Irak Cumhurbaşkanı Fuad Mahsum tarafından hükümeti kurmakla görevlendirilen Şii siyasetçi Haydar İbadi, hükümet programını siyasi aktörlerle koordinasyon içinde oluşturdu, ancak bakanlıkların dağılımında süreç tıkanıyor. Kürtler, Şiiler ve Sünniler arasında hangi bakanlığın kime verileceği konusunda kıran kırana pazarlıklar devam ediyor, taraflar pozisyonlarında sertleşiyor.

Pazarlıklar sadece Kürtler, Şiiler ve Sünniler arasında da kalmıyor. Şii partiler de kendi aralarında bakanlık paylaşımı konusunda uzlaşamıyor. Savunma Bakanlığı`nın kime verileceği Şiiler arasındaki temel çekişmelerden birisi. Şii siyasetçi Ammar Hekim`in liderliğini yaptığı Irak Yüksek İslam Konseyi Savunma Bakanlığı`nı isterken, Haydar İbadi buna karşı çıkıyor.

İbadi, Savunma Bakanlığı koltuğuna İyad Allavi döneminde Ulusal Güvenlik Bakanı olarak çalışmış olan Kasım Davut`un gelmesini istiyor. Bir başka Şii grup olan Bedir örgütü, liderleri olan Hadi Amiri`de ısrarcı. Ammar Hekim`in partisi ise Bakır Zubeydi`yi savunma bakanı olarak görmek istiyor.

`Nuri Maliki Cumhurbaşkanı Yardımcısı`

Bağdat`taki diplomatik kaynaklar İbadi’nin cumhurbaşkanı yardımcıları için mevcut Başbakan Nuri Maliki, İyad Allavi ve Sünni siyasetçi Usame Nuceyfi’nin adaylığını onayladığını ancak başbakan yardımcıları konusunda Hüseyin Şehristani , Baha Arac ve Salih Mutlak arasında hala seçim yapılamadığını kaydediyor.

Ulusal İttifak`ın üyesi olan ve Başbakan Nuri Maliki`nin liderliğini yaptığı Kanun Devleti Koalisyonu temsilcisi Avatif Nimet ise, İttifak`ın hükümet oluşturma çabalarını sürdürdüğünü ve anlaşmazlıkların anayasanın belirlediği süre zarfında çözülmesini beklediklerini söyledi.

Siyasi pazarlıkların en hararetli tartışmalarından birisi de Dışişleri Bakanlığı`nın kime verileceği. Irak`ta, Saddam Hüseyin sonrası 2005`te yapılan ilk seçimlerden bu yana Dışişleri Bakanlığı Kürtlere veriliyordu. Ancak diplomatik kaynaklar, hükümeti kurmakla görevli olan Haydar İbadi`nin dışişleri bakanı olarak Şii siyasetçi İbrahim Caferi`yi aday göstermekte ısrar ettiğini söylüyor. İbadi, Kürtlere Dışişleri Bakanlığı yerine Maliye Bakanlığı`nı teklif etti ancak Kürtler bu teklifi reddetti.

Maliki`nin liderliğini yaptığı Kanun Devleti Koalisyonu ise Pterol Bakanlığı`nın kendilerinde kalmasını istiyor. Sünnileri temsil eden Milli Güçler Birliği ise elektrik ve Yüksek Eğitim Bakanlığı`nın kendilerine verilmesini talep ediyor.

Kürtler ve Sünniler

Hükümet kurma çalışmalarında Şii siyasi partiler kritik bakanlıkların neredeyse tamamının kendilerinde olmasını isterken, Kürtler ve Sünniler önemli pozisyonlardan dışlandıklarını düşünüyor. Şiileri temsil eden Ulusal İttifak, Sünnileri ve Kürtleri ikna etmek için yeni bir belge üzerinde çalışıyor. Hazırlanan taslak belgeye göre Şii Başbakan`ın yardımcısı olan Sünni bir siyasetçi, aynı zamanda Irak Genelkurmay Başkanı Yardımcısı olacak ve böylece Irak Silahlı Kuvvetleri yeniden yapılandırılacak.

Sünnileri temsil eden Milli Güçler Birliği Sözcüsü Zafer Anni, İbadi’nin Sünni blokun taleplerini karşılama meselesinde ciddi bir niyet görmediklerini ancak ona rağmen yine de müzakerelere devam ettiğini söyledi. Şiileri temsil eden Ulusal İttifak ile Kürtler arasında da Erbil-Bağdat arasındaki temel sorunların çözümü ve bakanlıkların belirlenmesi görüşmeleri devam ediyor.

Hükümet senaryoları:

Irak’ta Haydar İbadi’nin hazırladığı tartışmalı kabine listesinde Şiilere 17, Sünnilere 8, Kürtlere ise 2`si azınlıklara tahsis edilmek üzere 7 bakanlık veriliyor. Sızan isimler şunlar:

Irak Ulusal İttifakı (Şiileri temsilen)

Dışişleri Bakanı: İbrahim Caferi.

Adalet Bakanı: Hasan Şammari.

Ticaret Bakanı: Evs Hazali.

Savunma Bakanı: Kasım Davut.

Petrol Bakanı: Hüseyin Şehristani.

Ulaştırma Bakanı: Beyan Cebr.

Yüksek Eğitim Bakanı: İbrahim Bahrul Ulum.

Sadr Hareketi (Şii): Gençlik, sağlık, su kaynakları, belediyeler, iletişim, endüstri bakanlıklarını alacak. İmar Bakanı Muhammed Darrac ise yerini koruyacak.

Milli Güçler Birliği (Sünnileri temsilen):

İçişleri Bakanı: Cabir Halaf Cabiri

Elektrik Bakanı: Selman Cumeyli

Eğitim Bakanı: Muhammed İkbal

Tarım Bakanı: Falah Hasan

Çevre Bakanı: Kuteybe Cuburi.

Eyalet İşleri Bakanı: Salah Cuburi.

Ek olarak bir başbakan yardımcısı koltuğu.

Kürt İttifakı:

Maliye Bakanı: Roz Nuri Şevayes.

Göçmenler Bakanlığı

Kültür Bakanlığı

Turizm Bakanlığı

Hoşyar Zebari ise başbakan yardımcısı olacak.

Haydar İbadi görevlendirildi

Maliki`nin lideri olduğu Kanun Devleti Koalisyonu, 30 Nisan`da yapılan genel seçimlerde 92 sandalye çıkarmıştı.

Ancak Cumhurbaşkanı Fuat Masum, Irak Ulusal Şii İttifakı`nın aday olarak gösterdiği Parlamento Başkan Yardımcısı Haydar İbadi`yi görevlendirdi.

Irak Anayasası`na göre görevlendirmenin ardından hükümetin 30 gün içinde kurulması gerekiyor. 11 Ağustos`ta hükümeti kurmakla görevlendirilen İbadi için bu süre 10 Eylül`de sona eriyor. 

Kaynak: Al Jazeera