BATMAN – Havaların soğumasının ardından soba ve kaloriferler yakılmaya başlandı. Yanlış kullanım ve ihmal yüzünden meydana gelebilecek karbonmonoksit zehirlenmesi olaylarına karşı vatandaşları uyaran Batman İl Halk Sağlığı Müdürü Dr. Vecheddin Acar, fırtınalı havalarda sobaların yatmadan önce mutlaka söndürülmesi gerektiğini belirtti.

Konu ile ilgili açıklama yapan İl Halk Sağlığı Müdürü Acar; bilgisizlik, yanlış kullanım ve ihmal yüzünden oluşan soba, şofben, baca zehirlenmelerinin hemen her yıl kış aylarında özellikle alçak basınçlı havalarda tehlikeli boyutlara ulaştığına dikkat çekti.

“Karbonmonoksit gazı; doğrudan kana geçerek oksijen alımını engeller”
Fırtınalı havalarda sobaların yatmadan önce mutlaka söndürülmesi gerektiğinin altını çizen Acar, “Güneybatıdan esen bir rüzgâr olan lodos nedeniyle her yıl onlarca kişi özellikle sobadan olmak üzere sızan karbonmonoksit gazı ile zehirlenmektedir. Karbonmonoksit gazı renksiz, tatsız, kokusuz, yanıcı zehirli bir gazdır. Solunum yolu ile vücuda giren karbonmonoksit gazı; doğrudan kana geçerek oksijen alımını engellemekte, zehirlenmelere ve ölüme neden olabilmektedir. Havagazı, kömür gibi ısıtma amacıyla kullanılan her tür soba ve ocakta yanma sırasında oluşan karbon monoksit zehirlenmeleri sıklıkla; kapalı ortamlarda açık ocaklar, bacası çekmeyen soba, şofben, bacasız gaz sobalarında yakıtın iyi yanmaması nedeni ile meydana gelmekte, oluşan zehirlenmelerde kısa süre içerisinde tıbbi müdahale yapılmazsa, ölümle sonuçlanabilmektedir.”dedi.

Zehirlenmeye karşı yapılması gerekenleri anlatan Acar, “Olası bir zehirlenmede yapılacak ilk yardımda öncelikle zehirlenen kişinin olay mahallinden uzaklaştırılması, temiz havaya çıkarılmasının sağlanması, 112 acil sağlık hizmetlerinin çağrılması, ambulans gelene kadar solunumu engelleyebilecek ağız ve burundaki kusmuk, balgam gibi maddelerin temizlenmesi, hastanın battaniye ile sarılarak vücut ısısının korunması çok önemlidir.”diye belirtti.

Soba yakanlar dikkat!
İl Halk Sağlığı Müdürü Acar, soba ve bacalarla ilgili uyulması gereken hususları şöyle sıraladı:
-Kullanılan her türlü ısıtma cihazının kalite belgesine sahip olup olmadığına, garantilerine ve garanti sürelerine dikkat edilmeli,
-Kullanılan yakıtın standartlara uygunluğu kontrol edilmeli, izin belgesi olmayan satıcılardan kömür alınmamalı,
-Aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralacağı, soba içinde düzensiz ısı dağılımı nedeniyle de baca çekişi zayıflayacağı için soba yakılırken aşırı doldurulmamasına dikkat edilmeli,
-Sönmekte olan sobaya asla tutuşması güç yakıtlar konulmamalı, yakıt yavaş yavaş ilave edilmeli, yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt konulmamalı,
-İyi ısınmayan ve alttan yakılan kömür sobalarında karbon monoksit zehirlenmesi riski artacağından soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalı,
-Özellikle alçak basınçlı lodoslu havalarda ölüm olaylarında artış görüldüğü için eğer bacalar standartlara uygun değilse alçak basınçlı havalarda soba yakılmamalı, yakılması zorunlu ise gece yatarken mutlaka tam olarak söndürülmeli,
-Soba borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı sağlanmalı,
-Sobanın bulunduğu yer sürekli havalandırılmalı,
-Bacalar standartlara uygun ve yalıtımlı olmalı, düzenli olarak temizletilmeli,
-Dumanın geri tepmesini önlemek için bacaların en üst noktasının çatının en üst noktasından 1m. Daha yüksekte olması sağlanmalı ve baca şapkası mutlaka takılmalı,
-Binaların yangından korunması yönündeki mevzuat hükümlerine uyulmasına özen gösterilmelidir.

Cihazların kalite belgesine dikkat!
Şofben kullanımında dikkat edilmesi gereken bazı hususlar ise şöyle sıralandı:
-Alınan cihazın kalite belgesi ve garantilerine dikkat edilmeli,
-Şofben mutlaka bacaya bağlanmalı, baca bağlantısı olmayan  (bina aydınlığına vb. bağlı) şofben asla çalıştırılmamalı,
-Şofbenin monte edileceği mekân yeterli büyüklükte olmalı, şofben mümkünse banyo yerine balkona veya başka bir havadar mekâna takılmalı, şofbenin montajı mutlaka yetkili servis tarafından yapılmalı,
-Şofben zehirlenmeleri genellikle gaz kaçaklarından değil, yeterli havalandırma yapılmayan yerlerde yetersiz hava ve yetersiz yanma sonucunda oksijen oranının düşmesi ve karbonmonoksit oranının yükselmesiyle gerçekleştiği için şofbenin kullanıldığı yere sürekli temiz hava girmesi sağlanmalı,
-Bacalar yatak odalarından, merdiven sahanlığından, bina girişlerinden, havalandırma boşluklarından, çatı arasından, banyo ve tuvaletten geçirilmemeli,
-Konutlarda gaz kaçaklarına karşı uygun yerde detektör bulundurulmalı,
-Şofbende gaz kaçağı hissedildiğinde: Öncelikle gaz vanası ve tüp dedantörü kapatılmalı, elektrik düğmeleri açılmamalı açıksa hemen kapatılmalı, kibrit, çakmak gibi alev ve kıvılcım çıkartabilecek hiçbir işlem yapılmamalı, pencereler karşılıklı açılarak ortam havalandırılmalı, hızla gaz şirketi yetkilisi veya şofben servisi aranmalıdır. (İLKHA)