İstanbul’daki toplu taşıma araçlarında yeni bir elektronik sistem başlıyor. Büyükşehir Belediyesi’nin ‘akbil’ yerine ürettiği ve geçen yıldan beri toplu taşıma araçlarında kullanılan ‘temassız elektronik kart’ların otopark giriş çıkışlarında, taksilerde, tiyatro, konser gibi sosyal ve kültürel hizmetlerde de kullanılması için çalışmalar sürüyor. Yani elektronik kartlar ‘şehir kartı’na dönüecek. İstanbul’un 1871’deki ‘atlı tramvaylarla’ başlayan ‘toplu ulaşımın’ serüveninde böylece yeni bir sayfa açılmış olacak. Radikal bu vesileyle İETT’nin arşivine girerek, 140 yıllık ‘toplu ulaşım’ tarihinin hikâyesini araştırdı.

İstanbul kent içi ulaşım 1869’da Dersaadet Tramvay Şirketinin kurulması ve Tünel Tesisleri’nin inşasıyla başladı. İki yıl sonraysa ‘atlı tramvaylar’ kent sokaklarındaydı. Vatman, biletçinin yanı sıra ‘kenara çekilin, tramvay geliyor’ diye bağıran ‘vardacılardan’ oluşan üç kişilik mürettebatı vardı. 1875’te ‘Tünel’ seferlerine başlandı.

Kadın bilet görevlileri
Ön vagonda hayvan, eşya ve arabalara tahsis edilmiş bir platform vardı. Birinci mevkide oturak yerleri minderli, ikinci mevkide tahtadandı. 1916’da elektrikli tramvaylar için abonman karneleri renk renkti. Birinci mevki kırmızı, ikinci mevki yeşildi. 1932’de ‘paso’lar girdi İstanbullu’ların hayatına. 1960’lı yıllarda otobüslerde görev yapan kadın biletçileri vardı. Kadın biletçiler, dönemin Genel Müdürü Sedat Erkoğlu tarafından, otobüslerde daha nezih bir hava eseceği ve ara sıra çıkan ufak münakaşaların önleneceği düşüncesiyle işe alınmıştı.

Ve ‘akbil’ hayatımızda
1980’de ‘Aylık Mavi Kart’ uygulamasına geçilirken, 1995’te ‘elektronik bilet’ yani ‘Akbil’ kullanılmaya başlandı. 2008’deyse ‘beşibiryerde’ (beş geçişlik elektronik bilet) sayesinde kâğıt bilet tarihe karıştı. Aradan geçen 140 yıldan sonra 2010’da toplu taşımada temassız elektronik karta geçildi. Şimdi hedef bu kartın bir ‘şehir kartına’ dönüştülmesi. İETT Genel Müdürü Dr. Hayri Baraçlı, “Vatandaşların bu kartla sosyal ve kültürel hizmetlerden daha nitelikli şekilde faydalanmalarını sağlamak için gerekli özelliklerle donatılması yönünde çalışmalarımızı sürdürüyoruz” dedi.

Mesafe bazlı ücretlendirme
Doldur boşalt esasına göre çalışıyor ve bozulana ya da kırılana kadar kullanılabiliyor.
’Yaklaştır-geç’ prensibiyle çalışan kartı otobüslerdeki okuyuculara yaklaştırmak yeterli.
Kullanım kolaylığının yanı sıra işlem süresi mesaj ve melodiler hariç yarım saniye sürüyor.
Abonman, farklı tarifeler, aktarma özelliği, öğrenci indirimi, özürlü geçiş, saat bazlı indirim, mesafe bazlı ücretlendirme gibi özelliklerine sahip.

Yolcuların 2 saat içinde 5 aktarma hakkı var.