Ağrı kesiciler, en sık ve ezbere kullandığımız ilaçların başında geliyor. Türk Eczacılar Birliği'nin raporuna göre ağrı çekenlerin %73'ü ağrı kesici kullanıyor. Bu kişilerin %60'ı hekime giderek, %15'i komşu arkadaş tavsiyesi, % 7.5'u da eczaneye giderek bu ilaçları kullanıyorlar. Ağrı kesici kullananların %40'ı da reçetede belirtildiği gibi kullanmıyor. Peki bu kadar çok ağrı kesici kullanmanın zararı yok mu? Doç. Dr. Levent Ertuğrul İnan'a ağrılarlilgili merak ettiklerimizi sormaya devam ettik.

Ağrı kesiciyi toplum olarak doğru kullanabiliyor muyuz?

Burada bir kısır döngü var. Ağrı sayısı arttığı zaman ağrı kesici kullanımı da artabiliyor. Ağrı kesici kullanımı artınca ağrı sayısı da artıyor. Mesela hastanın ağrısı oldu... ağrı kesici aldı... ağrısı geçti. Hasta bunu öğreniyor. Yani davranışsal öğrenme gelişiyor ve ağrı ilaç ilişkisi kısır döngüye giriyor. Kişi toplantı, iş gibi sosyal nedenlerle ağrı çıkmasın diye de almaya başlıyor ya da ağrı çıktığı zaman fazla alıyor. Buna ilaç aşırı kullanımı baş ağrısı diyoruz. Ağrı sırasında alınan ağrı kesiciler, ergotamin veya triptanların sık kullanılması ilaç aşırı kullanımı ağrı sıklığını artıracağından hekim kontrolünde kullanılmalıdır. İsterseniz şu uyarıyı yapalım: Ayda 10 günün üzerinde baş ağrnız oluyorsa, ilaç aşırı kullanımı baş ağrısı çekiyor olabilirsiniz.

HER BAŞIN AĞRISI FARKLI

En sık görülen baş ağrısı migrendir. Ancak küme tipi ve gerilim tipi baş ağrıları da hayat kalitesini olumsuz etkiler. Bütün migren hastalarının ağrısı birbirine benzemez. Hem belirtileri hem de tetikleyicileri farklıdır.

Klasik yani auralı diye adlandırdığımız migrende kişi baş ağrısından 1 saat önce başlayan geçici, tek veya her iki gözde olabilen yanıp sönen ışıklar, cisimlerde büyüyüp küçülme, kırık çizgiler veya görme kaybı ile kol ve bacaklarda karıncalanma, güçsüzlük hissedebilir. Basit migrende ise bu belirtiler yoktur.

ERKEKLERİN AĞRISI KÜME TİPİ

Küme tipi baş ağrılarının belirtileri nelerdir ve bu ağrıyı daha çok kimler yaşıyor?

Küme tipi baş ağrısı erkeklerde daha fazla görülüyor. Mesleklere göre baktığımızda ise vardiyalı çalışanlarda küme tipi baş ağrısı artıyor. Bu ağrıda göz şikayetleri de görülüyor. Tek taraflı baş ağrısı, gözde kızarma, sulanma, gözyaşı da burun içerisine aktığı için burun akması, göz kapağı düşmesi gibi belirtiler olabiliyor. Ağrı genellikle 3 saatten kısa sürüyor. Ama gün içinde 4-5 kere gelebiliyor. Özellikle de gece yattıktan sonra belli bir saatte uykudan uyandırabiliyor.

GERGİNLİK BAŞ AĞRITIYOR

Bir başka baş ağrısı tipi de gerilim tipi baş ağrısı. Bunun özelliği ise çok şiddetli olmamasıdır. İnsanlar bu ağrı ile yaşarken günlük işlerini yapabilirler. Bulantı, kusma fazla değildir. Genellikle enseden gelir ve bayanlarda sık görülür. Bir ayda beş altı defa gelebildiği gibi her gün de olabilir. Stresle baş etme yöntemlerinde donanım kazanılırsa bu baş ağrısı ile mücadele etmek mümkündür. Bu ağrı ile baş etme konusunda nörologlar, psikaytristler yardımcı olabilir. Kişi ağrı ile baş etmekte zorlanıyorsa koruyucu tedaviler de uygulanabilir. Bu şekilde ağrı sayısı, sıklığı ve şiddetinde azalma meydana gelebilir.

Hazır yiyeceklerdeki tuz migrenin dostu

Son zamanlarda hazır gıdalara lezzet vermek için kullanılan Çin tuzu adı verilen madde migreni tetikliyor.

Prof. Dr.Levent Ertuğrul?İnan bazı yiyeceklerin ve stresin migren ağrısını tetiklediğini söylüyor:

Migren ağrısının ortaya çıkmasını tetikleyen etkenler nelerdir?

Açlık, uykusuzluk, stres, bayanlarda regl dönemleri, bazı gıdalar, kokular, lodos gibi iklim değişiklikleri, migrenin ortaya çıkışını kolaylaştırır.

Hangi yiyecekler migren ağrısını ortaya çıkarır?

Yurt dışında bazı İsviçre peynirleri migren ağrısını tetikleyebilir. Türkiye'de yine peynir, portakal, mandalina gibi narenciyeler, mayalı gıdalar, çikolata ve mono sodyum glutamat gibi lezzet artırıcı maddeleri içeren yiyeceklerle migren ağrısı ortaya çıkabilir veya şiddetlenebilir. Mono sodyum glutamat son yıllarda hazır gıdalarda kullanılmaya başlanan lezzet artırıcı bir maddedir. Daha çok hazır çorbalar, cipsler, et ve salata sosları, renkli yoğurtlar, kutu içindeki dondurmalar, hamburger çeşitleri, tavuk suyu tabletlerinde bulunur. Belirli bir miktarın üzerinde tüketildiğinde migren ağrısını tetikler.

MİGREN 4 KADINDAN BİRİNİN DERDİ

Migren en sık görülen baş ağrısı ve herkes de kendinde migren olduğunu düşünüyor. Migren tanısı nasıl konur? Migren hastasını nasıl tarif edersiniz?

Migren ataklarla ortaya çıkan, yaygın görülen nörolojik hastalıklardan bir tanesidir. Tüm baş ağrılarının %90'ını migren ve gerilim tipi baş ağrıları oluşturur. Türk Nöroloji Derneği'nin araştırmasına göre ülkemizde genel popülasyonda %16 oranında görülür. Kadınlarda daha fazladır. Ülkemizde her dört kadının biri migren ağrısı çekmektedir. Erkeklerin de %8.5'u migren baş ağrısından şikayet eder. Bu hastalık 20-40 yaşları arasında daha fazla görülmektedir. Çoğunlukla kalıtsaldır. Aile bireylerinden birinde migren varsa diğerlerinde de görülme olasılığı artmaktadır. Aslında migren hastalığı yaşayan kişi için tanısı hiç de zor olmayan bir hastalıktır. Migren ağrısı genellikle başın tek tarafına yerleşen ya da bir tarafta daha yoğun hissedilen zonklayıcı bir baş ağrısı şeklindedir. Genellikle ani başlar, kademeli artış gösterir. En yüksek noktaya ulaşır ve yavaş yavaş düzelir. Ataklar 3 saat ile 72 saat arasında değişebilir. Atak sırasında bulantı, kusma, normal ışık, ses ve kokudan rahatsız olma gibi şikayetler baş ağrısına eşlik edebilir. Fiziksel aktivite, egzersiz, hapşırma veya ıkınmayla baş ağrısı kötüleşebilir.

GÜNLÜK TUTUN

Ağrıyı kontrol etmek mümkün

Kişi migrenini nasıl kontrol altında tutabilir?

Öncelikle migren tanısından emin olunması gereklidir. Bu tanıyı da bir nörolog koyabilir. Zaman zaman netleşmeyen tanılarda bir süre günlük tutulup kişinin baş ağrısının ortaya çıktığı zamanları ve o sırada yaşadıklarını, yediklerini içtiklerini yazılabilir. Baş ağrısının ortaya çıkışında stres önemli bir faktördür. Bunu ortaya çıkaran sebepler belirlenmeli ve azaltılmalıdır. Migren ağrısının tedavisi yapılırken ağrı ortaya çıkmadan ve ağrı sırasında içilecek ilaçlar belirlenmelidir. Çünkü kişi ağrıyı çıkmadan hissedebilmektedir. Tedaviye basit ağrı kesicilerin yanı sıra migren ağrısına yönelik olarak üretilmiş ilaçlar da kullanılır.

Aşırılıkları sevmeyen hastalık

Migren ağrısını engellemek mümkün mü? Ağrı yaşamamak için ne yapabilir?

Migren aşırılıkları sevmeyen bir hastalıktır. Düzgün bir yaşam ister. Düzenli bir hayatınız olursa, düzenli uyursanız, beslenmenize dikkat ederseniz stres ortaya çıktığında onunla baş etme yöntemleriniz varsa, ağrı sıklığı ve sayısı azalır. Migrenin kontrol edilmesinde hem hastaya hem de doktora düşen sorumluluklar bulunmaktadır.