TALİN - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Estonya Cumhurbaşkanı Toomas Hendrik Ilves ile başbaşa ve heyetler arası görüşmenin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında soruları yanıtladı.

Erdoğan, peşmerge güçlerinin Kobani`ye geçişiyle ilgili soru üzerine, şunları söyledi:

"Daha önce de ifade ettiğim gibi biz Sayın Obama`ya `Özellikle burada tercih edilmesi gereken Hür Suriye Ordusu olabilir birinci derecede, ikinci derecede de peşmergeler olabilir demiştik. Daha sonraki gelişmelerde tabii bir kaç gün geçtikten sonra peşmergelerden PYD bir grubun gelmesini ki 200 kişi kadar kabul etti. Az önce aldığım bilgiye göre bu sayı şimdi 150`ye indirilmiş.

Hür Suriye Ordusu`ndan ise bin 300 kişiyi şu anda PYD kabul ettiğini ifade etmiş ve konuyla ilgili ilgili olarak da şu anda ilgili birimlerimiz bu geçiş güzergahının nasıl olması gerekir, bunu müzakere ediyorlar. Hür Suriye Ordusu`nun bizim tarafımızdan ilgili bölgeye geçmesi noktasında zaten bir sıkıntımız yok. Buna olumlu yaklaştığımızı daha önçce de söylemiştik."

"Rusya`nın attığı adımı tanımıyoruz"

Kırım`daki Tatarlara ilişkin soru üzerine de Erdoğan, Kırım Tatarlarına yönelik Rusya`nın attığı adımı tanımadıklarını başından bu yana söylediklerini ve bunu şu anda da tanımadıklarını belirtti.

Kırım Tatarlarına her türlü desteği vermeye devam ettiklerini dile getiren Erdoğan, "Estonya`ya da Kırım Tatarlarına vermiş olduğu destekten dolayı ayrıca teşekkür ediyorum. Bunları en üst düzeyde görüşmeye başta Sayın Putin olmak üzere kendileriyle devam ediyoruz. Çünkü artık bu asırda bu tür olayları diplomatik yollarla bir barış güvencesi içerisinde sürdürmek ve çözmekten yanayız" diye konuştu.

Soruları yanıtlamadan önce Ilves’e gösterdiği ev sahipliği nedeniyle teşekkür eden Erdoğan, Türkiye ve Estonya arasındaki diplomatik ilişkilerin başlamasının 90’ıncı yılında bu ülkeye gerçekleştirdiği ziyaretin, iki ülke arasındaki ilişkilerin daha da güçlenmesine vesile olacağını söyledi.

İkili ilişkilerin temelini 1 Aralık 1924 tarihinde imzalanan Dostluk Anlaşması’nın oluşturduğunu ifade eden Erdoğan, “Türkiye, Estonya’ya yönelik hiçbir işgali, hiçbir ilhakı bugüne kadar tanımamıştır. Avrupa Atlantik kurumları arasında ülkelerimizin paylaştıkları evrensel insani ve demokratik değerler, aramızdaki dostluğun da temelini oluşturmaktadır” dedi.

Ilves ile gerçekleştirdiği baş başa ve heyetlerarası görüşmelerde siyasi, askeri, ekonomik ve ticari tüm konuları değerlendirdiklerini belirten Erdoğan, Türkiye’nin Avrupa Birliği sürecinde Estonya’nın verdiği destekten dolayı da Ilves’e teşekkürlerini bildirdi.

Görüşmelerde bölgesel konular ile başta Ukrayna, Irak ve Suriye konularını ele aldıklarını, örgütlere karşı alınması gereken tedbirlerin neler olabileceği konularını görüştüklerini anlatan Erdoğan, uluslararası barışın, güvenliğin ve istikrarın korunmasına ilişkin neler yapabileceklerini konuştuklarını kaydetti.

“İki NATO üyesi ülke olarak Afganistan`dan tutunuz diğer sorumluluk alanlarımızı görüştük. NATO üyesi müttefik ülkeler olarak dayanışmanın önemini bir kez daha değerlendirme imkanımız oldu” diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Talin’de bulunan NATO Siber Savunma Mükemmeliyet Merkezine olumlu bakışımız devam ediyor ve kısa sürede bunu değerlendireceğiz. Bu katılımı neticelendirmek suretiyle buradaki birlikteliğimizi de güçlendirmiş olacağız” değerlendirmesinde bulundu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye ile Estonya arasındaki ticaret hacminin 2013 yılı sonu itibarıyla 456 milyon dolar olarak gerçekleştiğine işaret ederek, bu hacmi kısa sürede 1 milyar dolara çıkarma iradesini Ilves’te gördüğünü belirtti.

Estonya’dan Türkiye’ye gelen turist sayısının şu an 50 bin civarında olduğunu, İstanbul – Talin arasında haftada 6 uçak seferi gerçekleştirildiğini anlatan Erdoğan, Estonyalıların önemli bir tatil destinasyon merkezi olarak gördükleri Antalya’nın Alanya ilçesindeki Gazi Paşa Havalimanı’ndan da Talin’e gelecek yazdan itibaren seferlerin başlayacağını, bunun da 2015 yılının yaz mevsimi çok daha hareketli hale getireceğini söyledi.

Erdoğan, “Aramızdaki vize konularını da hallettiğimiz andan itibaren Türkiye’den de Talin’e ve Estonya’nın güzel destinasyon merkezlerine gelen vatandaşlarımızın artacağına inanıyorum. Bu, halklarımız arasındaki güveni çok daha artıracaktır” dedi.

Cumhurbaşkanı Ilves`in sözleri

Estonya Cumhurbaşkanı Ilves de Erdoğan’ın cumhurbaşkanı olarak Estonya’yı ziyaret etmesinden büyük memnuniyet duyduklarını ifade ederek, yakın ve olumlu seyir izleyen ikili ilişkilerin bu ziyaretle daha da artacağına olan inancını dile getirdi.

Estonya’nın uzun solukla NATO’ya üyelik sürecinde Türkiye’nin desteğini hep hissettiklerini, kendilerinin de Türkiye’nin Avrupa Birliği üyeliğini destekledikleri belirten Ilves, Erdoğan’ın ziyaretinin olumlu ve kuvvetli olan ilişkileri daha da pekiştirmek olarak özetlenebileceğini söyledi. Ilves, Türkiye’nin, Estonya vatandaşlarının 1 numaralı turizm destinasyonu haline geldiğini de kaydetti.

Ilves, içinde bulunulan çağda çevre ve güvenlikle ilgili manzaranın sürekli değiştiğine işaret ederek, NATO çerçevesinde birbirine sınırı olmayan iki ülke olmalarına rağmen Türkiye ve Estonya’nın çevresinde güvenlik manzarasının dramatik şekilde değiştiğini vurguladı. Ilves, “Diğer ülkelerdeki ve sınırımız olmayan ülkelerdeki bu çetrefilli süreçler devam ederken bu ittifaka her zamankinden daha fazla ihtiyacımız var. Bu çerçevede Türkiye ile olan işbirliğimiz daha da önem kazanıyor” dedi.

Türkiye ve Estonya tarafından terör örgütü kabul edilen IŞİD’in faaliyetlerinden de iki ülkenin derin endişe duyduğunu ifade eden Ilves, “Kobani’deki gelişmeleri iki ülke olarak yakından takip etmekteyiz ve bu alanlardaki işbirliğine değerlendirmeye açığız. Bütün bu olup biten çetrefilli senaryolar Türkiye’nin hemen sınırının ötesinde gerçekleşiyor. Kobani’de cereyan eden olaylar hem Avrupa hem de NATO üye devletleri için büyük ve eşi benzeri olmayan bir tehdide işaret ediyor” diye konuştu.

Estonya Cumhurbaşkanı Ilves, Kırım`ın yasa dışı olarak ilhak edilmesinin de Helsinki 1971 Çerçeve Anlaşması`nın bütün ilkelerini neredeyse geçersiz, kadük bıraktığına işaret ederek, "Kırım’ın ilhak edilmesi bizim ortak anlayışa vardığımız hususların tamamıyla geçersiz ve kadük kalmasına yol açmıştır. Avrupa’da sınır değişiminin artık mümkün olmadığını düşündüğümüz bir çağda özellikle güç kullanımı aracılığıyla ya da güç kullanımı ile tehdit edilmek suretiyle böyle bir sınır değişikliğine zorlanması hiçbirimizin tahmin etmediği, beklemediği bir gelişmeydi. NATO üye devletleri olarak hepimiz, sınırları içerisinde ve sınırlarımız ötesinde çok değişen, dramatik olarak değişen bir güvenlik ortamında bulunuyoruz. Helsinki Kurucu Anlaşması’nın bütün ilkelerinin bu bağlamda geçersiz olması bizleri şaşırtmış ve anlayışımızın bu noktaya gelmiş olması bizleri üzmüştür" değerlendirmesinde bulundu.

Ilves, Estonya ve Türkiye`nin güvenlik noktasındaki işbirliğinin de derin ve kuvvetli olduğuna işaret ederek, özellikle siber savunma alanındaki işbirliğinin takdire şayan olduğunu söyledi. Siber savunmanın ne kadar önemli olduğunun iki ülke tarafından gayet iyi anlaşıldığını belirten Ilves, Türkiye’nin siber savunma çerçevesine resmi olarak dahil olmasının memnuniyet verici olduğunu belirtti.

Türkiye`yi, AB üye devletleri için stratejik öneme haiz bir ortak niteliğinde gördüklerine işaret eden Ilves, "Bu ay Avrupa Komisyonu tarafından yayınlanmış olan ilerleme raporunda da gerçek anlamda çok önemli ilerlemeler kaydedildiğini görmek bizi çok mutlu ediyor. Hem Estonya için hem de Türkiye için kilit öneme haiz noktalarda ilerleme kaydedilmiş olması bizleri mutlu ediyor. Türkiye ve Estonya aynı sayfada, aynı yöne bakan, aynı ufku paylaşan iki ülkedir, bu sebepten dolayı bu ilerlemeden dolayı sizleri tebrik ediyorum" diye konuştu.

Ilves, Estonya ve Türkiye arasındaki Dostluk Anlaşması`nın 1 Aralık 1924te İstanbul`da imzalandığını tahmin ettiğini belirterek, bu anlaşmanın Rusya`nın Estonya`yı ilhak ettiği günlerde imzalanmış olmasının da ayrı bir öneme haiz olduğunu söyledi.

AA