Türkiye, Rusya ve İran heyetleri, Kazakistan'ın başkenti Astana'da, 30-31 Ekim'de yedincisi düzenlenecek Suriye konulu toplantı öncesinde ikili ve üçlü teknik görüşmeler yapıyor.

Suriye'deki ateşkesin garantörü Türkiye, Rusya ve İran'ın teknik heyetleri, Astana'daki JW Marriot Otel'de teknik görüşmelere başladı. Görüşmeler ikili ve üçlü formatta gerçekleşiyor.

Astana'da, askeri muhalefet ve Esed rejimi heyetleri hazır bulunurken, Birleşmiş Milletler (BM), ABD ile Ürdün temsilcileri gözlemci olarak yer alıyor.

AA muhabirinin, toplantıya katılan kaynaklardan aldığı bilgiye göre, İdlib gerginliği azaltma bölgesinde Türkiye, Rusya ve İran gözlem güçlerinin konuşlanma süreçlerine ilişkin ayrıntılar ile esirler ve tutukluların serbest bırakılması, başlıca gündem maddelerini oluşturuyor.

Astana'da ayrıca tarihi eserlerin bulunduğu yerlerdeki mayınların temizlenmesinin ele alınması bekleniyor.

Irak ve Çin gibi yeni gözlemci ülkelerin katılımının değerlendirileceği toplantıda, Şam'da rejimin kuşatmasındaki Doğu Guta başta olmak üzere, tüm abluka bölgelerine insani yardımların ulaştırılması "güven artırıcı önlemler" kapsamında masaya yatırılacak.

Rus heyetin gündeme getireceği bir diğer konunun da Suriyeliler arasında “ulusal uzlaşma komitesi” kurulması olduğu konuşuluyor. Ancak askeri muhalefetin sıcak bakmadığı teklifin ayrıntıları henüz duyurulmadı.

Toplantıda, önceki turlarda olduğu gibi Türkiye heyetine Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sedat Önal başkanlık ediyor.

Rus heyetinin başında Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Suriye Özel Temsilcisi Alexander Lavrentiev, İran heyetinin başında Dışişleri Bakan Yardımcısı Hüseyin Cabiri Ensari bulunuyor.

Dört gerginliği azaltma bölgesi

Astana'da 3-4 Mayıs'ta düzenlenen 4'üncü toplantıda Türkiye, Rusya ve İran, rejim güçleri ve muhalifler arasında çatışmaların en yoğun olduğu alanlarda gerginliği azaltma bölgeleri oluşturulmasına karar vermişti.

Beşincisi 4-5 Temmuz'da gerçekleştirilen diğer toplantıda ise garantör ülkeler, Ortak Çalışma Grubu'nun bu bölgelerin sınırları üzerine çalışmasına devam etmesi kararı almıştı.

Toplantı sırasında ABD ve Rusya'nın, Suriye'nin güneyindeki Dera ve Kuneytra illerini kapsayan gerginliği azaltma bölgesinde, ABD'nin de söz sahibi olacağı bir güvenli bölge kurmak için ayrı bir anlaşma yaptığı ortaya çıkmıştı. Yürürlüğe 9 Temmuz'da giren ateşkesi denetlemek için Rus askeri polisi bölgeye konuşlanmıştı.

Rusya Savunma Bakanlığı, 22 Temmuz'da da Şam'ın doğusunda rejimin kuşatmada tuttuğu Doğu Guta bölgesinde ateşkes için anlaşıldığını ilan etmişti.

Rejim, tutukluları serbest bırakmaya yanaşmıyor

Humus'un kuzeyini kapsayan gerginliği azaltma bölgesinde 4 Ekim'de rejim ve muhalifler arasında ateşkese varıldığı duyurulmuştu. Anlaşma sırasına muhalifler, arabulucululuk yapan Rus heyetine rejimin cezaevlerindeki 12 bin 147 mahkumun isimlerinin yer aldığı listeyi de teslim etmişti.

Bu nedenle muhaliflerin 7. Astana toplantısından en önemli beklentisinin Rusya'nın rejimi bu konuda ikna etmiş olmasını olduğu biliniyor. Ancak rejimin uzlaşıya yanaşmadığı, bu nedenle toplantıdan bu konuda sonuç çıkma olasılığının düşük olduğu ifade ediliyor.

TSK'nın İdlib'deki ateşkes gözlem görevi

14-15 Eylül'deki son toplantıda Suriye'nin kuzeybatısında, Hatay'ın Reyhanlı ilçesinin karşısındaki İdlib'de gerginliği azaltma bölgesinin sınırları konusunda anlaşma sağlanmıştı.

Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), 12 Ekim'de İdlib gerginliği azaltma bölgesindeki ateşkes rejiminin takibi için gözlem noktaları oluşturmak amacıyla bölgeye intikal etmeye başlamıştı. TSK'nın İdlib-Afrin hattında konuşlanmaya devam ediyor. İlerleyen süreçte kademeli olarak İdlib'in kuzeyinden güneyine uzanacak intikalde TSK'nın 12 bölgede gözlem noktası oluşturması öngörülüyor.

İntikalin sona erip, TSK'nın gözlem misyonunun başlamasının ardından Gerginliği Azaltma Kontrol Gücü`nde yer alan Rus güçlerinin İdlib gerginliği azaltma bölgesinin dış kısmında, rejim ile muhaliflerin cephe hattında konuşlanması bekleniyor.

Beşşar Esed rejimi, Doğu Guta, Humus ve İdlib'deki ateşkesi zaman zaman ihlal ediyor.

Kaynak: AA