Pedagog Meliha Timur / Nisanur Dergisi

 

Özgüven, bireyin kendine güvenme duygusu; kendinden memnun ve kendisiyle barışık olmasıdır. Pedagogların yorumuyla özgüven; çocuğun kendini güvensiz bir ortamda hissettiği için, kendi içinde kendini kapatması, kilitlemesi ve yaşamın çok zor olduğu kanısı ile kendinden; yani ‘özünden` başkasına güvenmemesidir.

Çocuklarda özgüven; temel olarak 0-6 yaşlarında, ebeveynlerin sağlıklı yaklaşımlarıyla gerçekleşebilir. Nitekim çocuk temellerini bu yaşlarda kazanır. Eğer bu dönemde ebeveynler onu bir birey olarak kabul ederlerse, ilerleyen yıllarda çocuk sağlam bir karaktere sahip olur. Ebeveynler çocuğun farklı bir birey olduğunu hissettirmeli, yaşına uygun olarak sorumluluklar almasını ve aile içerisinde karar sürecine aktif katılımını desteklemelidir. Dolayısıyla çocukların özgüven kazanmalarında, aile yaşamının özellikle de annenin çok önemli bir rolü vardır. Çocukla iletişim kurarken onu etiketlemek, mesafe koymak, çocuğu başkalarıyla kıyaslamak, abartmak, alay etmek, suçluluk duygusu aşılamak çok yanlış bir davranıştır. Bütün bu tepkiler çocuğun özgüvenini yıkar, çocuk ya içine kapanır ya da hırçınlaşıp saldırgan davranışlara yönelir.

Özgüveni eksik olan çocuklar, ilerleyen yaşlarında kendi başlarına karar vermekte zorlanırlar, ancak bir grubun etkisinde olarak karar verebilirler. Sorumluluktan mümkün olduğu kadar kaçınırlar.

Sevildiğini, önemsendiğini hissetmeyen, beklediği yakınlık ve ilgiyi göremeyen, sürekli eleştirilen ve olduğu gibi kabul edilmeyen çocuk kendisini değersiz hisseder ve özgüveni olmaz.

Buna karşılık büyükleri tarafından sevgi gören, gereksinim duyduğunda beklediği yakınlık ve ilgiyi bulan, fikirlerine değer verilen ve önemsenen, güven duyulan ve sorumluluklar verilen çocuğun kendine özgüveni olur.

Anne-babalar çocuklarında özgüveni geliştirmek için çocuğun güçlü olduğu konularda büyüklerine yardımcı olmalarına izin vermelidir. Yaptığı işe çok fazla müdahale etmeyerek kendisine duyulan güveni belli etmelidirler. Onlara sık sık konuşma fırsatı vermeli, düşüncelerini sormalıdırlar. Çocukla sağlam bir iletişim kurmak ve çeşitli konularda sohbet etmek çocukta özgüveni pekiştirecek en etkili olumlu davranışlardan biridir. Annelere bu konuda çok ciddi görevler düşmektedir. Unutulmamalı ki, evin işi bitmek bilmez. Fakat çocuğun temel edinme yaşları kaçırıldığında telafisi zor hatalara zemin hazırlanmış olur.
Anne, küçük yaşlardan itibaren çocuğa ev içinde ve dışında başarabileceği sorumluluklar vermelidir. Örneğin sofra kurma, alışveriş yapma gibi. Kendisine güvenilip sorumluluk verilen çocuk kendini yararlı ve önemli hisseder.

Beklentiler çocuğun seviyesinde olmalı, onu aşacak beklentilerden kaçınılmalıdır. Ulaşabileceği hedefler amaçlanıp başarılı olması sağlanmalıdır.

Anne-babalar çocuğa kendisine has yetenekleri ortaya çıkarmasında yardımcı olmalıdırlar. Yaptıkları ve ilgilendikleri şeylerin önemli ve değerli olduğunu göstermelidirler. Bunun için çocuğa katıldıkları faaliyetleri, ilgilendikleri şeyleri, okulda yaptıklarını ve neler yaşadıklarını düzenli bir şekilde sormalıdırlar.

Evde herkesin birbirine güveneceği bir ortamın olması da önemlidir. Nitekim duygularını, düşüncelerini, sevgisini, başarı ya da başarısızlıklarını aile fertleriyle rahatça paylaşabilen çocuklar özgüvenli olurlar. Birlikte vakit geçirmeli, ortak yapılacak faaliyetlerde bulunulmalıdır.

Anne-babalar kendi davranışlarıyla çocuğa örnek olduklarını unutmamalıdır. Bunun için...

 

MAKALENİN TÜMÜNÜ OKUMAK İÇİN TIKLAYIN!