptığı araştırma, ölüm cezasının 2017'de dünyanın çapında daha da azaldığını gösteriyor.

Gine, Sahra Altı Afrika'da ölüm cezasını tüm suçlar için kaldıran 20'nci devlet olurken; Kenya, cinayet için uygulanan zorunlu ölüm cezasını kaldırdı. Burkina Faso ile Çad ise yasa önerileri ve yeni yasalarla ölüm cezasını yürürlükten kaldırmaya yönelik çeşitli adımlar attı.

Rapor, ölüm cezalarının uygulandığı bazı ülkelerde gözle görülür bir azalma yaşandığını kaydetti. Buna göre geçen seneye kıyasla uygulamada Belarus'ta yüzde 50, Mısır'da yüzde 20, İran'da yüzde 11, Pakistan'da yüzde 31 ve Suudi Arabistan'da yüzde 5 düşüş yaşandı.

Öte yandan bazı ülkelerdeyse kayda değer bir artış yaşandı. Filistin'de ve Singapur'da ölüm cezası uygulaması iki katına çıkarken, Somali'de yaklaşık iki katına çıktı.

Ayrıca İran'da en az beş kişiye 18 yaşın altındayken işledikleri suçlar nedeniyle ölüm cezası verildi ve uygulandı.

ABD sekizinci oldu

Amerika kıtasında yalnızca üç ülke ölüm cezası verdi: Guyana, Trinidad ve Tobago ile Amerika Birleşik Devletleri (ABD).

ABD, kıta çapında aralıksız 9 yıldır ölüm cezası uygulayan tek ülke. 2017'de 41 ölüm cezası verildi ve bu cezaların 23'ü uygulandı. Sayılar 2016'ya göre az bir oranda yükseldi, ancak tarihsel olarak bakıldığında geçen yıllarda olduğu gibi düşük seviyelerde kaldı. Böylece tüm dünyada en fazla ölüm cezası uygulayan ülkeler sıralamasında ABD, yedincilikten sekinciliğe geriledi.

Arkansas, Ohio ve Virginia eyaletlerinin ölüm cezası uygulamasına belirli bir süre ara verdikten sonra 2017'de devam etmesi nedeniyle ABD'de ölüm cezası uygulayan eyaletlerin sayısı sekize yükseldi. Dört eyalet - Idaho, Mississippi, Missouri ve Nebraska - ile ABD federal mahkemeleri, belirli sürelerle ara verdikten sonra 2017'de ölüm cezası vermeye devam etti. Böylece ölüm cezası veren ABD eyaletlerinin sayısı ise 15'e yükselmiş oldu.

2017 sonu itibariyle en az 21 bin 919 kişinin ölüm cezasının uygulanmasını beklediği belirtildi. (İLKHA)