Haber Merkezi

Rusya'ya Ukrayna krizi nedeniyle Avrupa Birliği (AB) tarafından uygulanan yaptırımlar, yaptırımlardan ekonomileri zarar gören pek çok ülke tarafından eleştiriliyor. Ukrayna'da Rusya yanlısı milis güçler ile Ukrayna silahlı kuvvetleri arasındaki çatışmaların son dönemde yeniden tırmanması, AB ülkelerinde Rusya'ya uygulanan ekonomik yaptırımların, çatışmaların sona erdirilmesi ve taraflar arasındaki Minsk Anlaşması'na uyulmasına katkı sağlamadığı ve AB ülkelerinin ekonomilerine büyük zarar verdiği eleştirilerine neden oluyor. AB ülkelerinin, Rusya'ya, 2014 yılı şubat ayında Ukrayna'ya müdahalesi nedeniyle uygulanan yaptırımlardan ve Rusya'nın karşı yaptırımlarından kaynaklanan ekonomik kaybının 100 milyar avroyu bulabileceği bildiriliyor. Rusya; ABD, AB, bazı diğer ülkeler ve uluslararası örgütlerin uyguladığı yaptırımlara yanıt olarak ilk etapta ABD, AB, Norveç, Kanada ve Avustralya'dan gıda alımını tamamen durdurmuştu. Yaptırımlar daha sonra pek çok konu ve alanda karşılıklı olarak ağırlaştırılmıştı. Avrupa Birliği en son geçen yıl eylül ayında aldığı kararla Rusya'ya yaptırımları 31 Temmuz 2017'ye kadar uzatmıştı. Yaptırımlar Rusya ekonomisini olumsuz etkilerken, ülkede 2014'te yaşanan ve etkileri halen süren mali krize de ortam hazırladı. Yaptırımlar dolayısıyla Rusya ve Rus özel sektörünün dışarıdan kredi bulamaması, Merkez Bankasının döviz rezervlerinde erimeye ve rublede düşüşe neden oldu.

2 MİLYON KİŞİ İŞSİZ KALABİLİR

Avusturya Ekonomik Araştırma Enstitüsünün (WIFO) Haziran 2015 tarihli raporunda, yaptırımların AB'ye maliyetinin 100 milyar avro civarında olacağı tahmininde bulunulurken, yaptırımlar nedeniyle AB'de 2 milyon kişinin işsiz kalabileceği bildirildi. WIFO, yaptırımlardan dolayı AB ülkelerinin 2015 yılındaki doğrudan kaybının 17,6 milyar avro olduğu, bu ülkelerde 400 bin kişinin ise işsiz kaldığı bildirildi. Araştırmada yaptırımların dolaylı zararlarına ise yer verilmedi. Ancak Rusya'ya uygulanan yaptırımlar AB'de daha çok enerji, tarım ve havacılık gibi sektörleri etkiledi.

YAPTIRIMLARIN KALDIRILMASI TALEPLERİ

Son dönemde yaptırımlardan olumsuz etkilenen pek çok AB üyesi ülke tarafından yaptırımların kalkması talebi daha net bir şekilde dile getirilmeye başlarken, özellikle İngiltere, Fransa ve Almanya taraflar arasındaki Minsk Anlaşması'nın tam olarak uygulanmasını yaptırımların kalkması için ön koşul olarak öne sürüyor. Kırım'ın Rusya tarafından ilhakı ve Ukrayna'da meydana gelen çatışmaların ardından taraflar, Ukrayna'nın Donbass bölgesinde ateşkes sağlanması için Fransa ve Almanya'nın dâhil olduğu Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) gözetiminde bir toplantı gerçekleştirmiş ve 5 Eylül 2014 tarihindeki Minsk Anlaşması'nı imzalamışlardı. Anlaşmanın tam olarak uygulanamaması ve çatışmaların devam etmesi, Minsk'te 11 Şubat 2015'te Ukrayna, Rusya, Fransa ve Almanya liderlerinin hazır bulunduğu toplantıda Minsk II olarak bilinen yeni bir uzlaşı paketinin benimsenmesine yol açtı. Minsk Anlaşması'nın iyi bir şekilde uygulanamaması ve yaptırımların AB ve Rusya'ya ekonomik açıdan büyük zarar vermesi yaptırımların etkinliğinin yeniden sorgulanmasına neden oldu. Ukraynalı yetkililer yaptırımların faydalı ve bölgedeki Rusya askeri operasyonlarının durmasına neden olduğunu öne sürse de İtalya başta olmak üzere Macaristan, Bulgaristan, Avusturya, Yunanistan, Çek Cumhuriyeti ve Slovakya gibi ülkeler yaptırımlar konusuna daha eleştirel yaklaşarak, yaptırımların faydalı olmadığını savunuyor.

İTALYA

İtalya, AB içerisinde Rusya ile siyasi, ekonomik ve ticari bakımdan diğer birlik ülkelerine nazaran çok daha yakın ilişkilere sahip olmasıyla dikkati çekiyor. Bu durumu nedeniyle İtalya, Rusya`ya birlik tarafından uygulanan ambargolara uymakla birlikte, bunların çözüm olmadığını öne sürüyor. Hükümet politikası olarak Rusya`ya ambargo uygulamaktansa diyalogla çözüm arayışına gidilmesi tezini sık sık dile getiren İtalya, bu hususta son olarak AB`nin geçen ekim ayındaki liderler zirvesinde Halep`e yönelik Rus bombardımanı dolayısıyla bu ülkeye yeni yaptırımlar uygulanmasını veto etmişti. Yeni yaptırımların beklendiği söz konusu zirveden dönemin İtalya Başbakanı Matteo Renzi`nin itirazları dolayısıyla AB sadece kınama kararı çıkartabilmişti.

MACARİSTAN

Macaristan da Rusya'ya uygulanan yaptırımlara muhalefet eden ülkelerden. Macaristan Başbakanı Viktor Orban 23 Ocak'ta Budapeşte'de katıldığı bir konferansta yaptığı konuşmada, Rusya'ya uygulanan ambargonun başarısız olduğunu bu yüzden tekrar değerlendirilmesi gerektiğini belirterek, ''Rusya, 'Batı'nın izolasyon ve sistem çökertici' olan düşük petrol fiyatları, yaptırımlar, 'özgür ve tarafsız' sivil toplum kuruluşları gibi denemelerine rağmen hayatta kalmayı başardı.'' şeklinde konuştu. Orban, yaptırımlarla ilgili olarak ayrıca, "Avrupa kendi ayağına sıktı." ifadelerini kullandı.

BULGARİSTAN

Bulgaristan'ın eski Başbakanı Boyko Borisov ise bir açıklamasında, "Rusya yaptırımlardan etkilendi mi bilmiyorum ama Bulgaristan çok kötü bir biçimde etkilendi." dedi. Ülkede Rusya yanlısı olarak bilinen Bulgaristan Sosyalist Partisinin (BSP) desteği ile seçilen Bulgaristan Cumhurbaşkanı Rumen Radev ise 22 Ocak'ta göreve başlamadan önce, yaptığı ilk açıklamaları ile ülkenin siyasi ekseninin Rusya`ya doğru kayabileceği yönünde mesajlar vermişti. Kırım`ın "fiiliyatta" Rusya`nın olduğunu söyleyen Radev, "Kırım`a gitmek üzere kimden vize alacaksınız?" sorusunu yöneltmişti. Radev, Brüksel`e yaptığı ilk ziyaretinde de Rusya yanlısı ve yaptırım karşıtı açıklamalar yapmıştı.

AVUSTURYA

Avusturya Başbakanı Christian Kern konuya ilişkin Kurier gazetesine verdiği demeçte, Rusya`ya karşı yaptırımların uzatılmasından yana olmadıklarını, Rusya`nın Avrupa için önemli bir ticari ortak olduğunu belirtti. Kern, yaptırımların ne kadar faydalı olup olmadığının düşünülmesi gerektiğine dikkati çekerek, Avusturya`nın Rusya`ya tarihten gelen bir minnettarlığının olduğunu anımsattı. Avusturya Dışişleri Bakanı Sebastian Kurz ise, Der Spiegel dergisine yaptığı açıklamada, Avusturya`nın AGİT dönem başkanlığı süresince, Rusya ile diyaloğun artırılması ve yaptırımların hafifletilmesi yönünde çalışacağını söyledi. Kurz, Avrupa Birliği`nin yaptırımlar ile cezalandırıcı değil, daha ziyade özendirici, teşvik edici bir tutum sergilemesi gerektiğini ileri sürdü.

İNGİLTERE, FRANSA VE ALMANYA'NIN MİNSK ANLAŞMASI'NA UYULMASI ŞARTI

İngiltere, Suriye ve Ukrayna'daki durumun iyileşememesinde Rusya'nın rolünün etkili olduğunu ve Rusya'ya yönelik yaptırımların devam etmesinin gerekliliğini bildirirken, ancak Rusya'yı köşeye itmenin doğru olmayacağını savunuyor. İngiltere Dışişleri Bakanı Boris Johnson, geçen ay İngiliz Parlamentosunun alt kanadı Avam Kamarasında düzenlenen oturumda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Suriye'deki politikalarının hiçbir zaman destekçisi olmadığını dile getirerek, "Rusya'nın yürüttüğü siber savaşa ve Batı Balkanlarda yaptıklarına baktığınızda, iyi şeyler yapmadığı aşikâr. Ancak, Rusya ile çalışabileceğimiz bazı alanlar olabileceğini anlamamız da önemli." diye konuşmuştu. İngiliz bakan ayrıca, bu hafta Ukrayna'nın doğusunda çatışmalardaki yoğunlaşmaya ilişkin olarak da, "Rusya'ya yönelik yaptırımlar, Minsk Anlaşması'ndaki yükümlülükler yerine getirilene kadar kaldırılamaz." demişti.​

FRANSA

Fransa da tıpkı İngiltere gibi Minsk Anlaşması'nın uygulanmasını Rusya'ya yaptırımların kaldırılması konusunda ilk şart olarak koşuyor. Minsk Anlaşmasının taraflarıyla sık sık telefonda görüşen François Hollande, anlaşmanın çok yavaş uygulandığını belirterek, "Yaptırımların kaldırılması ancak Minsk Anlaşması tam olarak uygulandıktan sonra mümkün olabilir." demişti. Tarafları Normandiya formatı görüşmelerde zaman zaman bir araya getiren Hollande ve Almanya Başbakanı Merkel, Rus ve Ukraynalı yetkilileri sıklıkla bölgede gerilimi tırmandırmaktan kaçınmaları çağrısı yapmışlardı.

ALMANYA

Alman Hükümet Sözcüsü Steffen Seibert, önceki gün düzenlenen basın toplantısında Rusya`ya yönelik uygulanan yaptırımların Minsk Anlaşmasının tümüyle uygulanmasına bağlı olduğunu söyledi. Almanya Başbakanı Merkel, iki ay önce yaptığı açıklamada, "Minsk Anlaşmasının uygulanması yavaş ilerlediği için Rusya`ya yönelik yaptırımlar uzatılmalı." demişti. Merkel'in yaptırımları uzatma yanlısı tavrına rağmen hükümetten yaptırımların kaldırılması gerektiğine yönelik açıklamalar da oldu. Hükümetin küçük ortağı Hristiyan Sosyal Birlik Partisi Genel Başkanı ve Bavyera Eyaletinin Başbakanı Horst Seehofer ise Rusya'ya yönelik yaptırımların kaldırılmasını istiyor. Seehofer, 20. yüzyılın blok düşüncesinden vazgeçilmesini isteyerek, Rusya`ya karşı yaptırımların bu yıl içinde kaldırılması ve Rusya`nın da yer aldığı G8 toplantısının yeniden başlatılmasını talep etti.