HABER MRK- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), önceki gün verdiği 28127/09 sayılı karar ile, Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin işkence yasağını düzenleyen 3. maddesi ile, kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkını düzenleyen 5. Maddesini ihlal ettiğine karar vererek 193 bin 350 Euro ödemeye mahkum etti.

İnsan Hakları alnında faaliyet gösteren 7 STK'nın yaptığı ortak açıklamaya göre, Van Emniyet Müdürlüğü yetkilileri 12 Eylül 2008'de, Van'da yasal olarak ikamet eden ve Birleşmiş Milletler Yüksk Komiserliğine (BMMYK) kayıtlı olan Özbek mültecileri, kırtasiye malzemesi dağıtımı yapılacağı söylenerek Emniyete çağırmış, ardından herhangi bir bilgilendirme yapmadan İran'a sınırdışı etmişti. Emniyet güçleri Özbek mültecileri sınır kapısından değil, sınırın resmi yetkililerin olmadığı bir yerinden tehlikeli bir şekilde İran'a geçmeye zorlanmıştı. Mülteciler, İran tarafına geçtikten sonra, kaçakçılar tarafından alıkonulmuş, fidye ödedikten sonra tekrar Türkiye'ye geri dönmüşlerdi. 11 Ekim 2008 tarihinde ikinci defa İran'a gayri resmi olarak sınır dışı edilen Özbek mülteciler bu sefer İran jandarması tarafından Türkiye'ye sınır dışı edilmişlerdi.

Bu olaylardan sonra mülteciler konusunda çalışan insan hakları örgütleri ortak basın açıklaması ile tepki göstererek, olay hakkında soruşturma açılmasını istemişlerdi. Ancak yapılan şikayet ve başvurulardan hiç bir sonuç çıkmamış ve sorumlular hakkında etkili bir soruşturma yapılmamıştı.

İnsan hakları örgütleri konuyla ilgili TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu, Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı ve Van İl İnsan Hakları Kuruluna başvurular yapmış fakat bu başvurulardan da herhangi bir sonuç alamamıştı.

Özbek mülteciler, avukatları aracılığıyla AİHM'e başvurmuştu. AİHM başvuru üzerine önceki gün verdiği karar ile Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin insanlık dışı ve aşağılayıcı muamele yasağını düzenleyen 3. Maddesi ile kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkını düzenleyen 5. Maddesinin 1. ve 2. bölümlerini ihlal ettiğine karar verdi.

Böylece AİHM kararı ile birlikte Özbek mültecilerin insan haklarının ihlal edildiği tescillenmiş oldu.

Yapılan ortak açıklamada,  "Benzer olayların tekrar yaşanmaması için etkili yasal ve idari tedbirler alınması ve ihlale neden olan sorumlu kişiler hakkında rücu mekanizmasının işletilmesi gerekmektedir."
denildi.

 Ortak açıklamada ayrıca, 2002 yılında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 'Kişilerin Uğradığı Zararlar' başlıklı 13. Maddesi'nde değişiklik yapılarak işkence ve kötü muamelenin engellenmesi amacıyla, olayın faili olan kamu görevlilerine rücu edilebileceği şeklinde düzenleme yapıldığı belirtilerek, " Ancak, kanun pratikte uygulanmamaktadır. AİHM'in kararında da tespit edilen bu insan hakları ihlalinden sorumlu kamu görevlilerine tazminatın rücu edilmesi halinde, benzer insan hakları ihlallerinin yeniden yaşanmaması için caydırıcı bir etki yaratacağına inanıyoruz. Ayrıca ihlali gerçekleştiren ve ihlalin gerçekleştirilmesinde sorululuğu bulunan tüm kamu görevlilerine yönelik adli ve idari soruşturmaların ivedilikle başlatılması benzeri ihlallerin gerçekleşmemesi için büyük önem taşımaktadır.Bu kapsamda, 2014 yılının Nisan ayında yürürlüğe girecek olan Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ve bu kanunun uygulanmasına dair yayınlanacak yönetmelik, genelge ve yönergelerin insan hakları standartlarına uygun olması; özellikle de yeni kurulan Göç İdaresi Genel Müdürlüğü personelinin görevlerini icra ederken insan hakları standartlarına bağlı kalmaları için gerekli tedbirler alınmalıdır." denildi. (İLKHA)