HABER MRK- Sonbaharı yaşadığımız şu günlerde havalardaki değişiklikler insan psikolojisini de doğrudan etkiliyor. İlkbaharda otaya çıkan aşırı neşe, hareketlilik gibi duyguların yerini, sonbaharda hüzün ve kasvetli bir hal alıyor. Uzmanlar bu tür durumları yaşayan insanları, mevsimsel depresyon hastalığı  konusunda uyarıyor.

Mevsimsel depresyona girmiş olabilirsiniz

Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Görevlisi Uzman Dr. Soner Çakmak, bu tür mevsimsel depresyona karşı nasıl davranılması gerektiğini açıkladı.

Depresif dönemler ilkbahar ve sonbaharda ortaya çıkıyor

Uzman Dr. Soner Çakmak, mevsimsel depresyon hastalığına yönelik ilginç açıklamalarda bulunarak,  mevsimlerin kişinin ruhsal durumunu, enerji düzeyini, uyku süresini, iştahını, yemek alışkanlıklarını  ve sosyal yaşantısını etkileme derecesinin normale göre fazla olması ile ilgili kanıtların ortaya çıktığını belirtti.

Psikiyatri biliminde mevsimlerin insanlarda bazı hastalıkları alevlendirebileceği veya bazı ruhsal ve sosyal davranış değişikliklerine sebep olabileceğinin kabul edildiğini anlatan Dr. Çakmak, depresif dönemlerin ilkbahar ve sonbaharda ortaya çıktığını söyledi.

Mevsimsel duygudurum bozukluğu tedavi edilmeli

Aşırı neşe, hareketlilik gibi duygu ve davranışların yazın ortaya çıktığı gibi genel bir görüş bulunduğunu vurgulayan Dr. Çakmak, konuşmasına şöyle devam etti;
“Kış  ve sonbahar dönmelerinde ortaya çıkan ve bir depresyon türü olarak tanımlanan ‘Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu’ ismi verilen bir hastalık, bugün psikiyatri tarafından kabul edilmektedir. Depresyonun, aslında her dönemde görülebilen bir rahatsızlık olmasının yanında, birçok türü ve nedeni vardır. Kansızlık, tiroid rahatsızlıkları gibi altta başka bir tıbbi hastalığa bağlı olarak ortaya çıkabileceği gibi, stres faktörleri ile tetiklenebilen, altta bedensel bir rahatsızlığın olmadığı ve yatkın kişilerde görülebilen depresyon türleri de vardır. Ama bunların dışında hiçbir nedene bağlanamayan ve tekrarlayıcı bir şekilde kişilerde görülebilen, müzminleşen depresyon türleri de vardır. Bu tip depresyonların altında görünür bir neden yoktur. Hiçbir neden olmadan insanlarda dönem dönem ortaya çıkmakta ve düzenli, etkili bir tedavi almadıkları sürece seyrini sürdürmektedir.”

Mevsimsel depresyonun belirtileri

Yapılan araştırmalarda bu depresyon türleri arasında önemli yer tutan depresyon türünün de mevsimsel olarak ortaya çıkan depresyonlar olduğunu söyleyen Dr. Çakmak, şunları kaydetti;

“Mevsimsel depresyon diğer bilinen depresyon türlerinden biraz farklı başlamakta ve seyretmektedir. Örneğin çoğu depresyonda gördüğümüz ve beklediğimiz iştah azalması, mevsimsel depresyonda daha çok; aşırı yeme ve karbonhidrat grubu besinlere daha fazla ilgi gösterme şeklinde görülmektedir. Depresyon hastalarının çoğu uykusuzluk çekerken, bu hastalarda aşırı uyku veya uykuya eğilim görülmektedir. Enerji kaybı da bu tür depresyonun en önemli belirtisidir. Çökkünlük, sosyal geri çekilme, sıkıntı, bedensel şikâyetler hastalığın daha sonraki dönemlerinde ortaya çıkmaktadır. Belirtiler genelde hafif veya orta derecededir. Ancak daha nadir olarak ağır  da seyredebilmekte ve ciddi bir tedavi gerektirmektedir. Bunun yanında çoğu vakada olduğu gibi, kişiyi rahatsız eden, ancak tedavi alma ihtiyacı doğurmayan eşik altı belirtilerle de seyredebilir. Çoğu zaman bu durumlarda rahatsızlığın farkına ne biz, ne de doktorumuz varmamaktadır. Genelde bu kişiler kendilerini uyuşuk hissettiklerini, iştahlarının arttığını, sürekli karbonhidratlı gıdalar tükettiklerini, hep uyumak istediklerini ifade etmektedirler. Ve bunu normal yaşamın bir rutini olarak görmekteler.”

Kadınlarda daha sık görülüyor

Depresyon genel olarak kadınlarda daha sık görülmekle birlikte, mevsimsel depresyonun diğer depresyon türlerine göre kadınlarda görülme oranının erkeklerden çok daha fazla olduğu belirten Dr. Çakmak, mevsim değişikliklerinin insanda bu tür rahatsızlıklara yol açabilmesinin nedenleri ve tedavisini ise şu şekilde açıkladı:
 

“Mevsimsel depresyonun tedavisinde fototerapi dediğimiz ışıkla sağaltımın oldukça başarılı sonuçlar vermesi, bu rahatsızlığın sonbahar ve kış dönemlerinde azalan güneş ışığı seviyesine bağlı ortaya çıktığını gösteriyor. Yine yapılan araştırmalar, mevsimsel özellik gösteren bu tür depresyonu olan hastalarda, gözde retina dokusunun güneş ışığına olan duyarlılığında azalma olduğunu göstermiştir. Gerçekten de bu hastaların sabah saatlerinde güneş ışığının bütün dalga boylarını içeren bir ışık kaynağına maruz tutulmaları, dramatik bir iyileşme sağlayabiliyor. Yine yapılan araştırmalar, bu tür rahatsızlıkların ekvatordan kuzey ve güney enlemlerine doğru uzaklaştıkça arttığını gösteriyor. Yani ekvatordan uzaklaştıkça ve güneş ışığının etkisi azaldıkça, rahatsızlığın görülme sıklığı artıyor.”

İnsanların yüzde 5’i depresyonu hastalık boyutunda yaşıyor

Dünya genelinde yapılan araştırmalar da olduğu gibi ülkemizdeki araştırmalarda da insanların yüzde 5’inin bu rahatsızlığı hastalık boyutunda yaşadığını ve tedavi gerektirdiğini söyleyen Dr. Çakmak nüfusun yüzde 30-40’ının ise, hastalık düzeyine erişmeden sıkıntı veren ruhsal bir durum olarak bu dönemi geçirdiğini sözlerine ekledi. (İLKHA)