VAN - Van Halk Sağlığı Müdürlüğü Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar, Programlar ve Kanser Şube Müdürü Büşra Tapan Soğanda, bonzai (sentetik kannabinoid) hakkında önemli açıklamalarda bulundu. Bonzai kullanımından dolayı madde kullanımına bağlı olarak iç kanama ve kalp durmasından kaynaklı birçok gencin hayatını kaybettiğini kaydeden Soğanda, bonzainin birçok insanı ölüme götürdüğünü belirtti.

İlke Haber Ajansının bonzai ile ilgili sorularını yanıtlayan Van Halk Sağlığı Müdürlüğü Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar, Programlar ve Kanser Şube Müdürü Büşra Tapan Soğanda, bonzai kullanımı hakkında ailelere ve gençlere önemli uyarılarda bulundu.

Soğanda, bonzainin uyuşturucu içermeyen bir bitki olduğunu fakat sentetik kannabinoidlerin ise tamamen kimyasal bir uyuşturucu olduğunu ifade etti. Genelde gençlere madde teklifinde bulunanların maddeyi kullanan yakın çevreden bir arkadaş olduğunu belirten Soğanda, bu sebepten dolayı nereden gelirse gelsin madde kullanım tekliflerini reddedilmesi gerektiğini söyledi.

İşte Büşra Tapan Soğanda ile röportajımız:

Bonzai nedir?
Kullanıcı dilinde bonzai olarak adlandırılan uyuşturucu madde, yeni nesil uyarıcı ve halüsinatif etkiye sahip olan, bağımlılık yapıcı sentetik maddelerdir. Tamamen kimyasal olan bu maddeler bazı bitkilerin kurutulmuş yapraklarına emdirilerek yapılmaktadır. Bonzai adı altında satılmasında, ilk olarak bonzai ağaç yapraklarının kullanılması yatmaktadır. Burada önemli olan husus, kurutulan herhangi bir başka bitkinin yaprakları da olabileceğidir. Tabi bakanlığımız ve Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan bir yazı ile bonzai isminin yerine sentetik kannabinoidler isminin kullanılması daha uygun görüldü. Çünkü bonzai hem uyarıcı, hem insanların ilgisini çekici bir kelime olduğu için, toplumda bu farkalılığın oluşturulması için bonzai yerine sentetik kannabinoid kelimesi kullanılmaktadır.
 

Bonzai tek seferde öldürebilecek kadar tehlikeli mi?
Sentetik kannabinoidlerin ölüme götürdüğü doğrudur. Belki ilk seferinde olmasa bile maddenin saflığına, alınan doza bağlı olarak ölümler raporlanmıştır. Bilindiği gibi bunlar birçok ilde de basına yansıdı. Oldukça çok sayıda gencimiz bu madde yüzünden hayatını kaybetti. Ölüm nedeni ise madde kullanımına bağlı olarak iç kanama ve kalp durması olarak belirlenmiştir.

Hayatın her alanında karşımıza çıkabilecek kadar yaygın mı?
Bölgemizde çok şükür çok fazla yaygın değil. Ama bölgesel olarak üretim ve dağıtımı değişiklik göstermektedir. Uyuşturucuların bölgesel üretimi ve dağıtımına bağlı olarak görülme sıklığı değişmektedir. Esrar maddesinin yoğun bir şekilde üretildiği doğu ve güneydoğuda çok sık görülmediği ama esrar maddesinin az bulunduğu batı ve sahil kentlerinde daha sık görüldüğü tespit edilmiştir.

Sağlık açısından riskleri nelerdir?
Kullanım sonrasında kişide esrara benzer ama esrardan daha kuvvetli bir etki bırakmaktadır. Mide bulantısı ve kusma hipertansiyon, kalp ritmindeki dengesizlikler, böbreklerde yoğun bir tahribat yaptığı tespit edilmiştir. Biyolojik olarak verdiği zararlar gün geçtikçe yenisi tespit edilmektedir. Çevreye karşı algılarda zayıflama kolay yönlendirilebilirle hayal görme
olayları algılama problemi, aşırı reaksiyon gibi davranış biçimleri görülmektedir.

Türkiye'de Bonzai dediğimizde nasıl tanımlayabilirsiniz?
Daha öncede değindiğimiz gibi bilindiğinin aksine Bonzai uyuşturucu içermeyen bir bitkidir fakat sentetik kannabinoidler ise tamamen kimyasal bir uyuşturucudur. Bu sebeple bonzai kelimesini kullanmaktansa sentetik kannabinoid kullanılmalıdır. Kolluk kuvvetleri tarafından yapılan operasyonlar sonucu sentetik kannabinoidler sprey, hap ve sıvı maddeler halinde ele geçirildiği görülmüştür.

Bonzai neden yaygınlaştı?
Aslında bu konuda basını da biraz sorgulamak gerekiyor. Çünkü bu konuda çok sayıda yayın yapıldı. Bunun yanında taklit malzemelerinin çokluğu, esrar maddesi yerine kullanılabileceği algısı, imali, nakli, saklanması, arzının kolaylığı, benzer birçok bitkiye emdiriliyor olması, isminin merak uyandırıyor olması, kişi üzerinde yarattığı etki, ucuz olması, sokakta oluşan rekabet, üretimdeki kolaylığı oluşan rant ve birçok kişi tarafından sentetik bir uyuşturucu olduğunu bilinmemesi kullanımını yaygınlaştırmıştı.

Bonzai ile diğer uyuşturucu maddelerin farkı nedir?
Yeni nesil bir uyuşturucu türü olmakla beraber üretiminden dağıtımına kadar kolay olması ve çok az bir miktarının bile kişide yarattığı etkinin diğer uyuşturucu türlerine nazaran daha etkili olması en büyük farklar arasındadır. Arzının ve çok kolay bulunuyor olması bunu çok etkiliyor.

Bonzai nasıl bırakılır?
Sentetik kannabinoidler birçok maddeyi muhtevasında taşıdı için kişide ortaya çıkan semptomlara bağlı olarak bir tedavi süreci izlenmektedir. Genel olarak psikoterapiyle desteklenmiş farmakolojik bir tedavi yöntemine başvurulur. Tedavi konusu da hala daha çalışmalar devam etmektedir. Bunun yanı sıra çevrenin değiştirilmesi, arkadaş grubunun değiştirilmesi, konu hakkında bilgiye sahip olan ailenin olması tedavi sürecinde önemli faktörlerdendir. Tedavi sonrası tekrar çocuklarımızın bağımlı olmaması için, tekrar kullanmaması için bakanlığımız tarafından gerekli çalışmalar devam ediyor. Bunlar işte çocukların madde kullanırken içinde bulundukları çevrenin dışında bir ortama girmeleri, iş değiştirmeleri, evlerini değiştirmeleri, arkadaş guruplarını değiştirmeleri ve konu hakkında ailelerin bilgilendirmesi en kolay bırakma yöntemlerinden bir tanesidir. Aslında en güzeli hiç başlamamalarıdır. Aileler bilinçli olsa bu çocukları madde kullanımına başlamadan önce problemlerini halledilebilinirse çocuklar maddeye ihtiyaç duymasa.

Van’da bulunan ilgili tedavi merkezi var mı?
Van’da madde bağımlılığı ilgili tedavi görülebilinecek merkez Nisan 2014 itibariyle Van Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi bünyesinde 12 yataklı olarak AMATEM açıldı. Burada bir psikiyatri doktorumuz ve görevli arkadaşlarla beraber madde bağımlısı olan insanlara hizmet verilmektedir. Bölgemizde çok büyük bir ihtiyacı karşıladı AMATEM’in açılması, burada da paydaş kurumlar olarak çok emek verdik. Çok destek verdik. Dolayısıyla böyle bir kurumun Van’a kazandırılması sağlık açısından çok büyük bir gelişimdir. AMATEM açılmadan önce hastalarımızı Elazığ’a veya Türkiye’nin diğer illerine göndermek zorunda kalıyorduk. Buda insanların maddi durumunu da ciddi anlamda sıkıntıya sokuyordu. Giden insanlar orada randevu ancak alabiliyorlardı. Randevulardan sonra bir kez daha gitmek gerekiyordu. Çünkü Elazığ’daki hastane en yakın tarih 15-20 gün sonraya randevu veriyordu. Bunlarda halkımızı ciddi anlamda etkiliyordu. Van’da AMATEM kliniğinin açılması ile birlikte bu tür problemlerde ortadan kalkmış oldu. Buda bizim için iyi bir gelişme olarak değerlendirilebilir. 

Ailelere ve gençlere tavsiyeleriniz nelerdir?
Sadece madde bağımlılığı için değil bütün problemimizin çözümünün iletişimden geçtiğini unutmayalım. Çocuklarımızla sağlıklı, nitelikli bir iletişim kurmalıyız. Akademik başarılarını takip ederek performansındaki değişikleri gözlemleyin. Kendi ödevinizi yapın. Yani madde ve tesirleri hakkında bilgi sahibi olun. Arkadaşlarıyla ve arkadaşının ailesiyle tanışın, onunla arkadaş olmasını öğrenin, boş vakitleri doldurmasına yardımcı olun bunun için çocuğunuzun yaşına uygun bir programı beraber düzenleyin, işaretlere dikkat edin (yara izi, kusmuk izi, aşırı kullanılan parfüm, göz damlası v.b.) davranış değişikliklerinin arkasında yatan nedenleri değerlendirin. Genelde gençlere madde teklifinde bulunanlar maddeyi kullanan yakın çevreden bir arkadaştır. Bu sebepten dolayı, nereden gelirse gelsin madde kullanım tekliflerini reddetmelidirler. Kimseden bir dal sigara içmeyin. Bölgede madde sigaraya sarılarak verildiği gözlemlenmiştir yani sigara içtiğini zanneden kişi madde kullanıyor olabilir. "Bir kereden bir şey olamaz" demeyin, ilk kullanım madde karşı olan direngenliğin psikolojik sınırını aşmak anlamına geldiği için "bir kere" çok kerenin başlangıcıdır. Satıcılar tarafından madde ilk teklif edildiğinde "bedava" verilir bu ikna etmenin bir yolu olduğu gibi sonradan verilecek hiçbir madde ücretsiz verilmeyecektir. (Hacı Yılmaz-İLKHA)