Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev Siyasi Partiler Kanunu`nun liberal kurallar göz önünde tutularak değişeceğini açıklamasından sonra yaşanan gelişmeler Rusya`da siyasi devrim olarak tanımlanabilir. Buna paralel olarak dini partilerin kurulmasına dair söylemler de gündeme taşındı. Mevcut yasalara göre dini ve milli temeller esas alınarak parti kurulamıyor. Ancak bu yasağın ortadan kaldırılacağının açıklanması İslami bir partinin kurulması konusunu şu sebeplerle gerekli kıldı:

Birincisi Rusya`da Müslüman seçmenin sayısının fazla oluşu ve bu sayının büyük bir hızla artış göstermesi, ikincisi Müslümanların çıkarlarının Rusya sistem partilerinin hiçbirisinde temsil edilmeyişi. Üçüncüsü ise dünyanın tamamında siyasal İslam`ın kuvvetlenmesi ve bu oluşumların Rusya Müslümanları üzerindeki etkisi...

 

Otoriter Müslüman liderler ve uzmanlar İslami partinin kurulmasını olumlu bir şekilde analiz etti. Müslüman aydınların görüşüne göre yasa değişiminin beklenmesi ve yalnız bundan sonra yorumların yapılması gerekiyor.

 

Şayet yasa değişimi yapılır ve Müslümanların parti kurmaları önünde engel kalkarsa yeni kurulan partinin geleceği nasıl olur? Rusya`nın daha özgürlükçü olduğu Yeltsin döneminde Müslümanlar İslam partisi kurabiliyordu. Buna rağmen bu konuda başarılı olamadılar. Şu anda ülke genelinde ne gibi değişim yaşandı? Rusya`da siyasal İslam`ın güçlenebileceği beklenebilir mi?

Bir taraftan Islam.ru gibi Müslüman siteler, sayısız İslam forumları, sosyal paylaşım sitelerinde Müslümanların aktif hale gelmesi sonucunda siyasallaşmış Müslüman ortamı kurulmuş oldu. İslami partinin kurulduğu ve başarısız olduğu doksanlı yıllarda böyle bir ortamdan bahsedilemezdi. Yeni ortamı temsil eden Müslümanlar, Rusya Müslümanlarının öncüleri sayılabilir.

Diğer yandan kritik bir dönemde en fazla on binlerce insanın tarihin yörüngesini değiştirebileceğini de tarih okumalarımızdan bilmekteyiz. Bundan önceki İslami partinin tanımına uygun bir şekilde siyasi faaliyetine devam edemediğini ve Müslümanların oyunu alamadığını da hatırlamaktayız.

 

Genel olarak ele alındığı zaman modern dünyada üç türlü İslam partisinin bulunduğuna tanıklık ediyoruz. Birinci türde Mısır`da kurulan selefi en-Nur ve Hizbu`t-Tahrir, Pakistan`da Cemaat-i İslamiyye gibi İslami temellere dayanan partiler sayılabilir. Şu anda bu gibi partinin kurulması önünde yasal engelin bulunmasının yanı sıra böyle bir partinin kurulması durumunda da Müslümanların desteğini alabileceği düşünülemez. İkinci tür İslami parti içerisinde dış görüntüsü laik ancak İslam yanlısı partiler gösterilebilir. Bunlara örnek olarak Türkiye`deki AK Parti, Fas`taki aynı isimli parti, Tunus`ta en-Nahda, Mısır`da Müslüman Kardeşler`in siyasi kanadı Özgürlük ve Adalet Partisi sayılabilir.

 

Son olarak üçüncü tür örneğe ise İslami olmayan ancak Müslümanların sempatisini kazanmaya çalışan partiler sayılabilir. Avrupa ve Amerika`da sol partiler bu gibi söylemleri gündeme taşıyor. Ancak bu sol partilerin içerisinde İslam düşmanı siyasiler de yer alabiliyor. Rusya şartları göz önünde tutulduğu zaman sadece son iki örneğin gerçekleşebileceği aşikar. Bu doğrultuda ilk hamle Haydar Cemal tarafından yapıldı. Cemal İntersoyuz teşkilatını siyasi partiye dönüştürebileceğini açıkladı.

Müslüman siyasi uzman Rinat Muhametov`un yazılarının ve konuşmalarının ilgi çektiği söylenebilir. Ancak bu partilerin şu anda boşluk içerisinde bulunan merkez solu doldurabilme olasılığı da gündeme taşınıyor. Sosyal federalizm düşüncelerini savunmaya devam etmesi durumunda Müslümanların dışında da oy elde edebilir. Ancak bunu yapamazsa sadece Müslümanların desteğini alır ve sol partiler içerisinde son sıralarda yer bulur. Burada temel sorun dini konuların ötesinde kalan laik partilerin Müslümanların desteğini alabilmesi. Bu gerçek bir sorun. Bu konuda büyük bir rekabetin bulunduğu söylenebilir. Kanaatimce İslami partinin başarılı bir şekilde kurulması durumunda da Müslümanların tamamının desteğini alma konusunda sıkıntı yaşamış olacak. Bunun temel nedeni ise parti liderlerinin gerekli otoriteye ve şartlara sahip olamaması. Rusya Müslümanları ideolojik olarak camiler, cemaatler, tarikatlar, İslam merkezleri, sosyal paylaşım siteleri ve diğer araçlarla ortaya çıkıyor. O zaman onların liderleri de imam, şeyh ya da emirler olmalı. Ancak şu anda mevcut Müslüman liderlerin parti kurması durumunda hiçbirisinin bunu başarabileceği düşünülemez.

 

Müslüman din adamları bu konularda öncü olabilir. Ancak onlar da ne ortak siyasi parti ne de dini teşkilat içerisinde bir araya gelemiyor. Buna rağmen Rusya toplumu içerisinde Müslümanların çıkarlarını savunabilirler. Müslümanlar Rusya Müslümanları Kurultayı gibi bir teşkilat içerisinde bir araya gelebilir ve faaliyetlerine devam edebilir. Kurultay seçim öncesinde bir araya gelerek destekleyecekleri siyasi partiyi ve devlet başkan adayını belirleyebilirler. Müslümanların çıkarlarını savunabilen bir partinin veya oluşumun kurulmasına dair düşüncelerin rafa kaldırılmaması gerekiyor. Sadece bir partinin siyasi hedeflere ulaşacağı ve sorunları çözebileceği düşünülemez.