■ Riyad Makaev / Doğruhaber / Analiz

Uzmanlar Dünya petrol rezervlerinin hızla azaldığını söylemekteler. En son tahminlere göre, dünyanın geri kalan petrol rezervleri 1047 milyar varil. Bu, dünya için 41 yıl yetebilir demek. Buna rağmen, petrol hâlâ kıymetini koruyor. Ayrıca, çatışmaların başlaması için petrol mükemmel bir “yakıt” tır. Bugün yaklaşık 50 ülke, komşularıyla sırf petrol zengini bölgeler için karşı karşıya gelmiştir. Amerikalı araştırmacı Daniel Pipes`in tahminlerine göre, Afrika`da bu tür anlaşmazlıklar yaşayan yaklaşık 20 ülke var. Örneğin, Libya Çad ve Nijer ile Kamerun ve Nijerya, Etiyopya ve Somali gibi çeşitli ülkeler petrole sahip bölgeler için tartışıyor; Avrupa`da 19; Ortadoğu`da 12; Latin Amerika`da 8 ülke vardır. Her ülkenin, bölgenin kendine ait olduğuna dair farklı görüşleri de vardır. En fazla itiraz eden ülkelerden biri ise Çin`dir. Çin, komşuları farklı bir görüşe sahip olduğu halde, yedi ayrı araziyi sahiplenmek istiyor. Ancak, ülkeler sadece birbirlerinden kazançlı arazileri almaya çalışmıyor. Ayrıca aktif olarak yeni petrol ya da gaz yataklarının geliştirilmesi için yoğun çaba harcıyor. Bu nedenle, dünya petrol rezervlerinin değeri sürekli olarak değişiyor. Ancak, dünya petrol rezervlerini hesaplamak bu kadar kolay da değil. Birçok ülke, genellikle bu tür bilgileri saklıyor. Dolayısıyla, uzmanların “dünya`da petrol sadece bir kuşak için kaldı” şeklindeki kasvetli tahminleri doğru çıkmayabilir. Özellikle teknolojinin gelişmesi, doğal kaynaklar alanında kamu politikası ve fiyatlardaki değişiklik statükoyu bozabilir. Açıkçası yakın gelecekte hepsi belli olacaktır. Şimdi, bugüne kadar en büyük petrol rezervlerine sahip olan 10 ülkeyi görelim.

EN BÜYÜK PETROL REZERVİNE SAHİP İLK 10 ÜLKE

Birinci sırada, Arabistan: Suudi Arabistan dünyanın kanıtlanmış en çok petrol rezervlerinin olduğu ülkedir. Arabistan, dünya rezervlerinin dörtte birine sahiptir. Yani Arabistan 86 yıl boyunca yeterli petrole sahiptir. 

İkincisi, Irak: Dünya rezervlerinden Irak`a düşen payı yüzde 11`dir. Ancak, uzmanların tahminlerine göre, ülkenin rezervleri 100 yıl boyunca yeterli olacaktır; 

Üçüncü sırada Birleşik Arap Emirlikleri`dir.(BAE): Dünya rezervlerinden BAE`ye düşen hisse yüzde 9`dur. Uzmanlar BAE`nin en az yüz yıl boyunca petrol üretebileceğini tahmin ediyor.

Dördüncüsü, Kuveyt:  Kuveyt`in rezervleri de BAE`in gibi yüzde 9`dur. Ancak uzmanlara göre, Kuveyt yüz yıl boyunca şimdiki tempoda petrol rezervlerini çalıştırsa da bitecek gibi gözükmediği söyleniyor. Dolayısıyla Kuveyt için yeterli petrol mevcut.

Beşincisi İran`dır: İran`a dünya rezervlerinden düşen pay Kuveyt`i ve BAE`ni geçmiyor, yüzde 9`dur. Ancak İran`ın rezervleri ise ihtiyaca bakılırsa tahminlere göre 73 yıl sonra bitecek.

Altıncısı Venezüella: Venezüella`nın 74 yıl boyunca kendine yetebilecek petrol rezervleri var. Dünya petrol rezervlerinin yüzde 7`sini oluşturmaktadır.

Yedincisi Rusya: Yüzde 6 olan payı ile neredeyse önceki ülkelerin çok gerisinde kalmayan Rusya için durum çok farklı. Uzmanlar, Rusya dünya petrol rezervlerin yüzde altısına sahip olduğu halde doğal kaynaklar alanındaki mantıksız ve verimsiz politikaları yüzünden petrol rezervlerinin 22 yıl sonra bitebileceğini tahmin ediyor.

Sekizinci sırada ABD`dir: Dünya petrol rezervlerinden sadece küçük bir hissesi olan yani yüzde üçe sahip olan ABD`nin petrol rezervlerinin 11 yıl sonra bitebileceği tahmin ediliyor. En çok petrole ihtiyacı olan ABD`nin dünyadaki tüm savaşların içinde yer alması da buradan kaynaklandığı ortaya çıkıyor.

Dokuzuncusu Libya: Dünya sıralamasında Libya`nın petrol rezervlerindeki payı da yüzde 3`tür. Ancak ABD`den daha uzun bir zaman petrol çıkarabilecektir. Libya 59 yıl boyunca rahatlıkla petrol çıkarabilir.

Sonuncu ülke Nijerya`dır: Nijerya, uzmanlara göre, 33 yıla kadar rahatlıkla petrol çıkarabilir. Dünya petrol rezervlerinden Nijerya`ya düşen pay yüzde ikidir.

EN BÜYÜK DOĞAL GAZ REZERVİNE SAHİP İLK 10 ÜLKE

İran`a karşı uygulanan yaptırımlar kaldırıldı. Artık dünya gaz piyasasında yeni büyük satıcı görünecektir. İran`ın doğalgaz rezervleri çok büyüktür. Ancak bu, dünyada “mavi yakıtın” büyük rezervlerine sahip tek ülkesi olduğu anlamına gelmiyor. Petrol savaş için yeterli neden olurken doğalgaz da ülkeler arasındaki ilişkilerde en etkin silah haline geldi. Ayrıca “mavi yakıt” için yapılan savaşlar da az değil. Bu bölümde en büyük doğalgaz rezervlerine sahip 10 ülkeyi görelim. 2015 yılında yapılan son araştırmaya göre, ispatlanmış en çok doğal gaz rezervlerinin bulunduğu ülkeler şunlardır…

Bu sefer sondan başa yani onuncu sırada olandan birinci sıradakine doğru gidelim…

Onuncu sırada Cezayir var: Cezayir`in kanıtlanmış  4,5 trilyon metreküp gazı bulunmaktadır. Fransa`nın bu ülkeyi işgalinin sebebi de burada yatmaktadır.

Dokuzuncusu Nijerya`dır: Ülkenin kanıtlanmış 5,1 trilyon metreküp doğalgazı bulunmaktadır. Nijerya Afrika`da birinci ve dünyada dokuzuncu en büyük gaz rezervlerine sahip ülkedir. Ayrıca Nijerya OPEC üyesidir. Nijerya 2010 yılında 21,9 milyon ton (LNG) sıvılaştırılmış doğal gaz ihracatı yaparak yılın lider ihracatçısı oldu.

Sekizincisi Venezüella: Venezüella`nın kanıtlanmış doğalgaz rezervleri 5,6 trilyon metreküptür. Üretilen gazın yüzde 70`i Venezüella`nın petrol şirketi PDVSA`nın iç ihtiyaçları için kullanılıyor. Yüzde ikisi sıvılaştırılmış doğalgaz haline getiriliyor. Yüzde 28`i, ulusal pazarın ihtiyaçlarına yöneliktir.

Yedincisi BAE: Birleşik Arap Emirlikleri`nin kanıtlanmış doğalgaz rezervleri 6,1 trilyon metreküptür. Ortadoğu`da dördüncü sırada yer alan BAE`nin 5,6 trilyon metreküp doğalgaz rezervleri Abu-Dabi`de bulunmaktadır. Sharjah 283 milyar metreküpe sahip, Dubai 113 milyar metreküp, Ras Al-Hayma ise 34 milyar metreküp doğal gaza sahip.

Altıncısı Arabistan: Suudi Arabistan`ın kanıtlamış doğalgaz rezervleri 8,2 trilyon metreküptür. Arabistan`ın petrol ve doğalgaz alanlarını Arabistan`ın ve dünyanın en büyük petrol şirketi olan ARAMCO kontrol ediyor.

Beşinci sırada ABD var: ABD`nin kanıtlanmış doğalgaz rezervleri ise 9,8 trilyon metreküptür.

Dördüncü sırada Türkmenistan bulunuyor: Türkmenistan`ın kanıtlanmış doğalgaz rezervleri 17,5 trilyon metreküp. Doğalgaz Türkmenistan`ın ekonomisinin en büyük kısmını oluşturmaktadır. Enerji ihracatı devlet gelirlerinin en büyük kısmıdır. Türkmenistan`da benzin, doğalgaz, su ve tuz, vatandaşlara bedava verilmektedir.

Üçüncüsü Katar: Katar`ın kanıtlanmış doğalgaz rezervleri 24,5 trilyon metreküp. Katar`ın coğrafi konum olarak Avrupa, Kuzey Amerika ve Asya`nın en büyük bölgesel gaz piyasalarına erişimi vardır. Katar üretilen gazın yüzde 80`nden fazlasını ihraç etmektedir.

İkinci sırada Rusya var: Rusya`nın kanıtlanmış doğalgaz rezervleri 32,6 trilyon metreküp. Gaz endüstrisi Rus ekonomisinin ve devlet bütçesini oluşturan büyük bir sektördür. Rus doğalgazın yüzde 90`dan fazlasına varan kısmı Batı Sibirya`daki doğalgaz yataklarından üretilmektedir. Rusya petrol ve doğalgaz üretimi için en çok para harcayan ülkelerden biridir. Rusya`nın son dönemlerde Batı`ya karşı kullandığı en büyük silahı da doğalgaz boru hatlarıdır. Rusya kendi vatandaşlarına en pahalı tarifelerle gaz satmaktadır. Ülke ekonomisi Petrol ve doğalgaza endeksli olduğu için dünya piyasasında düşen petrol fiyatlarıyla birlikte Rus ekonomisi de çökmeye doğru ilerlemektedir.

Birinci ve en büyük doğalgaz rezervlerine sahip ülke ise İran`dır: İran`ın kanıtlanmış doğalgaz rezervleri 34 trilyon metreküptür. Ana mevduat ülkenin kuzey-doğusunda ve Basra Körfezi`nde yer almaktadır. Petrol ve doğalgaz sahalarının geliştirilmesi, İran Ulusal Petrol Şirketi NIOC tarafından yapılmaktadır. İranlı yetkililerin açıklamalarına göre, 2017 yılı sonuna kadar İran`da doğalgaz üretimi günde 1,1 milyar metreküpü aşacaktır. BP`ye göre, İran`ın doğal gaz rezervlerinin 34 trilyon metreküp olduğu tahmin edilmektedir. Bu, dünya rezervlerinin yüzde 18,2`si demektir. Uzmanlara göre, doğalgaz tesislerinin yapımının karmaşıklığı göz önüne alındığında, İran`ın önümüzdeki 5 yıl içinde istediği gibi önemli miktarlarda doğalgaz ihracatına başlaması mümkün görünmüyor. İran istediği miktarda doğalgaz satabilmek için Rusya`nın elinde bulunan boru hatlarına benzer yeni boru hatları döşemesi gerekecektir.

Evet; dünya, enerji bakımından böyle bir portre çiziyor bize. Biraz düşündüğümüzde şu anda yaşadığımız sıkıntıların ve savaşların sebeplerini ve içeriğini daha iyi anlayabiliriz diye düşünüyorum. Bir devlet için bu petrol ve doğalgaza sahip olmak yetmiyor. Bunu pazarlamak için kontrol ettiği pazarlara ve ülkelere ihtiyaçları var. Tüm bunları elde etmek için bu ülkelerin uydurdukları ve dünya kamuoyuna dayattıkları çeşitli terminolojiler altında savaşlar yapılmaktadır. Suriye, işte bu oyunların bir parçasıdır. İyi düşünelim ve akıllı olalım.