Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, maliyetlerin yüksek olduğunu Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın da yerinde tespit ettiğini, buna rağmen TMO'nun Giresun kalite fındık için kilogram başına 10 lira 50, levant kalite için 10 lira olarak açıklanan fiyat son derece yetersiz kaldığını bildirdi.

Şemsi Bayraktar, yaptığı açıklamada, 500 bin üreticiyi ilgilendiren bir üründe, serbest piyasa koşullarının oluşmadığı bir ortamda Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) piyasayı regülasyonunun şart olduğunu, aksi takdirde üreticinin sürdürülebilir, maliyetlerinin üzerinde bir fiyat elde etmesinin mümkün olmadığını vurguladı.

Bayraktar, şunları kaydetti: "TMO'nun Giresun kalite fındık için kilogram başına 10 lira 50 kuruş, levant kalite fındık için 10 lira olarak açıklanan fiyat son derece yetersiz kalmıştır. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığımız merkez ve taşra teşkilatı temsilcileri ile Ziraat Odalarımız, Ordu, Giresun, Trabzon'da yaptıkları maliyet hesabına göre, üreticimizin maliyeti, Trabzon için kilogramda 9 lira 90 kuruş, Giresun'da 9 lira 75 kuruş, Ordu'da 8 lira 75 kuruş, üç ilin ortalaması 9 lira 47 kuruş olarak bulunmuştur. Üstelik verim; Giresun için dekara 120 kilogram, Ordu ve Trabzon için dekara 150 kilogram olacağı hesabıyla bu maliyet çıkarılmıştır. Dekara verimin Trabzon'da 73, Giresun'da 87, Ordu'da 104 kilogram civarında kalacağı tahmin edilmektedir. Verim bu rakamlarda kalırsa, üreticimizin maliyeti daha da yükselecektir."

"Üreticinin görüşünü alınmadan, müzakere etmeden fiyat açıklanmıştır"

TMO'nun bu fiyatının üreticiyi memnun etmediğini vurgulayan Bayraktar, "Bu fiyattan piyasaya girmemeliydi. Ofis, üreticinin görüşünü almadan, müzakere etmeden fiyat açıklamıştır. Öncelikle herkesin şunu bilmesinde fayda vardır. Açıklanan fiyat, üreticimizin cebine giren fiyat değildir. Randıman meselesi var. Levant kalitede 10 liralık fiyat, 50 randımana veriliyor. Bu şu demektir. Randımandaki 1 puanlık düşüş 20 kuruşa denk gelecek. Doğu Karadeniz bölgemizde şu anda randımanın külleme, aşırı sıcaklar nedenleriyle 47'ye hatta 45'e kadar iniyor. 47 randıman olsa, fiyat 9 lira 40 kuruşa, 45 randıman olsa 9 liraya düşüyor." dedi.

TMO kriterlerinde de sıkıntı olduğunu söyleyen Bayraktar, TMO'nun nem oranı yüzde 6, buruşuk oranı yüzde 10, çürük oranı yüzde 3'ü geçen fındığı almadığını hatırlattı.

Bayraktar, "Nemin yüzde 6'nın altına indirilmesi zor görünüyor. Üreticimiz 'fındık zaten yağlı bir ürün. Fındığı kavurmadan yüzde 6 nemin altını tutturamayız. Nem oranı yüzde 8, en azından yüzde 7 olsun' diyor. Nem, buruşuk ve çürük oranı, bu oranlardan düşük olan, kaliteyi tutturan fındıkları ise barem uygulaması adı altında yüzde 1'e varan başka bir kesinti yaparak alıyor. Yani fiyat 47 randımanda 9,4 kuruş, 45 randımanda 9 kuruş daha indiriyor ve 47 randımanda 9 lira 30,6 kuruşa, 45 randımanda 8 lira 91 kuruşa düşürüyor. Üstelik, fiyattan aktif sigortalı veya emekliyse yüzde 2 stopaj, aktif sigortalı veya emekli değilse yüzde 2 stopaj, yüzde 1 Bağkur kesintisi yapılıyor." diye konuştu.

Bayraktar, böylece üreticin, aktif sigortalı veya emekliyse brüt 10 liralık levant kalite alım fiyatı 47 randımanda 9 lira 12 kuruşa, aktif sigortalı veya emekli değilse 9 lira 3 kuruşa, aktif sigortalı veya emekliyse 45 randımanda 8 lira 73 kuruşa, aktif sigortalı veya emekli değilse 8 lira 64 kuruşa kadar indiğine vurgu yaptı.

Levant kalite fındıkta 10 lira olarak açıklanan fiyatın, üretici zor olan 50 randımanı ve baremi tuttursa bile, aktif sigortalı veya emekliyse 9 lira 80 kuruşa, aktif sigortalı veya emekli değilse 9 lira 70 kuruşa düştüğüne işaret eden Bayraktar, "Üreticimizin cebine giren budur. Bununla da bitmiyor bir de nakliye parası var. TMO, her yerde alım merkezi kurmuyor. Henüz bazı illerimizde sadece 1-2 alım merkezi belirlenmiş durumda. Ofis, tüccar gibi çiftçinin kapısının önünden fındığını almıyor. Alım kotası da sorun olacak. Dekar başına alım kotasının il verim ortalaması veya biraz üzerinde olacağı söyleniyor. Bu bazı yörelerimiz için çok yetersiz kalacaktır. Ürettiği fındığın yarısını veya üçte birini bile TMO'ya veremeyecek üreticilerimiz vardır." açıklamasında bulundu.

"Üreticinin sesine kulak verilmeli"

Ziraat Odaları olarak üreticinin nabzını sürekli tuttuklarını, onlarla iç içe çalıştıklarını aktaran Bayraktar, "Tüccar, TMO'nun verdiği fiyatın netini hesaplamış, kendi fiyatının altında kaldığını görmüş ve piyasa fiyatlarını hem Doğu Karadeniz'de hem Batı Karadeniz'de aşağı çekmiştir. Üreticimiz TMO'nun açıkladığı fiyata son derece tepkili. Bahçeye girmeyeceğini söyleyen, fındık ağaçlarını kesen üreticilerimiz bile var. Hükümetimiz, 500 bin fındık üreticisinin sesine kulak vermeli, sorunu görmeli, acilen TMO fiyatlarını revize ederek tepkiyi dindirmelidir. Maliyet, randıman düşüklüğü, barem kriter sorunları, nakliye masrafı, stopaj ve Bağkur kesintileri de dikkate alınmalı, üreticimizi memnun edecek bir fiyat verilmelidir." dedi.

Bayraktar, konuyla ilgili olarak üreticinin görüş ve taleplerini Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Başbakan Binali Yıldırım ve Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba'ya ilettiklerini belirtti. (İLKHA)