Hızlı bir kalkınma için GAP Eylem Planı bitirilmeli

ŞANLIURFA- GAP Eylem Planı`nda bazı hedeflerin tutmadığını belirten Şanlıurfa Ticaret Sanayi Odası (ŞUTSO) Başkanı Sabri Ertekin,  Şanlıurfa`nın daha hızlı kalkınması için GAP Eylem Planı kapsamında  960 bin hektarlık alanın acilen bitirilmesi gerektiğini söyledi. 

Şanlıurfa`nın bir tarım şehri olduğunu hatırlatan Ertekin,  pahalı elektriğin işsizliğe ve e gelir kaybına sebep olduğuna değinerek Hükümetin Bakanlar Kurulu kararı ile pahalı elektrik sorununu acilen çözmesi gerektiğini söyledi. 

Ertekin,  Gap Eylem Planı,Tarım sektöründe pahalı elektrik sorunu,mevsimlik işçi göçü, Şanlıurfa sanayisinin geldiği son aşamayı ve birçok konuyu İlke Haber Ajansına değerlendirdi. 

ŞUTSO Başkanı Ertekin ile yaptığımız ropörtaj… 

Birçok ili içerisinde barındıran GAP Eylem Planı hangi aşamadadır, bu plan dahilinde Şanlıurfa için gerekenler yapıldı mı?

Ertekin: Şanlıurfa`da ekilebilir tarım alanı 1 milyon 300 bin  hektardır. Ama maalesef hedefler tutmadı ve Gap Eylem Planı`nda biraz geri kalındı. Şu anda GAP Eylem Planı`na şu an itibari ile bunun bitmiş ve faaliyette olan kısmı 205 bin hektar iken Urfa bazında sulamaya açılması beklenen toplam alan 960 bin  hektar`dır. Suruç Projesi şu an devam ediyor. Viranşehir’in kanalları bitti ama tabii şebeke inşaati yok. Hem Viranşehir kanallarının hem de Suruç`un aşağı-yukarı 2018 gibi bitirilmesi planlanıyor onlar da inşallah gerçekleşirse sulamaya açılan alan 500 bin  hektara çıkacak. Su artık yakın oldu mu meraları bile sulamaya açabileceğiz. Çünkü meraya su çekmek ekonomik hale gelecek. Yağışlarımız azalsa bile bu şekilde daha verimli hayvancılık yapmak mümkün olacak. 

Daha iyi ürün almak için neler yapılabilir?

Ertekin: Tabi bir yandan arazilerimizi sulu tarıma açarken bir yandan da geleneksel ürünler yerine katma değeri yüksek meyve sebze yetiştirmemiz lazım. Biz diyoruz ki Urfa`da artık buğday artı mısır veya mısır artı buğday yerine sebze ve meyveye dönelim. Sebze ve meyve uzmanlık istiyor emek istiyor ama bizim şu an ki geleneksel yaptığımız tarıma göre gelir de ciro bazında 4 katı, kar bazında 3 katı civarındadır. Gayret gösterirsek yani  mesela  yüzde 50’nin de Urfa`nın toplam alanı dedim,  ya 1 milyon 300 bin  hektar sebze meyve dönüşümünü başarabilirsek şu anda ki tarımsal gelirlerimiz aşağı yukarı 5 milyar civarındadır. 5 milyardan yaklaşık 35-36 milyara çıkacaktır. Yani 7 katı gibi bir artış olacak o da Urfa`ya çok büyük bir katkı sağlayacak.

“Sebze meyve uzmanlık istiyor” dediniz bunun için neler yapıyorsunuz?

Ertekin: Şu anda odamız bünyesinde 3 tane dış ticaret elemanı istihdam ediyoruz ve bunların hepsi yabancı dil biliyor. Bunlara yurt dışında eğitim aldırdık. Ürünü yetiştirmek önemli değil tabii önemli olan satmak yani satamadıktan sonra yetiştirmişsin çöpe atmışsın bunun bir anlamı yok. Şimdi dünya piyasası araştırıyoruz mesela kim ne alıyor ne kadar alıyor. Ondan sonra işte bir yandan da bizim mesela hem araştırma endüstrilerimiz var üniversitemizden iş birliği yaparak Urfa`da nelere yetişebilir diye. Urfa dışı üniversitelerden teknoloji alıp burada bunu dünya ile rekabet edebilecek şekilde üretmemiz lazım. 

Başkanım başka neler yapıyorsunuz?

Ertekin: Tarım potansiyeli büyük olduğu için ister istemez bu konuda ilgilenmek zorundayız konu ila ilgili bir URGE hazırlığımız var ekonomi bakanlığının uluslararası rekabeti geliştirme ve desteği var. Aşağı yukarı 2-3 yıl içinde 3 - 3.5 milyon dolar hibe olarak bize verecekler. Biz de kim bu işlerle uğraşmak istiyorsa onları buna dahil edeceğiz. Tabii bu hibenin yüzde 25`i geri ödenecek yani yüzde 75`ini devlet verecek yüzde 25`ini ise çiftçimiz verecek. 

Özellikle tarımsal sulamada elektrik fiyatının çok yüksek olduğu bunun da ekonomiyi etkilediği söyleniyor.Bunun için neler yapılmalı?

Ertekin : Şimdi bizim elektrik fiyatları konusunda yanlışlarımız var. Mesela Amerika`da bizim gibi tarımın yapıldığı yerlerde elektriğin fiyatı 3-4 cent civarlarında iken bizim ki KDV ile beraber 14 cent. Şimdi hal böyleyken biz Amerika ile bir rekabet edebilir miyiz? Biz zaten bu maça başlarken 4-0 mağlup başlamış oluyoruz. Bunun içinde hükümetin bir şey yapması gerekiyor elektrik satış tarifesi var ya bunu bakanlık kurulu kararı ile düzenlemesi gerekiyor. Urfa` da devlet ihaleyi verdiği firmaya yüzde 59  kayıp kaçak parasını veriyor. Şimdi devlet yüzde 59 firmaya verip çiftçiyi hırsız durumunda bırakacağına o yüzde 59’un parasını en azından elektrik fiyatından düşse birçok sorunun önüne geçilir. 

Basın açıklamasından sonra herhangi bir gelişme oldu mu?

Ertekin: Şu ana kadar bize yansıyan bir şey yok.  Özelleştirilen firmanın ufak tefek  gayretleri var ama onların gayreti ile birşey olmuyor esas bunlara bakanlar kurulu kararı gerekiyor. Bunun için hükümeti böyle karar alırsa hem buradaki vatandaşta elektiriği kaç paraya kullanacağını bilir ona göre sulama yapar veya yapmaz. Sulama yapmazsa ne olur bizim için çok büyük bir kayıp olur hem işsizliğe hemde ekonomik gelir kaybına sebep olur. 

Şanlıurfa`nın teşvik sistemine göre 6. bölgede yer alması ne gibi faydalar sağladı?

Ertekin: Şanlıurfa, Yeni Teşvik Sistemine göre 6. bölgede yer almakta olup, Desteklenen Sektörlerin Genişliği, İş Gücü Maliyetlerinin Azaltılması ve Finansman İmkânlarının Genişletilmesi ile yatırımlarda en avantajlı iller arasında yer almaktadır. Tabii teşvik sisteminde bazı eksiklikler vardı biz bunu farkettik yetkililerle görüştük  bazı değişiklikler yaptık ondan sonra bir yoğunluk oluştu. Birçok firma Şanlıurfa`ya yatırım yapmak için harekete geçti. Şu anda 2. Organize sanayimiz bitmek üzere yakında 3. organize sanayisi ardından da 4 ve 5 gelecek. Şanlıurfa yakın bir zamanda atılım gerçekleştirecek.Mesela şu anda ayakkabı sektörüne yönelik firmaları ilimize çağırdık.Onlarla görüşeceğiz. Onların buraya gelmesi ilimiz için büyük bir kazanç olur. 

Sanayileşmenin artması mevsimlik iş göçünü nasıl etkiler?

Ertekin: Siz de biliyorsunuz ki bölgeler arasında en fazla iş gücü talebi olan il Şanlıurfa oldu. Açılan fabrikalarda çok sayıda işçi istihdam ediliyor. İnşaallah yeni açılacak olan fabrikalar da çok sayıda işçi alacaklar. Mesela ben geçenlerde bir firmayla görüştüm. Birazdan gelip bizimle görüşecekler.Bizler birçok ilde yatırımcılarla görüşüyoruz.Onları Şanlıurfa`ya gelmeleri için ikna etmeye çalışıyoruz. Daha önce ilimize gelen 5 firma ilimizden memnun oldukları için onlarda 4-5 firmayı çağırdılar. Şimdi bizim işçi kardeşlerimiz de bizi mahçup etmemeleri lazım.Hani biz demiyoruz onlara köle olsunlar ama işlerine dikkat ederlerse o insanlarda memnun kalırsa herkes için iyi olur. Yine biz özellikle çağırdığımız firmaları araştırıyoruz işçinin hakkını gözetecek sağlam olan firmaları buraya getirmeye çalışıyoruz. Yani buraya gelip de işçilerin parasını vermeyecek firmalarla işimiz olmaz.Böyle olursa inşaallah birçok insanımız kendi memleketinde çalışabilecek. 

Mağaralarda yapılan hayvancılığın Organize Besi Sanayi Bölgesi`nin açılmasıyla modern hayvancılığa kavuşacağı söyleniyor.Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

Ertekin: Organize Besi Sanayi Bölgesi`nin bizimle alakası yok ama pek fazla bir değişiklik yapacağını sanmıyorum. Bence mağaraları kurtarmak için atılan bir adımdır. Şu anda bile hala yapımı devam ediyor. Bunun verimli olması için besicilik yapacak firmaların öncelikle hayvanları için lazım olan yemi kendileri üretebilmeli ki dünya standartlarına rekabet edebilecek seviyeye gelsin. Şimdi Hollanda`da kırmızı etin kilosu 6  lira iken bizim burada kemiğiyle beraber 16 lira şimdi arada bu kadar fark var. Onun için besici öncelikle hem kaliteli hem de ucuza besicilik yapabilmelidir. Şu anda bunun imkanı yok bu yüzden pek faydalı olacağını sanmıyorum. 

Başkanım son olarak hükümetten beklentileriniz nelerdir?

Ertekin: Biz hükümetten öncelikle GAP Projesi`nin kalan 960 bin hektar kısmının acilen tamamlanmasını istiyoruz. Şu anda tamamlanmayı bekleyen tarım sulama alanlarına suyun götürülmesi bölgeyi birçok yönden kalkındıracaktır. İkincisi tarımsal sulamadaki pahalı elektrik fiyatı sorunudur. Hükümet bakanlık kurulu kararı ile elektrik sorununa çözüm bulmalıdır. Elektriğin pahalı olması hem işsizliğe hem de ekonomik gelir kaybına sebep oluyor

.(Osman Gülebak/Sedat Kuşulay-İLKHA)