DİYARBAKIR/ANKARA - Çatışmalı ortam nedeniyle yatırımın yıllarca akamete uğradığı Güneydoğu Anadolu Bölgesinde çözüm sürecinin getirdiği huzur ve güven sayesinde ekonomik kalkınmayı sağlayacak yatırımlara hız verildi.

Rotalarını bölge illerine çeviren yatırımcıların talebiyle Organize Sanayi Bölgelerinde (OSB) doluluk yüzde 100'e ulaşınca sırada bekleyen yüzlerce yatırımcı için yeni bölgeler ve ilave etaplar kuruluyor.

Çözüm süreciyle ilgili her olumlu açıklama ve mesajın adeta taze kan aşıladığı bölge, artık yatırımı beklemek yerine en çok istihdamı sağlayacak yatırımı seçiyor.

"Çözüm süreci yatırımı hızlandırdı"

Diyarbakır Organize Sanayi İşadamları Derneği (DOSİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Aziz Özkılıç, ilde 532 hektarlık alanda 2 etaptan oluşan bir OSB bulunduğunu, ilk kurulan OSB'nin yüzde 95 doluluğa ulaşmasıyla 2 bin hektarlık alana ek OSB'nin kurulduğunu söyledi.

Yer tahsislerine başlandığını ancak yatırım için yoğun talep söz konusu olduğundan buranın da ihtiyaca cevap vermeyeceğini dile getiren Özkılıç, Diyarbakır'da talebi karşılamak için yeni rezerv alanı oluşturulması gerektiğini belirtti.

Özkılıç, mevcut OSB'de 240 firmadan 180'inin faal, geri kalanların ise inşaat ve proje aşamasında olduğunu ifade ederek, Diyarbakır ve bölgenin Ortadoğu'ya açılan kapı olması nedeniyle çözüm sürecinde yatırım için yoğun talep gördüğünü dile getirdi.

Özkılıç, "Buraya  yatırım yapan tüm sanayiciler kısa sürede ve en hızlı şekilde karşılığını alıyor. Yatırımın maliyeti düşük, pazar sıkıntısı yok. Hükümetin teşvik politikaları veçözüm süreci yatırımı şaha kaldırdı" dedi.

"Bölgeye yatırım yapmanın tam zamanı"

"Çözüm sürecinin kalıcı barışa doğru gitmesi gerekiyor ki; bölge ile batı arasındaki gelişmişlik farkı kapansın. Biz çok umutluyuz. Silahların bırakılması çağrısı herkesi bir kez daha umutlandırdı. Bize barışın yakın olduğunu gösterdi" diyen Özkılıç, bölgeye yatırımın hız kazandığını, bunun kesilmemesi gerektiğini aktardı.

İki yılda yatırımın yüzde 50 arttığına işaret eden Özkılıç, şunları dile getirdi:

"Bölgeye yatırım yapmanın tam zamanı. Bölgede her şeye ihtiyaç var. Kim ne yatırım yaparsa misli ile karşılığını alacaktır. Biz de yatırım yaptık. Herkesi de Diyarbakır'a yatırıma davet ediyoruz. Partner, teşvik, arsa ve pazar var, gelin yatırım yapın."

Diyarbakır için 100 yatırımcının arsa tahsisi beklediğine dikkati çeken Özkılıç, sürece dair her olumlu açıklamanın yatırımı olumlu etkilediğini adeta yüreklere su serpildiğini, yatırım kararlarını rafa kaldıranların da bu kararlarını raftan indirdiğini belirtti.

"Mardin'e yatırım için yoğun talep söz konusu"

Mardin Sanayici İşadamları Derneği (MARSİAD) Başkanı Nasır Duyan, OSB'de 169 firmadan 106'sının faaliyetini sürdürdüğünü, 63'ünün ise inşaat ve proje aşamasında olduğunu söyledi.

Mardin'in sanayide nimet, tarımda bereket yaşamak için de cennet olduğunu ifade eden Duyan, şunları kaydetti:

"Mardin'e yatırım için yoğun talep söz konusu. Mevcut OSB'de doluluk yüzde 100. Yaklaşık 170 yatırımcı arsa tahsisi için sırada bekliyor. Yoğun talep üzerine bu yıl ikinci OSB'yi kuruyoruz. Terörden en fazla etkilenen Güneydoğu barışı ve çözümü de en çok isteyen bölge. Çözüm süreci mutlak surette bu bölgeyi şahlandıracak."

"Artık biz yatırımcıyı seçiyoruz"

Siirt OSB Müdürü Bahattin Çelik, çözüm sürecinden önce 7 fabrikanın bulunduğu OSB'de çözüm sürecinde 3 fabrikanın kurulduğunu 6 fabrika için de çalışmaların sürdüğünü belirtti.

"Eskiden yatırımcı bizi seçiyorken şimdi biz yatırımcıyı seçiyoruz. En çok istihdamı sağlayacak yatırıma öncelik veriyoruz" ifadelerini kullanan Çelik, süreçten önce 75 istihdamın olduğu OSB'de artık sadece bir fabrikada 175 kişinin istihdam edildiğini anlattı.

200 yatırımcı Batman için sırada bekliyor

Batman OSB Yönetim Kurulu Üyesi Hasan Ekmen de çözüm sürecinden önce 50 fabrikanın bulunduğu OSB'de 75 fabrikanın faaliyetini sürdürdüğünü, 200 yatırımcının da arsa tahsisi için sırada beklediğini aktardı.

Mevcut OSB'de yer kalmadığı için kısa vadede çözüm için OSB'nin genişletilmesinin planlandığını ifade eden Ekmen, ayrıca yeni bir OSB kurulmasının da düşünüldüğünü kaydetti.

Ekmen, katma değeri yüksek yatırıma öncelik verdiklerine işaret ederek, ayrıca bölgede olmayan yatırımların da tercihleri olduğunu ifade etti.

OSB genişletiliyor

Bingöl OSB Müdürü Mürşit Aytekin ise çözüm süreciyle yatırımların hız kazandığını belirterek, OSB'de 45 parselden 44'ünün tahsisinin yapıldığını, bir parselin de en çok istihdam oluşturacak firma için bekletildiğini söyledi.

Aytekin, çözüm sürecinden önce 3 aktif fabrikanın bulunduğu OSB'de fabrika sayısının 19'a yükseldiğini vurgulayarak, 25 firmanın yatırım için sırada beklediğini, bu nedenle talebe yetişmek amacıyla mevcut OSB'nin genişletilmesi yönünde çalışmaların sürdüğünü aktardı.

Cizre OSB'de yer kalmadı

Cizre Ticaret ve Sanayi Odası (TSO) Başkanı Süleyman Çağlı da bölgede yaşanan huzursuzluktan dolayı proje aşamasında bekletilen 7 fabrikanın son bir yıl içerisinde faaliyete geçtiğini söyledi.

14 fabrika için de OSB'de yer tahsis edildiğini ifade eden Çağlı, mevcut OSB'de bir fabrika için dahi yer kalmadığını belirtti.

Çözüm süreci ile Şırnak'a yatırımın hız kazandığına işaret eden Çağlı, şunları kaydetti:

"Yatırımcılar arsa tahsisi için sırada bekliyor. Yoğun talebi karşılamak için bin dönüm alanda ikinci etap OSB için çalışmalara başladık. 5 dönüm alana yatırımda 15-20 kişilik istihdam şartı arıyoruz. Ayrıca çözüm sürecindeki olumlu gelişmelerle ilçedeki iş adamları olarak bizler de yatırıma hız verdik."

Diyarbakır'ın ilk ağır metal sanayi yatırımı

Mina Galvaniz Sanayi ve Ticaret AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Özekinci, çözüm süreciyle aldıkları karar doğrultusunda Diyarbakır'da 27 bin metrekare alanda ilin ilk ağır metal sanayi yatırımını gerçekleştirdiklerini söyledi.

Bir yıldır faaliyet yürüttükleri kentte enerji nakil hattı ve aydınlatma direkleri ürettiklerini, bu kapsamda yaklaşık 300 kişiye istihdam imkanı sunduklarını ifade eden Özekinci, kentte model olacak kurumsal bir fabrika haline gelerek istihdam ve yatırımı artırmayı hedeflediklerini dile getirdi.

Özekinci, şöyle konuştu:

"Eskiden Diyarbakır'a yatırım yapmak ateşten gömlek giyinmeye benziyordu ama çözüm süreci ile bu ön yargıyı kırarak bölgeye yatırım yaptık. Batıdan tersine göçle profesyonel bir ekip kurduk. Bölgeden seçtiğimiz çalışanlarımızın vasıflarını artırmaya yönelik hizmet içi eğitim veriyoruz. Tüm yatırımcıları bölgeye davet ediyoruz."

Yatırım için tersine göç

Mardin'deki Akkuş Tekstil Genel Müdürü İbrahim Batuk de 1990'lı yıllarda yaşanan olaylar nedeniyle göç ettikleri İstanbul'dan çözüm süreciyle yeniden memleketlerine döndüklerini söyledi.

Mısır'a yatırım yapmayı düşündüklerini ancak huzur ortamı nedeniyle Mardin'e yatırım kararı aldıklarını ifade eden Batuk, merkezi İstanbul'da olan şirketin genel müdürlüğünü de Mardin'e taşıdıklarını belirtti.

OSB'de 3 bin 500 metrekare kapalı alanda kurdukları tekstil fabrikasında 150 kişiye istihdam sağladıklarını dile getiren Batuk, Avrupa'nın 15 ülkesine ihracat gerçekleştirdiklerini aktardı. Batuk, önümüzdeki süreçte yatırımı ve istihdamı 350'ye çıkarmayı planladıklarını sözlerine ekledi.

Silah bırakma çağrısı işadamlarını umutlandırdı

Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yatırımları bulunan iş adamları, çözüm süreci çerçevesinde PKK'ya silah bırakma çağrısı yapılmasının bölge ekonomisine olumlu katkı yapmasını bekliyor.

Konuyla ilgili AA muhabirine açıklama yapan Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) Başkanı Ahmet Sayar, silah bırakma çağrısının öneminin bu zamana kadar hayatını kaybedenler göz önünde bulundurulduğunda rahatlıkla görülebileceğini söyledi.

Çağrının gerek bölge gerekse ülke ekonomisine büyük katkı sağlayacağını dile getiren Sayar, "Bu bölge, sosyo-ekonomik anlamda bu denli geri kalmışlığı, yoksulluğu, işsizliği hak etmiyor" dedi.

Diyarbakır'ın Türkiye açısından önemli ihracat bölgesi olan Ortadoğu'ya yakınlığına dikkati çeken Sayar, "Diyarbakır'ın Ortadoğu'ya yapılan toplam ihracattan aldığı pay yüzde 1 bile değil. Bu açıdan bakıldığında kalıcı barış ortamı sanayi ve turizm yatırımlarına olumlu etki edecek. Ülke ekonomisine katkı sağlayacak" değerlendirmesinde bulundu.

GAP kapsamındaki sulama kanallarının bir an önce yapılmasının Diyarbakır'ın tarımına ve dolayısıyla ihracatına önemli etkide bulunacağını anlatan Sayar, barış sürecinin bölgenin ekonomik potansiyelini harekete geçireceğini söyledi.

Sayar, silah bırakma çağrısının Diyarbakır'da iş dünyası üzerindeki etkisine ilişkin, "Ekonomik kalkınmayı sağlayan iş dünyasıdır. Bu çağrı, bölgede var olan yatırımların genişletilmesi ve daha fazla yeni yatırım yapılması konusunda iş dünyasını umutlandırdı" diye konuştu.

"Can güvenliğinin olduğu yerde yatırım da ihracat da artar"

Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri (GAİB) Başkanı Abdulkadir Çıkmaz da çağrının ekonomik anlamda hemen bir etki yaratmasını beklememelerine karşın, silahların bir an önce bırakılmasının bölge ekonomisine önemli katkıda bulunacağını ifade etti. Bu anlamda çağrının gereğinin yerine getirilmesinin önemine işaret eden Çıkmaz, "Bu çağrının gereği hakikaten gerçekleşirse sanayi, iş dünyası, çalışan ve üretici kesim açısından önemli bir gelişme olur. Çünkü can güvenliğinin olduğu yerde yatırım da ihracat da artar. Ben bu işin gerçekleşeceğine inanıyorum. Hükümetimizde o kararlılığı görüyorum" değerlendirmesinde bulundu.

Çözüm sürecinde bölge ekonomisi canlandı

Bu arada, çözüm süreciyle birlikte bölgedeki terör olaylarının azalması son yıllarda Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerinin ekonomilerine olumlu katkı sağladı.

Buna göre, 2012 yılının haziran ayında yürürlüğe giren Yeni Teşvik Yasası ile Türkiye ekonomik ve sosyal gelişmişlik düzeylerine göre 6 bölgeye ayrıldı ve 6. bölge kapsamındaki Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerine yönelik yatırımlara önemli teşvikler verildi. Ekonomi Bakanlığının verilerine göre, 6. bölge kapsamındaki 15 ilde gerçekleştirilmesi planlanan sabit yatırımların tutarı, 2010-2014 Eylül döneminde yabancı yatırımlar dahil 2,3 katına çıkarak 3 milyar 473 milyon liraya yükseldi. Aynı dönemde söz konusu yatırımlar çerçevesinde öngörülen istihdam da yüzde 24 artış kaydetti ve 13 bin 741 kişiye ulaştı.

Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) dış ticaret verileri değerlendirildiğinde, söz konusu illerin toplam ihracatı 2010-2014 yılları arasında yüzde 37 artarak 2,9 milyar dolara yükseldi.

Mardin, geçen yıl sonu itibarıyla en fazla ihracat yapan il olarak kayıtlara geçti. Mardin'in ihracatı bu dönemde yüzde 65 artarak 932 milyon dolara çıktı.

En fazla ihracat yapan ikinci il Şırnak'ın 2010 yılında  625,4 milyon dolar olarak hesaplanan dış satımı da yüzde 11 artışla 2014 yılı itibarıyla 694 milyon dolar olarak gerçekleşti. Hakkari ise 389 milyon dolarla 6. bölge illeri arasında en fazla ihracat yapan 3. il olurken, ilin ihracatı son 5 yılda yüzde 26 artış kaydetti. Bu dönemde, Batman yüzde 72, Van yüzde 77, Diyarbakır yüzde 90, Şanlıurfa yüzde 44 ile ihracatını artıran diğer iller olarak dikkati çekti.

AA