Son günlerde özellikle Erzurum, Ağrı, Iğdır ve Van gibi şehirler daha önce hiç olmadığı kadar çok Afgan göçmene ev sahipliği yapıyor. Sadece geçen hafta yasa dışı yollarla ülkeye giren en az 2 bin 500 Afganistan uyruklu göçmen, güvenlik güçleri tarafından Ağrı, Van, Iğdır ve Erzurum illerindeki geri gönderme merkezlerine sevk edildi.

Bu merkezlerde yasal işlemleri tamamlanan kaçaklar, Erzurum'dan "charter" seferleriyle ülkelerine geri gönderiliyor.

İnsan kaçakçılarına 1000-1300 dolar ödüyorlar

İran sınırından Türkiye'ye yasa dışı yollarla giren Afganlar, kendilerini İstanbul'a götürme vaadinde bulunan insan kaçakçılarına 1000-1300 dolar vererek yolculuğa çıkıyor. Sınırda yaklaşık 250 kilometre yürüyen Afgan göçmenler, Ağrı, Erzurum ve Van gibi doğu illerine ulaşıyorlar.​

Yasa dışı yollarla İran üzerinden Türkiye'ye gelen Afganlar, ekonomik ve güvenlikle ilgili sorunların kendilerini ülkelerini terk etmeye zorladığını, ancak insan kaçakçılarının kurbanı olduklarını anlatıyorlar.

Afgan göçmenlerden Muhammed İshak, İran sınır bölgesinden 50 kilometre yürüyerek Ağrı'ya ulaştığını, göç yolunda üzerindeki elbiselerin kötü hava şartları nedeniyle parçalandığını, kaçakçıların onunla birlikte 180 kaçak Afgan göçmeni yolun ortasında bırakıp kaçtığını aktardı. İshak şunları söyledi:

"Faryab vilayetine bağlı 'Hoca Sebz Puş' ilçesinde ikamet ettiğim sırada birkaç insan kaçakçısıyla tanıştım. Beni 1300 dolar karşılığında İstanbul'a götürebileceklerini söylediler. Parayı ödedikten sonra benimle beraber birkaç Afgan'ı İran sınırına gönderdiler. Dağları aştıktan sonra İran'ın Sistan-Belucistan eyaletine bağlı Seravan bölgesine ulaştık. Daha sonra başka kaçakçılarla Türkiye-İran sınırına geldik."

"Tüm paramızın çalınması ve diğer zorluklara rağmen buraya ulaşmayı başardık"

Afganistan'ın Lagman vilayetine bağlı Karga ilçesinden Türkiye'ye geldiğini söyleyen Atikullah da benzer sorunlar yüzünden birkaç arkadaşıyla ülkesini terk etmek zorunda kaldığını dile getirdi.

Atikullah, insan kaçakçılarına bin dolar vererek kendilerini İstanbul'a götürmeleri için anlaştıklarını ancak kaçakçıların İran sınırında ayrıldıklarını belirtti.

Arkadaşlarıyla birlikte Türkiye'ye çalışmak ve ailelerine yardım göndermek için geldiklerini söyleyen Atikullah adlı Afgan göçmen, yolculukları boyunca yaşadıklarını şöyle anlattı:

"İran'da 11 gün geçirdik ve bu süre zarfında birçok hırsızlık olayına da maruz kaldık. Neredeyse tüm paramızın çalınması ve diğer zorluklara rağmen buraya ulaşmayı başardık. Bu yolda tutuklanmazsak çalışıp ailemize yardım edeceğiz. Eğer tutuklanırsak sınır dışı edilip ülkemize geri döneceğiz."

Hedeflerinin sadece İstanbul'a ulaşmak olduğunu ve Avrupa ülkelerine gitmek istemediklerinin altını çizen Atikullah, Türkiye'ye girdikleri andan itibaren kendilerine yardım eden halk ve güvenlik güçlerine teşekkür etti.

"Avrupa'ya gitmek için bu yolculuğa çıktım"

İnsan kaçakçılarının bir diğer kurbanı Gulam Hüseyin ise Lagman vilayetine bağlı Alişeng kentinden geldiğini söyledi.

İnsan kaçakçılarına 1100 dolar ödediğini ancak diğerleri gibi kendisinin de yarı yolda bırakıldığını ifade eden Hüseyin, "Geçim sorunlarımız her geçen gün daha da ağırlaşıyordu. Ben de Avrupa ülkelerine gitmek için bu yolculuğa çıktım, ancak yolculuk süresince özellikle İran'da çok zorluklar çektik." diye konuştu. 

"İran bizi istemiyor, görüldüğümüz yerde tutuklanıp sınır dışı ediliyoruz"

Güvenlik güçleri tarafından tutuklanan ve Erzurum'daki Geri Gönderme Merkezi'nde tutulan kaçak Afganlardan Gülağa Seyit Murat ise Türkiye'ye gelmeden önce bulunduğu İran'daki yaşam koşulları iyi olmadığı için yasa dışı yollarla Türkiye'ye girdiğini söyledi.

"İran'da okula bile gidemiyorduk"

Ailesiyle 25 yıl İran'da yaşayıp daha sonra kaçak yollarla Türkiye'ye gelen ve sınır dışı edilmek üzere işlemleri devam eden Muhammed adlı Afgan ise İran'da yaşadıkları yıllar boyunca tüm haklardan yoksun bırakıldıklarını anlattı. 

Afganistan'daki sorunlardan dolayı bu ülkeye gittiklerini ancak burada başka zorluklarla karşılaştıklarını aktaran Muhammed, şöyle devam etti:

"İran'da okula bile gidemiyorduk. Bu yüzden Türkiye'ye geldik. Biz Müslüman'ız ve Türk milletiyle kardeşiz. Türk yetkililerinden bizi ülkemize geri göndermemelerini rica ediyoruz. Bizi ülkenin herhangi bir yerine yerleştirsinler biz çalışıp kendi masraflarımızı öderiz."

Afganistan'ın Tahar vilayetinden Azizullah Zade de ülkedeki sorunların kendisini bu yola sevk ettiğini söyledi.  

Afganistan'ın çeşitli bölgelerinde Taliban ve DEAŞ'a karşı yürütülen savaş ve operasyonların ülkedeki sorunları daha da artırdığını, işlerine devam edemez duruma geldiklerini ifade eden Afgan göçmen, "Eğer İran ve Türkiye'ye gidiyorsak bunun bir nedeni var; kimse bu kadar zorluğa, eziyetlere ve sorunlara tahammül edemez." dedi.

İsmini vermek istemeyen bir kadın göçmen ise ülkesinde çok sıkıntı çektiği için eğitimine devam edebilmek amacıyla Türkiye'ye geldiğini söyledi.

Afgan genç kadın şunları kaydetti:

"Ülkemi terk ettikten sonra ailemden haber alamadım. Onları hâlâ arayamadım. Türkiye'de bizlerle çok iyi ilgileniyorlar. Polis, asker, yardım dernekleri ve insanlar bize iyi davranıyorlar. Huzurlu bir yaşam ve eğitim hayatımı sürdürebilmek için fırsat arıyorum."