Başbakan Recep Tayyip Erdoğan`ın "iktidarı kaybetme pahasına da olsa yapacağız" dediği, depreme dayanıksız binaların yıkılarak yerine sağlam binaların inşa edilmesini öngören tasarı taslağı tamamlandı.

Taslağa göre, çürük binaların yıkımı, yeni binaların yapımı ve hak sahiplerine gerekli ödemelerin yapılması için gereken nakit kaynak yeni kurulacak Depreme Hazırlık Hesabı`ndan karşılanacak. Toplanan vergilerin yüzde 10`una kadar olan kısmı ile trafik cezaları ve belediye paylarının bir bölümü hesabın ana gelir kaynağını oluşturacak.

11 MADDEDEN OLUŞUYOR

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı`nın yaklaşık 30 uzman hukukçudan görüş alarak hazırladığı 11 maddelik "Afet Riski Altındaki Yapı ve Alanlar Hakkında Kanun" ismini taşıyan tasarı taslağının önümüzdeki birkaç gün içerisinde Başbakanlık`a gönderilmesi bekleniyor. Türkiye`yi adeta şantiye alanına çevirecek düzenleme hakkında bilgi veren Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, kentsel dönüşümün tamamlanabilmesi için 400 milyar dolarlık bir kaynağa ihtiyaç olacağını söyledi. Bayraktar, dönüşümü başlatacak yasanın uygulanmasıyla birlikte binlerce işsize iş imkanı doğacağını söyledi. İşte Türkiye`nin deprem korkusunu sona erdirecek düzenlemenin ayrıntıları:

SINIRLAR ÇİZİLECEK

Tasarıya göre, Çevre Bakanlığı afet riski taşıyan alanlarla alternatif yerleşim alanlarını belirleyecek. Bu alanları Bakanlar Kurulu onaylarsa sınırlar netleşecek ve Resmi Gazete`de bölgelerin sınırları ilan edilecek. Belirlenen sınır içindeki bütün taşınmazlar yeni yasanın kapsamı içine girecek. Daha sonra bu alan içerisindeki riskli yapılar tek tek belirlenecek. Sınır içerisinde kalan alanda her türlü yapılaşma ve işletme konuları geçici olarak kısıtlanabilecek. Kentsel dönüşüm bölgesinde her türlü inşaatı yapma ya da yaptırma yetkisi Çevre Bakanlığı`nda olacak. Bakanlık isterse bu yetkisini TOKİ aracılığıyla kullanabilecek. Bazı işlemler hız kazanmak için İhale Yasası kapsamı dışında uygulanacak.

ANLAŞMA YAPILACAK

Hazine`ye ait arsa üzerinde konutu bulunanlara sadece enkaz bedeli ödenecek. Tapulu bina ya da konutu bulunan hak sahipleriyle ise "anlaşma" masasına oturulacak. Sınırı çizilmiş bölge içerisinde kalan riskli binaların değer tespitini Çevre Bakanlığı, TOKİ ya da gerektiğinde Sermaye Piyasası Kurumu lisanslı gayrimenkul değerleme kuruluşları yapacak.

20 YILLIK ÖDEME PLANI

Taslakta çürük binaların yıkım ve devrine ilişkin izlenecek yolun yönetmeliklerle belirleneceği belirtilirken uygulama esaslarını Bakan Bayraktar anlattı. Buna göre, oturduğu çürük binası sınırları çizilen dönüşüm bölgesinde yer alan hak sahiplerine, aynı yerde zemin müsaitse aynı yerde yeni konut teklif edilecek. Bu durumda yıkılan konutun değeri ile yeni yapılacak konutun değeri arasındaki fark vatandaştan talep edilecek. Söz konusu fark 20 yıllık vadede faizsiz ancak enflasyon farkı eklenerek ödenecek. Örneğin mevcut eve 70 bin lira, yeni yapılacak eve de 120 bin lira değer biçildiğinde aradaki 50 bin liralık farkın 20 yılda aylık 208 TL taksitle ödenmesi istenecek. Taksitler yıllık enflasyon oranında zamlanacak.

ANLAŞMAYANA KAMULAŞTIRMA

Hak sahibi bu teklifi kabul etmezse ya da yıkılan evin bulunduğu zemin yapılaşmaya müsait değilse bu kez evin değeri peşinata sayılarak başka bir yerde yeni ve sağlam bir konut verilecek. Aradaki fark yine 20 yıllık vadede hak sahibinden tahsil edilecek. Yeni ev yapılana kadar vatandaşın kira gideri karşılanacak. Hak sahibi tekliflerden ikisini de kabul etmezse konut direkt bedeli ödenerek kamulaştırılacak. Vatandaş uygulamaya dava açabilecek. Ancak dava kamulaştırmaya değil sadece belirlenen ücrete itiraz şeklinde olabilecek.

Vergi ve cezalar dönüşüme gidecek

Düzenleme kapsamında yapılacak işlerde ve konut bedellerinin ödemelerinde kullanılmak üzere afete hazırlık hesabı oluşturulacak. Çevre Bakanlığı`nın yöneteceği hesaptaki paralar sadece afete hazırlık amacıyla kullanılabilecek. Hesabın gelir kaynakları taslakta şöyle sıralandı:

1) Genel bütçe vergi gelirleri tahsilât toplamının, birinci ve ikinci derece deprem bölgelerinde yüzde 10`u, diğer deprem bölgelerinde yüzde 5`i aşmamak üzere, Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenen oran doğrultusunda, Maliye Bakanlığı tarafından hesaplanacak tutar ertesi ayın sonuna kadar hesaba yatırılacak.

2) İl Özel İdarelerine ayrılan payın, belediye sınırları il sınırı olan büyükşehir belediyelerinde yüzde 50`si, diğer illerde yüzde 15`i,

3) Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı tarafından Kurumlara depreme hazırlık için aktarılacak kaynak,

4) İmar Kanunu`nun 42`nci maddesi uyarınca verilen para cezalarının yüzde 50`si,

5) Orman Kanunu`nun 2 nci maddesi gereğince, Hazine adına orman sınırları dışına çıkarılan yerlerden elde edilen gelirlerin yüzde 90`ı,

6) Trafik cezalarının yüzde 1`i,

7) Bu kanun kapsamındaki uygulamalar sonucunda elde edilecek hâsılat ve gelirler.

Vatandaşı incitmeyeceğiz

Yeni düzenlemeye ilişkin bilgi veren Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, uygulamayı vatandaşla anlaşarak, hem vatandaşın hem de devletin kazanacağı bir yöntemle gerçekleştireceklerini söyledi. Bakan Bayraktar sadece İstanbul`da yıkım kararı alınmış ancak uygulanamayan 14 bin konut olduğuna işaret ederken, yeni yasayla sorunları kısa sürede ve vatandaşı incitmeden çözme imkanına kavuşacaklarını belirtti. "Artık insanlarımız depremden ölmesin" diyen Bayraktar, "Bu işi yasaya bilimselliğe dayalı olarak belediyelerle birlikte yürüteceğiz. Esas gayemiz, depremde veyahut da bir heyelanda afete maruz kalacak binaları bu afetlerden kurtarmaktır. Bunu ne pahasına olursa olsun gerçekleştireceğiz" diye konuştu.