Saraybosna`da bir Alman lisesinde eğitim gördü. Bilime önem veren ve disiplinle çalışan bir öğrenci olarak tanındı.

  Genç yaştan itibaren İslamî çalışmalara ve Müslümanların sorunlarına ilgi gösterdi. Bazı arkadaşlarıyla birlikte dini konuları tartışma amacıyla Mladi Muslimani(Müslüman Gençler Kulübü)`yi kurdu. Bu kulübü kurduğunda henüz on altı yaşındaydı. Etkin ve üretken kişiliği bu düşünce kulübünün aktivite kulübüne dönüşmesine neden oldu. Mladi Muslimani 2.Dünya Savaşı öncesi eğitim ve hayır faaliyetlerine öncülük ederken savaş yıllarında ihtiyaç sahiplerine yardım faaliyetlerinde bulundu.

  13 Ocak 1946`da Yugoslavya bağımsızlığına kavuştu. Ancak Komünist Parti yanlıları bağımsızlık sonrasında ülke yönetimini ele geçirdiler. Mladi Muslimani`ye üye olduğu gerekçesiyle 1946 yılında 3 yıl hapse mahkum edildi. Kendini ilmi çalışmalara veren Aliya arkadaşlarıyla birlikte İslami Manifesto`yu yayınladı. Tito`nun  ölümünden sonra demokratikleşme sürecine giren Yugoslavya`da büyük yankı uyandıran bu kitap, Avrupa`nın ortasında radikal İslamî bir cumhuriyet kurmak için çalışmak suçundan Aliya İzzetbegoviç`in 14 yıl hapse mahkum edilmesine sebep oldu.

akat mahkumiyet kararı kitabın Bosna halkının üzerindeki etkisini artırdı. Mahkumiyet süresi 11 yıla indirildi. 1988`de çıkarılan bir afla serbest bırakıldı. 5 yıllık hapis süresi(1983-1988) hayatında önemli etkiler yaptı. Hapiste düşünmeye, fikir üretmeye çokça fırsat buldu. Bu süreçte “Doğu ve Batı Arasında İslam” adlı meşhur kitabı yayınlandı.

   Hapisten çıkışı Yugoslavya`nın dağılma sürecine girdiği döneme denk geliyordu. Aliya İzzetbegoviç`te Bosna-Hersek özerk cumhuriyetinde Demokratik Eylem Partisi(SDA)`ni kurdu ve genel başkanı seçildi. Bosna-Hersek`te 5 Aralık 1990`da gerçekleştirilen genel seçimleri kazanarak devlet başkanı seçildi. 1 Mart 1992`de gerçekleştirdiği referandum neticesinde bağımsızlığını ilan etti. Sırp ve Hırvat güçlere karşı yürütülen bağımsızlık savaşına liderlik yaptı. 1994 yılının sonuna gelindiğinde bu iç savaşın aldığı can sayısı 250 bini, göçe zorladığı insan sayısı 1 milyonu aşmıştı.

İslam dünyasının farklı yerlerinden gençler soykırıma dur demek için Bosna`ya akın ediyordu. Bu direniş ve savaş Bosna-Hersek Müslümanları arasında İslamî bilinçlenmenin artmasını da sağladı. 1995`te ABD tarafından dayatılan Dayton Anlaşması`nın imzalanmasıyla savaş sona erdi. Anlaşma Bosna-Hersek topraklarının % 51`ni Müslümanlara ve Hristiyan Hırvatlara, %49`unu da Bosna-Hersek Sırplarına veriyordu. Yönetimin de bu üç halk arasında paylaşılmasını şart koşuyordu. 1996 yılında yapılan seçimlerde Aliya üçlü başkanlık konseyine seçildi. 2000 yılında sağlık nedenlerini gerekçe göstererek başkanlık görevinden istifa etti.

19 Ekim 2003 yılında vefat eden Bilge Kral Aliya İzzetbegoviç, Saraybosna Kovaçi Şehitliğine defnedilmiştir. Mezar taşının alt kısmında “Allah`a yemin ederim ki biz köle olmayacağız.” yazmaktadır.

Tahir ÖZSOY - Doğruhaber