İlk kez 2012 yılında Suudi Arabistan'da ortaya çıkan MERS virüsü, dünyada can almaya devam ediyor. Ölümcül bir virüs olan MERS, üst sonulun yolu enfeksiyonları gibi belirtilerle ortaya çıkıyor. Peki, insanlara çok çabuk bulaşan ve ölümcül olan MERS nedir ve nasıl bulaşır? Korunma yolları nedir? Tüm bu soruları ve daha fazlasını Mardin Halk Sağlığı Müdürü Uz Dr. Saffet Yavuz`a sorduk. İşte yanıtlar…

MERS nedir?

MERS; ilk defa 2012 yılında Suudi Arabistan`da tanımlanan ve yeni bir corona virüsün neden olduğu bulaşıcı solunum yolu hastalığıdır. Coronavirüsler ise hafif soğuk algınlığından ağır hastalığa (SARS) kadar farklı belirtilere neden olabilen geniş bir virüs ailesidir.

MERS nerelerde meydana gelmektedir?

 MERS, çoğunlukla Suudi Arabistan`da olmak üzere Orta Doğu ülkelerinin birçoğunda meydana gelmektedir. En son salgın Mayıs 2015 tarihinde Güney Kore`de gözlenmiştir. Orta Doğu dışındaki ülkelerde çok daha az sayılarda görülen MERS hastalarının Orta Doğu`ya seyahat geçmişleri vardır.

MERS`in belirtileri nelerdir?

Ateş, öksürük ve nefes darlığıdır. Hastaların muayenelerinde de genellikle zatürre bulunur. Bazı hastalarda ishal gibi sindirim sistemi belirtileri de meydana gelmiştir. Hastalık şiddetli olduğunda yoğun bakım ve solunum cihazına gerek duyulmaktadır. Bazı hastalarda da özellikle böbreklerde organ yetmezliği meydana gelmiştir. MERS hastalarının yaklaşık yüzde 40`ı maalesef hayatını kaybetmiştir.

MERS-CoV kimlerde daha şiddetli hastalık yapmaktadır?

 Bağışıklık sistemleri zayıflamış olanlar, yaşlı insanlar ve kanser, şeker hastalığı, kronik akciğer hastalığı olanlarda hastalık daha şiddetli seyretmektedir.

MERS virüsü bir kişiye bulaştığında hastalık yapmayabilir mi?

Evet, MERS virüsü bulaşmasına rağmen enfeksiyon ile birlikte hastalık belirtileri oluşmayan kişiler olmuştur. Bu kişilerde MERS virüsü olduğu, MERS hastalarının temas ettikleri kişiler araştırılırken anlaşılmıştır.

 MERS virüsünün kaynağı nedir? İnsanlara nasıl bulaşmaktadır?

Şu an için MERS virüsünün develerden kaynaklandığından şüphelenilmektedir. Ancak hastalığın insanlara nereden ve nasıl bulaştığı henüz kesin olarak bilinmemektedir. Hastalık insandan insana yakın temas ile bulaşabilmektedir ancak şu an için hızla yayılmamaktadır. İnsandan insana olan bu bulaşma aile bireyleri, hastanelerdeki hastalar ve sağlık çalışanları arasında olmuştur.

MERS için aşı ve tedavi var mıdır?

MERS için şu anda aşı ve özel bir tedavi yoktur. MERS hastalarının tedavisi hastaların durumlarına göre destekleyici (iyileştirici) olarak yapılır.

Ülkemiz MERS`e karşı hangi önlemleri almaktadır?

Sağlık Bakanlığımız MERS`i çok yakından izlemektedir. Bu konuda alanlarında uzman kişilerden oluşan Bilim Kurulu`nun katkılarından da faydalanmaktadır. MERS hakkında ülkemizdeki sağlık personeli sürekli bilgilendirilmekte ve bu sayede hastalık şüphesi taşıyan kişiler belirlenebilmektedir. Sağlık kurumlarımız MERS`e tanı koyma ve tedavi etme kapasitelerindedir. Ülkemizde 9 Eylül 2015 tarihine kadar, olası MERS olarak düşünülen, toplam 2.207 kişiye test yapılmıştır. Bu testler sonucunda bir kişide hastalık tespit edilmiştir. Hasta olan vatandaşımız, hac veya umre ziyaretçisi olmayıp, Suudi Arabistan`da çalışan ve orada hastalanarak ülkemize dönen bir vatandaşımızdır. Hac ve umre amaçları ile Suudi Arabistan`a gidenlerle birlikte, vaka görülen diğer ülkelere giden kişilere de MERS hakkında bilgilendirmeler yapılarak korunma yolları anlatılmaktadır.

 Develere temas etmekte ve deve ürünlerini tüketmekte sakınca var mıdır?

 Suudi Arabistan başta olmak üzere hastalığın görüldüğü körfez ülkelerine gidecek vatandaşlarımızın tedbir amacıyla hayvanlarla temas etmemesi, çiğ süt ve hayvansal ürünler tüketmemesi, çiğ tüketilecek sebze ve meyveleri iyice yıkayarak tüketmesi gerekir.

Hayvanlara temas etmemekten başka MERS virüsünden ve grip gibi diğer virüslerden korunmak için neler yapılmalı?

-Kalabalık alanlarda maske kullanmalıdır, kişisel temizlik kurallarına dikkat etmelidir, kişisel önlemler alınmalıdır.

-Sabun ve su ile sık sık elleri yıkamalı, su ve sabun olmadığı durumlarda el dezenfektanlarını kullanmalıdır.

-Virüslerin bulaşma yollarından olan ağız, burun ve gözlere temas etmekten kaçınmalıdır.

-Bu virüslerle kirlenmiş olma ihtimali olan yüzey ve eşyaları temizleyip dezenfekte etmelidir.

-Hasta kişiler ile yakın temastan kaçınmalıdır.

-Hastayken, hastalığı bulaştırmamak için mümkün olduğunca diğer insanlarla temas etmekten kaçınmalı, aksırma ve öksürme esnasında burunu ve ağzı kâğıt mendille kapatmalı, kullanılan kâğıt mendili çöp kutusuna atmalı ve kağıt mendilin bulunmadığı durumlarda kolun iç yüzüne aksırmalı ya da öksürmelidir.

-Grip benzeri bir hastalık geçirildiğinde istirahat etmeli, ateşin düşmesinden sonra da tedavi ya da başka gerekliliklerin olması dışında en az 24 saat istirahat etmeye devam etmelidir.

Hac ve Umre`ye gitmeden önce ne yapılmalıdır?

Sağlık Bakanlığımızca Hac ve Umre amaçları ile Suudi Arabistan`a gidenlere seyahatleri öncesinde İl Müftülükleri ile birlikte MERS ile ilgili bilgilendirmeler yapılmaktadır. Bu bilgilendirmelere katılmalı ve uyarıları dikkate alarak korunma önlemleri öğrenilmelidir.

Hac ve Umre esnasında ne yapılmalıdır?

Yukarıda yer alan korunma önlemleri hatırlanmalı ve uygulanmalıdır.

Hac ve Umre`den dönünce ne yapmalıdır?

Suudi Arabistan ziyaretinden sonraki 14 gün içerisinde, ateş ile birlikte alt solunum yolu hastalığı belirtileri (öksürük, nefes darlığı) olan kişiler bir sağlık kuruluşuna başvurmalı ve başvurduğu hekime mutlaka seyahatine dair bilgi vermelidir. (M. Salih Keskin – İLKHA)