TARİHTE BUGÜN - 1 TEMMUZ

1527: Dünya'nın ilk protestan üniversitesi Marburg Philipps Üniversitesi kuruldu. İlk kuruluşundan beri bağımsız bir yapıyla ve papazların kontrolünde olan Avrupa Hıristiyan okulları elde ettikleri statü aracılığıyla gelişme gösterebilmiş ve dini-mezhebi okullar olmasına rağmen bilimsel başarılar elde etmişlerdir. Marburg Üniversitesi dünyanın ilk protestan üniversitesi olması yanı sıra başka ilklere de imza atmıştır. Bunlardan bazıları modern bilim tarihini etkileyerek; özellikle tıp, kimya ve eczacılık bilmlerinin akademik ayrışmasında ve gelişiminde rol oynamasıdır. Okul sistemini de Avrupa`dan ithal eden Türkiye Cumhuriyeti`nin üniversiteleri Ortaçağ Avrupasının dini üniversiteleri kadar da ilmi bir başarı elde edememesi merak konusu olmuştur.

1683: Osmanlı ordularının II. Viyana Kuşatması taarruzu başladı. IV. Mehmet devrinde Osmanlı İmparatorluğu'nun Viyana'yı kuşatması ile gerçekleşti. 17. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu ile Avusturya Arşidüklüğü arasında yapılan savaşların en uzun süreni bu kuşatma ile başladı. Merzifonlu Kara Mustafa Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu bu savaşta zamanı iyi kullanamamış ve Viyana`ya gelen dış desteği engelleyemedi. Bu zaaftan yararlanmasını bilen Viyana ve Haçlı ordusu Osmanlı ordusunu ağır bir yenilgiye uğrattı.

Osmanlının bu hezimeti Avrupa'da büyük sevinçle karşılandı. Artık Osmanlıların yenilmez olmadıklarını gören Avrupa, karşı hücuma kalkmaya başladı. Psikolojik savaş olarak da Osmanlı üzerinde büyük bir kayıp, Avrupalılarda ise büyük bir kazanç olarak değerlendirildi. Bu savaş sonucunda Osmanlının gerileme devrine girdiği kabul edilmektedir.

1736: 23. Osmanlı Padişahı III. Ahmet vefat etti. Her seferinde isyanlar çıkararak Osmanlı Yönetimini olumsuz yönden etkileyen Yeniçeriler tarafından tahta oturtulan III. Ahmet döneminde Prut savaşında zafer elde edilmişse de daha çok iç gelişmelerle ilgilenilmiştir. Sanatsal ve ilmi gelişmelere ağırlık verilmiş ve bu döneme de lale devri denmiştir. Şiir, edebiyat ve sanatın diğer dallarına çok saygınlık verilmiş ve matbaa bu dönemde Osmanlı`ya getirtilmiştir. Yeniçeriler tarafından tahta oturtulan III. Ahmet, yine Patrona Halil İsyanı`yla beraber Yeniçeriler tarafından tahttan indirilmiştir.

1798: Napolyon Mısır'ı İşgal etti. Fransız yönetimi, 1798 yılı başlarında Napolyon'u İngiltere anakarasının istilasıyla görevlendirmişlerdir. Ancak Napolyon, denizlerde etkili bir üstünlük sağlanmadan böyle bir operasyonun başarı şansı taşımadığını, İngiltere'ye karşı dolaylı bir strateji izlemenin en mantıklısı olduğunu savunmuştur. Bunun için de, Mısır'ın işgal edilerek İngiltere'nin Uzakdoğu ticaret yolunun kesilmesini önermiştir. 1798'de Mısır seferine çıktı ve İngiliz donanmasını yenilgiye uğrattı, Malta'yı aldı. İskenderiye`yi ele geçiren Napolyon, Nil vadisi boyunca içerlere ilerlemiştir. İngiliz Amiral Horatio Nelson komutasındaki İngiliz donanmasının Abukir körfezindeki Fransız donanmasını imha etmesi üzerine ikmal bağlantısı kesildi. Şubat 1799'da Suriye üzerine yürümüş fakat Akka`da Cezzar Ahmet Paşa komutasındaki sert Osmanlı direnişi karşısında bozguna uğramıştır. Bu yenilgi karşısında Mısır'a geri dönmek zorunda kalmıştır. Cezzar Ahmed Paşa`nın karşısında ilk yenilgisini yaşayan Napolyon 'un "Akka`da durdurulmasaydım, bütün Doğu`yu ele geçirebilirdim." sözü kaydedilmiştir.

1839: Padişah II. Mahmut öldü; yerine Sultan Abdülmecit Osmanlı tahtına ve Hilafet makamına geçti. Yenilikçi olan II. Mahmut yönetimde ve askeri sistemde birçok reform yaptı. Osmanlı`daki çöküşü şekli bir takım yeniliklerle özellikle de Avrupa stillerini uygulayarak durdurabileceğini düşünen II. Mahmut, Yeniçeri sistemine Vakay-ı Hayriye adı verilen operasyonla son verdi ve yerine Asakir-i Mansure-i Muhammediye`yi kurdu. Tüm bunlara rağmen çökmekte olan Osmanlı sisteminin gidişatını değiştirememiştir. Ondan sonra gelen Sultan Abdulmecit bu yolu sürdürmüşse de öze dair bir değişim olmadığından Osmanlı İmparatorluğu hızla gerilemeye devam etmiştir.

1881: Dünyanın ilk uluslararası telefon konuşması New Brunswick`teki St. Stephen  ve Maine`deki Calais arasında yapıldı.

1897: Mehmet Zahid Kotku Hazretleri doğdu. Nakşibendî tarikatının son yüzyıldaki önemli şeyhlerinden olan Zahid Kotku Hazretleri, Kafkasya`dan Bursa`ya yerleşmiş olan bir aileye mensuptur. Birinci Dünya Savaşında Suriye cephesinde yıllarca savaşmış daha sonra gelip İstanbul`da ilmi çalışmalara katılarak Gümüşhanevi Dergahında Ömer Ziyaüddin ed-Dağıstanî'yi intisap etti. Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılmasından sonra Bursa'ya döndü ve 1952 yılına kadar orada kaldı. İstanbul'a döndükten sonra çeşitli camilerde ve son olarak İskenderpaşa Camii'nde imamlık ve hatiplik yapmaya başladı. Çevresince çok sevilen ve vaazları ilgiyle izlenen Zahid Kotku Hazretleri`nin tebliğ misyonu cemaati mensuplarınca benimsenerek cemaate dönüştü. Böylece başlayan İskenderpaşa Cemaati adını vaazların başladığı İskenderpaşa Camii'nden aldı.

1926: Türk Ceza Kanunu yürürlüğe girdi. Kanun, 1889 İtalyan Zanardelli yasası esas alınarak hazırlandı. Yasa, 54 kez değişikliğe uğradı. Geçmişle ve özdeğerlerle bağını koparan Cumhuriyet bütün idari ve yasal düzenlemelerini batıdan ithal etme yoluna gidiyordu.

1960: Somali bağımsızlığını ilan etti. Önce İtalyanların daha sonra İngilizlerin sömürgesi durumunda olan Somali 1960`ta bağımsızlığına kavuşmuşsa da bu güdümlü bir bağımsızlık olmuş ve 1991`den bu yana da tam olarak kontrolü ele alan bir hükümet kurulamamıştır.

1984: TRT, televizyonda tamamen renkli yayına geçti.

1991: Varşova Paktı resmen dağıldı. 14 Mayıs 1955'de Varşova'da sekiz sosyalist ülkenin NATO tehlikesine karşı imzaladığı Dostluk, İşbirliği ve Karşılıklı Yardım Antlaşması ile kurulan askeri ve siyasal birliktir. Doğu bloku adı verilen bu paktın başını Sovyetler Birliği çekmekteydi. Sovyetlerin dağılmasıyla Doğu bloku çökmüş ve dağılmıştır.

1997: Çin Halk Cumhuriyeti, şehir-devlet Hong Kong'un egemenliğini 156 yıl aradan sonra Birleşik Krallık'dan geri aldı. Hong Kong, Çin'in güney kıyısında bulunan, 1 Temmuz 1997 tarihine kadar Britanya Krallığına bağlı sömürge ve adalar grubuyken, bu tarihten itibaren Çin Halk Cumhuriyeti'ne bağlı özel yönetim bölgesi olmuştur. Hong Kong Adası, Kowloon Yarımadası ve 235 kadar küçük adadan meydana gelen Hong Kong, Asya'nın en büyük serbest pazarı ve limanı, en işlek ticaret, endüstri ve turizm merkezidir.

2004: Irak`ın devrik lideri Saddam Hüseyin mahkemeye çıkarıldı. Kendisini yargılamak için kurulan özel mahkeme, Saddam Hüseyin'e 7 suçlama yöneltti, ancak devrik lider mahkemenin meşru olmadığı gerekçesiyle hakkındaki iddianameyi imzalamadı. Rejimin üst düzey 11 yetkilisi de aynı mahkemeye çıkarıldı.

2008: Cumhuriyet tarihinde ilk kez bir orgeneral, askeri lojmanda polis tarafından gözaltına alındı. Hurşit Tolon, Ergenekon Soruşturması. Ergenekon soruşturması kapsamında Atatürkçü düşünce derneği başkanı emekli Orgeneral Şener Eruygur, Emekli Orgeneral Hurşit Tolon, Ankara Ticaret Odası Başkanı Sinan Aygün, Cumhuriyet Gazetesi Ankara Temsilcisi Mustafa Balbay`ın da aralarında bulunduğu çok sayıda kişi gözaltına alındı. Gözaltı operasyonu İstanbul ve Trabzon'a da sıçradı. Giderek artan gözaltılarla Ergenekon yapılanması kapsamında yüzlerle ifade edilen sayıda kişi gözaltına alınacak ve bunların birçoğu tutuklanacaktı.