İnsan Hakları İzleme Örgütü "Geleceğimi Hayal Etmeye Çalıştığımda Hiçbir Şey Göremiyorum: Türkiye'deki Suriyeli Mülteci Çocukların Eğitime Erişiminin Önündeki Engeller" isimli bir rapor hazırladı. 59 sayfalık raporda Türkiye'deki Suriyeli çocukların eğitime erişimde yaşadığı sıkıntılar anlatılıyor.

Rapora göre, Türkiye hükümeti Suriyeli sığınmacı krizine cömert bir biçimde karşılık verse de, okul çağındaki Suriyeli çocukların uluslararası hukuk bakımından sahip oldukları eğitime erişim hakkını garanti altına almakta zorlanıyor.

2 milyondan fazla sığınmacıya ev sahipliği yapan Türkiye'de, hükümetin Eylül 2014'te Suriyeli çocukların devlet okullarına gitmesine olanak tanıdığının hatırlatıldı. Ayrıca Bakanlığın, hayır kurumları ve yerel topluluklarca işletilen ve Arapça eğitim sunan Suriye "geçici eğitim merkezleri"ni de akredite ettiği anlatıldı. Ancak pratikte engellerin devam ettiği vurgulandı. Engeller şöyle sıralandı: 

"Türkçe dil desteği yok"

"Çok sayıda Suriyeli çocuk dil engeli ve Türkçe konuşmayanlar için Türkçe dil desteğinin olmaması yüzünden devlet okullarına gidemiyor. Diğerleri ise okulda kendilerine sataşıldığı ve toplumsal uyum sorunları yaşadıkları için ya okulu bırakıyor ya da bu yüzden kayıt yaptırmak istemiyor. Bazı Suriyeli aileler de kayıt işlemleriyle ilgili doğru bilgiye sahip değiller. Ekonomik zorluklar da eğitmin önünde engel. Suriyeli mültecilerin ülkede yasal olarak çalışma izinleri yok. Genellikle anne babalar kayıt dışı iş piyasasında kazandıkları çok küçük gelirle ailelerini geçindiremiyor ve bunun sonucunda Suriyeli mülteci nüfus arasında çocuk işçiliği son derece yaygın."

İnsan Hakları İzleme Örgütü, çocuklarını devlet okullarına kayıt yaptırmaya çalışan ailelerin, okul müdürleri tarafından yanlış bir biçimde reddedildiği bazı vakaların varlığını da belgeledi.

Devlet okuluna giden çocuk 212 bin

Raporda eğitime erişim sorunu rakamlarla da ortaya konuyor. Türkiye`de 708 bin Suriyeli çocuk okul çağında. Geçen yıl bu çocukların sadece 212 bini ilk ve ortaöğretime kaydoldu. Mülteci kamplarında okula kayıt oranı ise yüzde 90. Raporda, Suriyelilerin çoğunun kampların dışında yaşadığı, kampların dışında yaşayan okul çağındaki çocukların sadece yüzde 25'i okula kaydolduğu anlatılıyor. Yani Türkiye'deki Suriyeli çocukların üçte ikiden fazlası örgün eğitim almıyor.

Çatışmalardan önce Suriye'de ilkokula kayıt oranı yüzde 99, ortaokula kayıt oranı ise yüzde 82'ydi. Bugün, UNICEF'in tahminlerine göre, ülke içinde ve dışında yaklaşık 3 milyon Suriyeli çocuk okula gidemiyor.

Raporda, Türkiye`nin 2011 yılından bu yana Suriye mülteci krizi için 7 milyar Dolardan fazla, Suriyeli mültecilerin eğitimi için de sadece 2014-2015 eğitim yılında 252 milyon Dolar harcadığı ifade ediliyor. İnsan Hakları İzleme Örgütü, Türkiye hükümetiin eğitime erişimin artması için yapması gerekenleri şöyle sıralıyor:

"Türkiye hükümeti, Suriyeli çocukların devlet okulu sistemine erişimini garanti altına alan ulusal düzenlemeye tüm illerde ve devlet okullarında uyulmasını sağlamalı, öğrencilere dil desteği, öğretmenlere mülteci çocukların eğitimine özel zorluklarla ilgili eğitim vermeli. Suriyeli mültecilerin okula kayıt yaptırma işlemleriyle ilgili doğru bilgiye sahip olmalarını sağlamalı. Ayrıca, mülteci çocuklar arasındaki yüksek çocuk işçiliği oranını azaltmak için, çalışma izinlerine yaygın olarak erişilmesini ve düzenli ücretli işe girme olanağı sağlamalı."