MEHMET BOZDAŞ/DOĞRUHABER

Sağlıklı bir vücut için beslenme önemli bir yer tutuyor. Siroz veya kronik karaciğer hastaları için doğru beslenme hayati önem taşıyor. Sağlıklı kişilere göre neredeyse 2 misli enerji ve proteine ihtiyacı olan kronik karaciğer hastalıklarında Gastroenteroloji Bölümü`nden Doç. Dr. Oya Yönal, beslenmenin önemi ve tüketilmesi gereken gıdalar hakkında bilgiler verdi.

BESLENME BOZUKLUĞU KARACİĞER KOMASINA YOL AÇABİLİR

Gıdaların ince bağırsaklarda sindirim ve emiliminden sonra kan yoluyla doğrudan ulaştığı karaciğer, kan kimyasının düzenlenmesi ve vücut beslenme dengesinin kurulmasında birinci role sahiptir. Bağırsaklardan gelen maddelerden yaşayabilmek için gerekli protein, şeker, kolesterol ve vitamini üreten karaciğer bu maddelerin metabolizmasında merkezi rol oynamaktadır. Siroz başta olmak üzere kronik karaciğer rahatsızlıklarında, kan kimyasında yaşanan sorunlarla birlikte yaygın olarak beslenme bozukluğu görülmektedir. Beslenme bozukluğunu kontrol altına alamayan hastalarda karaciğer koması ve enfeksiyon riski yaşanabilmektedir.

HIZLI KİLO VERMEK DE KARACİĞERİ YAĞLANDIRIYOR

Beslenme bozukluklarının nedenleri arasında; yetersiz gıda alımı, emilim sorunları, protein sentezinde azalma, yağ oksidasyonunda artma, insülin direnci ve enerji kaybının artması gibi nedenlerin olduğunu söyleyen Yönal; “Siroz gelişmemiş kronik karaciğer hastalarının bilinen dengeli beslenme kurallarına uymaları yeterlidir. Günde 0,8-1 gr/ağırlık protein, 30-35 kalori/ ağırlık enerji almaları gereken yetişkin hastaların gereksiz ilaç kullanımından ve özellikle alkolden uzak durmaları gerekmektedir. Aşırı kilolu ve obez kişilerde karaciğer yağlanması gelişebileceği gibi hızla kilo vermek de aynı etkiye neden olabilmektedir.” dedi.

ENERJİNİZ DÜŞMESİN

Siroz hastalarının enerji gereksinimi sağlıklı insanlardan %50 oranında daha fazla olduğunu, Sağlıklı bir erişkinin günde 1500-2000 kalori alırken, sirozlu erişkinlerin 2300-3000 kalori alması gerekmektiğini belirten Yönal, şöyle konuştu; “Karaciğer hastasının günlük enerjinin yarısı karbonhidrat olarak adlandırılan basit ve bileşik şekerlerden, üçte biri yağlardan ve geri kalanı proteinlerden gelecek şeklide hesaplanmalıdır. Karında su toplanması, yaygın şişlikler ve kanda tuz miktarının azalması durumlarında su ve tuz kısıtlaması uygulanmalıdır. Bu hastaların düzenli idrar söktürücü kullanmaları ve poliklinik kontrollerini yaptırmaları gerekmektedir. Tuz tüketiminde 1-2 gram aşılmamalıdır.”

BESLENMEDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN 7 KURAL

Enginar: A ve B vitaminlerinden zengindir. İdrar sökücü ve antioksidan özelliği bulunan enginar karaciğer hastalığının ilerlemesini yavaşlatabilir.

Multivitamin desteği: Kronik karaciğer hastalarına antioksidan ve Multivitamin preperatlarının verilmesi önem taşımaktadır.

Bulgur ve baklagiller: Çay şekeri, çikolata, bal, reçel, kola, gazoz gibi basit şekerli gıdalar az tüketilmelidir. Basit şekerler kan şekerinin hızlı yükselip düşmesine neden olur. Bunun yerine kan şekerinde ılımlı yükselmeye neden olan ve kan şekerinin uzun sürede istenen düzeyde kalmasını sağlayan bileşik şekerli gıdalar önerilir. Karaciğer hastalarında makarna, bulgur, sebzeler, baklagiller, sütlü tatlılar, bulgur pilavı gibi bileşik şeker içeren gıdalar önerilir.

Hazır gıdalar: Fastfood, hazır market ürünleri, sosis, sucuk, salam tüketimi kronik karaciğer hastalarının uzak durması gereken gıdalar arasındadır.

Et ve yumurta: 1 yumurta büyüklüğündeki et, bir yumurta ve 4 yemek kaşığı bakliyata eşdeğerdir. Beslenme de değişim bu oranlar göz önüne alınarak yapılmalıdır.

Süt ürünleri: 1 su bardağı süt, bir su bardağı yoğurt, bir kibrit kutusu peynir ve 2/3 kibrit kutusu kaşar peyniri eşdeğerdir. Yoğurt tüketilen gün karşılık gelen süt veya peynir azaltılmalıdır.

Tahıllar: 2 dilim ekmek, 4 yemek kaşığı makarna, pirinç pilavı ve bulgur pilavına eşdeğerdir. Günlük denge bu oranlara göre ayarlanmalıdır.

Kronik karaciğer hastaları ve özellikle siroz hastalarında özel beslenme programı düzenlenmesi gerektiğini aktaran Yönal, sözlerine şöyle son verdi; “Sağlıklı bireylere göre bir buçuk misli enerji ve protein gereksinimleri olan karaciğer hastalarının gereksiz yere protein ve diyet kısıtlamasına yönelmesi beslenme yetersizliğine ve hastalığın ilerlemesine neden olabilmektedir.”