Al Jazeera'da yer alan habere göre; Türkiye-israil ilişkilerinin normalleşmesi için yapılan görüşmelerde uzlaşmaya varıldı.

Türkiyeli üst düzey bir yetkilinin verdiği bilgiye göre anlaşmanın detayları şöyle:

• İsrail, Mart 2013`te Türkiye`nin ilk talebini karşılayarak tarihte ilk kez yabancı bir devletten özür dilemişti. Mutabakat kapsamında Türkiye`nin diğer iki şartı da kabul edildi. İsrail, Mavi Marmara saldırısında hayatını kaybedenlerin ailelerine tazminat ödemeyi ve Türkiye`nin Gazze`deki insani duruma müdahalesini kabul etti.

• Mutabakat çerçevesinde Türkiye, Gazze`ye insani yardım dahil sivil amaçlı malzemelerin girişini sağlayacak ve altyapı yatırımlarını gerçekleştirecek. Gazze halkının kullanımı için konutlar inşa edilecek ve 200 yataklı Türkiye-Filistin Dostluk Hastanesi en kısa zamanda hizmete alınacak.

• Gazze halkının en acil ihtiyaçları olan elektrik ve içme suyu sorunu çözülüyor. Gazze`ye verilen elektrik ve su miktarı artırılacak. Yeni santraller yapılacak.

•  Gazze`ye ilaveten Batı Şeria`ya yönelik Cenin Sanayi Bölgesi gibi kapsamlı projelerin hayata geçirilmesi kolaylaşacak.

• İddiaların aksine mutabakatta Hamas ile ilgili herhangi bir hüküm bulunmuyor

Yetkili, "İsrail ile sağlanan uzlaşma, 31 Mayıs 2010`dan beri sergilediğimiz ilkeli ve kararlı tutum sayesinde kazanılmış bir diplomatik başarıdır" derken, "Türkiye`nin tüm şartları kabul edilmiş; Filistin halkının koşullarının iyileştirilmesi için tarihi bir adım atılmıştır. Mavi Marmara şehitlerimizin arzuladığı şekilde Gazze`ye insani yardım yapılmasının yolu açılmıştır" dedi.

Erdoğan, Abbas ile görüştü

Yetkilinin verdiği bilgiye göre Cumhurbaşkanı Erdoğan da Filistin devlet başkanı Mahmud Abbas ile görüştü.

Başbakanlık'tan "Sayın Başbakanımız bir süredir İsraille yürütülen müzakerelerde varılan aşamayla ilgili olarak yarın saat 13.00'te Çankaya Köşkünde açıklamada bulunacaktır" açıklaması geldi.

Karar görüşmesi Roma'da yapıldı

Mutabakata varılması beklenen son görüşme Roma'da yapılıyor. Türkiye'yi Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu, İsraili ise Netanyahu'nun özel temsilcisi Ciechanover temsil ediyor.

İsrail dışişleri kaynaklarından alınan bilgiye göre, bugün Roma'da yapılacak görüşmede mutabakata son halinin verilmesinin beklendiğini söyledi. Ancak Türkiye Dışişleri bakanlığı konuyla ilgili yorum yapmaktan kaçınıyor.

Ciechanover ve Sinirlioğlu son olarak 8 Nisan'da Londra'da görüşmüştü. Görüşmenin ardından Türkiye Dışişleri'nden, "Heyetler, mutabakat metninin nihai hâle getirilmesi ve farklılıkların giderilmesi yönünde ilerleme sağlamışlar ve anlaşmanın çok yakında gerçekleştirilecek bir sonraki toplantıda sonuçlandırılması hususunda uzlaşıya varmışlardır" açıklaması gelmişti.

Kerry ile görüşecek

İşgal rejimi Başbakanı Netanyahu da aynı gün akşam saatlerinde Roma'da olacak. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry ile Roma'da bir araya gelecek olan Netanyahu, İsrail basınına göre, anlaşmanın detaylarıyla ilgili Kerry'ye bilgi verecek.

'İstihbarat şefleri görüştü'

Cumartesi günü İsrailli Haaretz ve Şalom gazeteleri, MİT Müsteşarı Hakan Fidan ile İsrail'in milli istihbarat örgütü Mossad'ın şefi Yossef Cohen ile anlaşmanın detayları üzerine görüştüğünü, Türkiye-Hamas ilişkileri üzerinde uzlaşmaya vardığını yazdı.

Erdoğan, Halid Meşal ile görüştü

Mutabakata varılmasına bir gün kala Hamas'ın Siyasi Büro Şefi Halid Meşal İstanbul'da Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ardından Başbakan Binali Yıldırım ile görüştü.

İsrailli diplomatlar Türkiye ile yapılan görüşmelerde en önemli konulardan birinin Türkiye - Hamas ilişkileri olduğunu, "Hamas'ın herhangi bir üyesinin Türkiye'de bulunmasının kabul edilemeyeceğini" söylüyor. Türk diplomatlar ise Hamas konusunun bu görüşmelerin konusu olamayacağını belirtiyor. Ankara Filistin sorununun çözümü için Filistin yönetimiyle ve Hamas ile görüşmeye devam edileceğini vurguluyor. Taslak mutabakat metninde ciddi ilerlemenin sağlandığı Aralık ayında Halid Meşal Türkiye'ye bir ziyarette bulunmuştu. Türkiye, Filistin sorununda Hamas`a yönelik tutumunu değiştirmeyeceğini bu şekilde göstermiş oldu.

"Hamas şartı yok"

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Çarşamba günü düzenlediği basın toplantısında, "İsrail ile normalleşmede Hamas ile ilgili bir sorunun olduğunu düşünmüyorum. Görüşmelerimizde Hamas diye bir şart yoktur, olamaz da" dedi.

Cumhurbaşkanlığı sözcüsü İbrahim Kalım da aynı gün verdiği bir röportajda Türkiye'de bulunan Hamas üyelerinin İsrail ve Filistin'in anlaşması çerçevesinde Türkiye'ye geldiğini; Hamas'ın İstanbul'da askeri bürosu olmadığını vurguladı. "Zaman zaman Halid Meşal buraya gelir, bu ziyaretleri başka bir noktaya çekmek iyi niyetle bağdaşmaz. Biz Hamas ile de Filistin yönetimiyle de görüşmeye devam edeceğiz. İsrail öyle bir talepte [Hamas'la ilişkilerin kesilmesi] bulunacak bir konumda değil" dedi.

Bunun üzerine Hamas Siyasi Büro Şefi Halid Meşal, Türkiye`ye Filistin davasına verdiği destek ve İsrail ile normalleşmesi sürecinde Gazze ablukasının kaldırılmasını şart koşmasından dolayı teşekkür etti.

Ablukayı kırmak için yola çıkmıştı

Gazze ablukasını kırmak için yola çıkan Mavi Marmara gemisine 31 Mayıs 2010`da uluslararası sularda işgal rejimi israilin düzenlediği ve dokuz kişinin şehid edilmesiyle sonuçlanan saldırıdan sonra Ankara-Tel Aviv ilişkileri kopma noktasına geldi.

Saldırının ardından Tel Aviv'deki büyükelçisini çeken Türkiye, ilişkilerin normalleşmesi için resmi özür, öldürülenler ve yaralananlar için tazminat ve Gazze`ye yönelik ablukanın kaldırılmasını şart koştu.

Mart 2013`te Netanyahu, o dönem başbakan olan Erdoğan`ı telefonla arayarak özür diledi. Resmi özür yazılı olarak da açıklandı. Ardından Türkiye ile İsrail arasında Gazze ablukasının kalkması ve tazminat için görüşmeler başladı.

Görüşmeleri, son kararnamede Türkiye'nin New York'taki BM daimi temsilciliğine atanan Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu yürütüyor. İsrail tarafında ise başlangıçta Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreteri Dore Gold`ün yürüttüğü görevi son iki görüşmede Başbakan Netanyahu`nun özel temsilcisi Joseph Ciechanover devraldı.

Kaynak: Al Jazeera