Bir gözü turkuaz, diğer gözü kehribar, ipeksi beyaz tüylü olan Van kedisi, kendi isteğiyle suda yüzmeyi ve suyla oynamayı seven tek kedi türü olarak bilinen Van kedilerini, dışarıya verilmemesi hususunda uyaran YYÜ Van Kedisi Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Abdullah Kaya, yöre halkını bu konuda duyarlı olmaya davet etti.

Van kedilerinin özellikleri hakkında İLKHA'ya konuşan Prof. Dr. Kaya, Van kedilerinin kendi isteğiyle suda yüzmeyi ve suyla oynamayı seven, sahibine küsen-barışan ve duygusal olan tek kedi türü olduğuna dikkat çekti.

Van Kedisi Araştırma Merkezi'nin 1992 yılında Yüzüncü Yıl Üniversitesi bünyesinde kurulduğunu belirten Kaya, merkezin kedilerle ilgili araştırmalar yapmak, neslinin saflığını korumak, yok olmaktan kurtarmak amacıyla kurulduğunu söyledi.

Kaya, "Van Kedisi Araştırma Merkezi özellikle de Van kedisiyle ilgili uğraşan bir merkez olduğu için 2016 yılını kendi açımızdan verimli bir yıl olarak değerlendiriyoruz. 2015 yılına göre damızlık annelerimizdeki sayı artışı, gerek damızlık annelerden aldığımız saf Van kedisi yavruların sayısındaki artış, bizim bu konuda başarılı bir yıl geçirdiğimizi ifade ediyor. Van kedisi denildiği zaman iki gözü turkuaz, iki gözü kehribar veyahut bir gözü turkuaz, diğer gözü kehribar hayvan anlaşılıyor. Daha çok tekgözlü kedi sayısındaki artışı ifade ediyor. Van kedisi nesli yok olma tehlikesi geçiriyor dediğimiz zaman, aslında yok olma tehlikesinin tekgözlülük olan türden olduğunu biliyoruz. Diğer türlerin sayısında herhangi bir sıkıntı yok. Çünkü bir anne 5 yavru doğurduğu zaman bunlardan bir tanesinin tekgöz olma ihtimali vardır. Dolayısıyla biz de özellikle bu tekgöz oranını artırmaya çalışıyoruz ki Van kedisi Araştırma Merkezi'nde barındığımız hayvanların yüzde 80 ile 90'ı bu tür kedilerden oluşmaktadır." dedi.

Orijinal tekgöz kedileri sadece Van'da bulundurmak istediklerine dikkat çeken Kaya, "Doğan bütün kedilere Van Kedisi Araştırma Merkezi'nde tutma gibi bir amacımız yok. Bizim temel amacımız; Van'da, Türkiye'de Van kedisi sayısının çok olmasıdır ama orijinallerinin burada bulunmasıdır. Yani Van kedilerinin orijinallerini çoğaltalım, bu sayıyı hem Van'da he de Türkiye'de artıralım gibi bir amacımız var. Yoksa ürettiğimiz bütün kedileri burada tutarsak o zaman bu çok büyük bir yükümlülük ve mali külfet gerektiriyor." diye konuştu.

"Tekgöz Van kedilerinin il dışına çıkarılması sıkıntılı"

Van kedisinin il dışına mümkün merteb verilmemesi konusunda uyarıda bulunan Kaya, insanların Van kedisini görmek için kentte gelmesi ve turizme katkı sağlaması adına Vanlıların bu hususa dikkat etmesi gerektiğini söyledi.

Kaya, "Neslinin yok olma tehlikesi tekgözde olduğu için biz büyük bir çoğunlukla onu burada muhafaza ediyoruz. Tekgöz doğan hayvan sayısı az olduğu için bunun il dışına çıkarılması çok sıkıntılıdır. Düşünün ki siz yüz tane hayvan üretiyorsunuz, bunun 20 tanesi tek gözdür. Bunun da 10 bin tane taleplisi var. Siz bunu burada nasıl tutacaksınız? Bu yüzden burası çok değerli bir merkezdir. Van kedisinin il dışına mümkün mertebede verilmemesini istiyoruz. Biz vermiyoruz. Özellikle sıkıntı olan türde ciddi bir şekilde baraj oluşturuyoruz." şeklinde konuştu.

"Her gelen insana sanki bir kedi hediye etme zorunluluğu var"

Dışarıya kedi verilmemesi konusunda Van halkından destek talep eden Kaya, sözlerini şu şekilde sürdürdü:

"Ancak şehre baktığımız zaman her gelen insana sanki bir kedi hediye etme zorunluluğu varmış gibi bir durum söz konusudur. Aslında Vanlıların da bu konuda bize yardımcı olmaları lazımdır. Sadece bizim çabalarımızla önlemeye çalışıyoruz, başarılıyız da ama eğer vatandaşlar bize yardımcı olmazsa bir yönümüz eksik kalıyor. Van kedisi güzelse, orijinalse, bu bir turizm faktörüyse ve insanlar bunu görmek için Van'a gelmesi lazımdır. Bunu onların ayağına göndermenize gerek yok. Kendileri buraya gelsin, misafirimiz olsun, kahvaltımızı da yesin kediyi de görsün."

"Van kedisi müstesna bir hayvandır"

Van kedisinin diğer kedi türleriyle farklılıkları hakkında bilgi veren Kaya, Van kedisinin yüzmeyi sevme, sahibiyle küsme gibi özelliklerinin olduğunu belirterek, "Dünyada çok sayıda kedi tür var. İskoçlardan tutun, İran'a kadar birçok kedi türü var. Van kedisi bunların içinde niye popüler? Van kedisi öğrenebilme kapasitesi açısından çok daha zekidir. Aynı zamanda çok daha duygusal, ev sahibiyle çok daha iyi ilişki kurabilen oyuncu, yüzmeyi seven bir hayvandır. Dolayısıyla da bembeyaz ipeksi tüyleri olan, genç ve dinamik bir hayvandır. Başka kedi ırklarına baktığımız zaman bu özelliklerin çoğu yoktur. Onu kıracak bir şey yaptığınız zaman, size küsebiliyor ve siz onunla barışmak için günlerce uğraşıyorsunuz ve öyle barışıyorsunuz. Böyle bir hayvan olduğunu düşünün dolayısıyla da sevgisiyle uyumluluğuyla ve duygusal bağıyla diğer hayvanlardan kıyaslanmayacak kadar değerli bir hayvandır." ifadelerini kullandı.

Yarıyıl tatilinde birçok ziyaretçinin Van Kedisi Araştırma Merkezi'ne geldiğini ifade eden Kaya, okulların açılmasıyla merkezin biraz daha sakin günlerine kavuştuğunu söyledi. (Yılmaz Sönmez-İLKHA)