İngiltere'de helal yatırımı teşvik eden reklam yasaklandı
Müslüman yatırım şirketi Wahed Invest’in reklamları, "yanan banknotlar" görsellerinin "rahatsız edici" bulunmasının ardından Birleşik Krallık’ta yasaklandı.
ABD merkezli helal yatırım platformu, Eylül ve Ekim 2024’te Londra ulaşım sisteminde bir dizi afiş reklamı yayınladı.
Bu afişlerde, popüler halk konuşmacısı Mufti Menk gibi tanınmış Müslüman isimler, Amerika ve Avrupa’ya ait yanan banknotlarla birlikte yer aldı. Reklamlarda, “Para Devrimine Katıl” veya “Ribadan Çekil” ifadeleri kullanıldı.
Reklam Standartları Kurumu (ASA), kampanya ile ilgili 75 şikayet aldığını ve bu şikayetlerin reklamların rahatsız edici olduğunu savunduğunu bildirdi.
ASA, reklamların ABD ve Euro Bölgesi vatandaşları da dahil olmak üzere birçok kişi tarafından görüldüğünü ve bu kişilerin ulusal para birimlerini kültürel açıdan önemli olarak gördüklerini belirtti.
“Wahed Invest’in belirli bir grubu doğrudan eleştirmediği ve yanmakta olan banknot tasvirlerinin yaygın bir şekilde karşılaşılan bir durum olduğunu ifade etmesine rağmen, reklamları yasaklandı.”
Karara yanıt olarak Wahed, şu mesajı yayımladı;
“Bu tür görsellerin güçlü tepkiler uyandırabileceğini anlıyoruz. Görsellerimiz, özellikle faiz temelli tasarruf hesapları gibi enflasyona karşı yaygın önlemlerden yararlanamayan, inanç temelli ilkelere bağlı topluluklar içinde, enflasyonun birikimler üzerindeki etkisini görsel ve metaforik olarak vurgulamayı amaçladı.
Amacımız, faiz bazlı borç vermenin yarattığı eşitsizlik hakkında farkındalık yaratmak ve düşünceyi teşvik etmekti. Ancak, mesajlarımızın bu tür çeşitli kitlelere olumlu bir şekilde yansımasının önemini kabul ediyoruz. Her zaman olduğu gibi, etik olmayan maruziyetten kaçınan ve inanç temelli ilkelere bağlı topluluklar içinde finansal kapsayıcılığı artıran faizsiz finansal ürünler yaratma misyonumuza bağlıyız.”
Wahed, kampanyanın, ASA’nın kararından önce Londra Ulaşımı (Transport for London) tarafından reklam politikalarına uygun bulunduğunu belirtti.
Wahed Investment Hakkında
Wahed, 2017’de ABD’de faaliyete başlayan ve özellikle Müslümanların inançlarına ve değerlerine uygun bir şekilde yatırım yapmalarını sağlayan bir yatırım platformu olarak tanımlanıyor. Şirket, Suudi Aramco ve Fransız futbolcu Paul Pogba tarafından destekleniyor.
Wahed’in internet sitesine göre, platform, modern ekonomide faizsiz (riba’sız) bir alternatif sunuyor. Wahed, dünya çapında 400.000’den fazla müşterisi olduğunu ve bu müşterilerin paralarını “helal” tutmak için Wahed’e yatırım yaptığını belirtiyor.
İslam, faiz almayı veya vermeyi büyük bir günah olarak kabul eder ve yasaklar. Bu nedenle Müslümanlar genellikle para yatırımı, kredi çekme veya ipotek alma gibi işlemler için İslami alternatifler arar.
Sağ Kanattan Eleştiriler
ASA’nın reklamları yasaklamasından önce Wahed’in kampanyası, İngiltere sağ kanadı tarafından eleştirildi. Reform UK partisinin eski Londra belediye başkan adayı Howard Cox, reklamı Londra metrosunda gördükten sonra şu yorumu yaptı: “Londra belediye başkanı olmadım ama olsaydım, bu reklam kabul edilmezdi. İngiliz kültürünün kriterlerini karşılamıyor, bu kadar basit.”
Muhafazakar Parti Londra Meclisi üyesi Susan Hall da reklamın uygunluğunun yeniden değerlendirilmesi gerektiğini belirtti: “Londra Ulaşımı’nın bu reklamın uygunluğunu yeniden değerlendirmesini özellikle öneriyoruz, çünkü diğer reklamları hızla yasaklayabiliyorlar.”
Her iki açıklama da sağ kanat haber kanalı GB News’e yapılan röportajlar sırasında dile getirildi. GB News, Müslümanlarla ilgili çoğunlukla olumsuz haberleriyle tanınıyor.
Aralık 2024’te yayımlanan bir Merkezi Medya İzleme (CfMM) raporu, GB News’in Müslümanları ve İslam’ı ele alırken “endişe verici bir önyargı, yanlış bilgilendirme ve aşırı sağ temalar” içeren bir tutum sergilediğini ortaya koydu. GB News, raporu reddederek “yanlış ve iftira niteliğinde” olduğunu ve yorum için kendilerine başvurulmadığını savundu.