Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Öğretim Görevlisi ve Bilgisayar Bilimleri Uygulama Araştırma Merkezi Müdürü Mehmet Mehdi Karakoç, AİÇÜ Bilgisayar Programcılığı Bölümü mezunu ve AİÇÜ Mekatronik Bölümü öğrencisi ve Eczacı olan Emrah Yıldırım, AİÇÜ Dış Ticaret Bölümü öğrencisi Akif Balıkçı ile AİÇÜ Bilgisayar Programcılığı Bölümü öğrencisi ve Şehir Bölge Plancısı Muhammet Aydemir'in ortak bir çalışma sonucu geliştirdikleri 'Eczane Yönetim Sistemi' adlı program, Türk Patent Enstitüsü tarafından tescillenerek patent verildi.

'Eczane Yönetim Sistemi' nin Ağrı'nın ilk patent tescil belgesi alan çalışması olduğunu belirten Ağrılı 4 girişimci, yaptıkları çalışmanın, karşılığını bulmasının mutluluğunu yaşadıklarını söylediler.

Kendisi de bir eczacı olan Emrah Yıldırım, eczacıların "Eczane Yönetim Sistemi" ile rahatlayacağını belirterek program hakkında bilgi verdi.

"Miadı geçmiş ilaçların önüne geçiyoruz"

4 kişilik bir ekip olarak bu programı geliştirdiklerini ifade eden Yıldırım, program hakkında şu bilgileri verdi:

"Programımızı bitirmiş vaziyetteyiz. Programımız 4 temel modülden oluşuyor. Birincisi miadı yaklaşanlar diye bir modül var. Biz eczacılar, hastalara ilaç vermek için ciddi stok tutuyoruz. Her ilaçtan belli miktar bulundurmak zorundayız. Bu ilaçlardan bazıları belli dönem sonunda tükenmediğinde miadı geçiyor. Bunun önüne geçebilmek için ortak havuz oluşturduk, bu ortak havuzda x ilacı, benim bulunduğum semt eczanesinde az gidiyor diyelim, diğer bir eczanede çok gidiyor. Vakti zamanında aldığım bu ilaç bende duruyor, o ilaca ihtiyaç olmamasından, sirkülasyonun az olmasından dolayı, ilaç elimde kalabiliyor. Bunun önüne geçebilmek için oluşturduğumuz ortak havuzda diğer eczacılarda, havuzda bu ilacı görebiliyor. İhtiyacı olan kişi hemen bu ilacı isteyebilecek. Beni arayıp ya da sistem üzerinden istek yaparak bu ilacı alabiliyor. Bu şekilde ilaçlar elimizde kalarak miadı geçmemiş olacak."

"Kim hangi ilaçtan istiyorsa sisteme düşüyor"

Bu buluşla reçetelerin kontrolü noktasında da ciddi bir eksikliği giderdiklerini belirten Yıldırım, "Diğer modülümüz ortak alım modülü. Bir ilacı ne kadar fazla alırsanız, depoların size sunduğu şartlar o oranda iyi oluyor. Yeterli miktarda alamadığınız zamanda o oranda karınız düşmüş oluyor. Bütün eczacılar ortak havuzu görüyor ve  kim hangi ilaçtan istiyorsa sisteme düşüyor. Sistemde, belli bir seviyeye gelen ilaçlar depodan toplu bir şekilde alımı yapılabiliyor. Yaptığımız alım yüksek oranda olduğu için karlılığı da yüksek olmuş oluyor." dedi.

"Ay sonuna eksiğimiz kalmamış oluyor"

Sistemin üçüncü modülünün ise enjektör modülü adını verdikleri kısım olduğunu söyleyen Yıldırım, ilaçları verirken enjektör gerektiren ilaçlar olması durumunda sistemin bunu otomatik olarak belirttiğini söyledi.

Yıldırım, "Mesela, reçetede ampüller olabilir. Bunları SGK'nın reçete sistemine işlediğimiz zaman, iğneleri manuel olarak işlememiz lazım. Bazen unutuyoruz ve yoğunluktan kaynaklı olarak es geçebiliyoruz. Bunlardan da belli bir ödeme alıyoruz sonuçta. Ufak bir meblağ olmasına rağmen ay sonuna vurduğumuzda ciddi meblağlar tutmaktadır. Bizim programımız bunu otomatik yapıyor. Doğal olarak ay sonunda herhangi bir eksiğimiz kalmamış oluyor. Eczacıları da ciddi manada kârâ koymuş oluyor." şeklinde konuştu.

"Cezanın önüne geçebiliyoruz"

Ücretini aldıkları bazı ilaçların 10-20 katı kadar kendilerine ceza kesilebildiğini ve bu sistemle bunun da önüne geçebildiklerini kaydeden Yıldırım son olarak şunları söyledi:

"SGK bizim geri ödeme kurumumuzdur. Bize reçeteler geliyor, bunları ay sonuna kadar toplayıp, kontrol ediyoruz, sağlık uygulama tebliğine uygun mu, değil mi diye kontrol ettikten sonra bunun faturasını kesip gönderiyoruz. SGK'da bunu örnekler metoduyla inceliyor. Mesela, bir ayda bin reçete gönderdik, bin taneden yüzde 5-10 örnekleme alıyor, bilgisayar bunu otomatik seçiyor. Sağlık uygulama tebliğine uygunluğunu denetliyor. Eğer ki uygun değilse eczacılardan kesinti yapmak suretiyle, ilacın fiyatının 10 ya da 20 katıyla cezalandırılıyoruz. Sağlık uygulama tebliğini, yeni başlayan bir eczacının öğrenmesi uzun zaman alır. Yoruma da açık olduğu için sıkıntılar yaşanabiliyor. Bunun önüne geçebilmek için sağlık uygulama tebliğinde, yoruma mahal bırakmayacak şekilde, ilacın ödemesinin nasıl olması gerektiğini bir algoritmayla belirtmişiz. Hastanın reçetesini eczacı işlediğinde, sistemde reçete otomatik inceleniyor. Tebliğe uygunsa başarılı bir şekilde kaydediliyor. Uygun değilse reçeteyi işleme sırasında hata görülüyor, ona göre de düzeltme şansımız oluyor."

"Ben böyle bir şeyin yapılamayacağını düşünüyordum"

Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Öğretim Görevlisi ve Bilgisayar Bilimleri Uygulama Araştırma Merkezi Müdürü Mehmet Mehdi Karakoç, Ağrı'nın, bu sistemle birlikte ilk patentini aldığını ve bunun kendileri için gurur verici olduğunu kaydederek şunları söyledi:

"Yaklaşık 2,5 yıl önce arkadaşlar yanıma gelip yapmak istedikleri projeyi söylediler. Bununla ilgili de bir sitem olmadığı için eczacıların ciddi manada zamanını alıyordu yaptıkları işlemler. Eczacılar, her ayın 2 haftasını reçete denetimine ayırıyorlar ama buna rağmen gözden kaçanlar oluyor ve bunun için ciddi cezalar veriliyor. Özellikle pahalı ilaçlarda ödeme şartları çok karışık. Bunları otomatik olarak bilgisayarda denetleme olanağının olup olmadığını bana sordu arkadaşlar. Ben, böyle bir şeyin yapılamayacağını düşünüyordum. Sistemi programlamaya karar verdiğimizde, ben ne zaman olmaz dediysem ya da nerede tıkandıysam, takılıp kaldıysam arkadaşların yardımlarıyla, hep beraber gece saat 01.00'lara kadar, üniversitede veya ofiste, sürekli çalışarak bu sorunun üstesinden geldik. Yaklaşık bir senelik bir çalışmadan sonra prototipi bitti. Patentini almak için başvurduk. 2017'de patent tescil belgemiz geldi. Patentimizi de almış olduk. O belgeyle KOSGEB'den geliştirdiğimiz prototipi endüstriyel ürün olarak piyasaya sürmek için proje başvurusunda bulunduk. Şu anda 5-6 eczanemizde deneme olarak kullanılan bu sistemi bütün eczanelere dağıtmayı hedefliyoruz." (Ömer Adıgüzel - İLKHA)