AĞRI - Dengbêjlerin piri olarak bilinen Êvdalê Zeynıkê (yani Zeynı'nın oğlu) adına Kültür ve Sanat Derneği açıldı. Başkanlığını Fehmi Atmaca'nın yaptığı Evdalê Zeynıkê Kültür ve Sanat Derneği (Komelaya Evdalê Zeynıkê) açılışına HÜDA PAR Ağrı İl Başkanı Burhan Aslan, Başkan Yardımcısı Rıfat Yılmaz, Mustazaflar Cemiyeti Ağrı Şubesi adına Arif Yılmaz, muhtarlar, dengbêjler ve halk katıldı.

Kürtçe kısa bir konuşma yapan Dernek Başkanı Fehmi Atmaca, Ağrı'nın dengbêjlerin yurtlarından biri olduğunun altını çizerek bu derneği açmalarındaki gayenin de bu değerlere sahip çıkmak olduğunu söyledi. Atmaca, "Biliyorsunuz ki, bu diyarlarda çok önemli dengbêjler yetişmiştir. Dengbêjlik Evdalê Zeynıkê'den önce de vardı yalnız biz onun öncesini bilmiyoruz. Evdalê Zeynıkê ve sonrasını biliyoruz. Günümüz dengbêjleri Evdalê Zeynıkê'den örnek almışlardır. Dengbêjlik Kürt tarihimiz ve dilimiz için çok önemli bir yere sahiptir. Eğer dengbêjlik olmasaydı belki dilimiz tükenmişti. Bizler de bu alanda bir boşluk gördüğümüzden dolayı bu isimde bir dernek kurarak, siz değerli katılımcılarla bugün açılışı gerçekleştirdik. İnanıyorum ki bundan sonra da bu derneğe sahip çıkarak, var olan dengbêjlik geleneğimizi sürdüreceğiz." şeklinde konuştu.

Açılış programı, Kürtlerin gelenekleri ve geçmişte verdikleri mücadelelerini anlatan kılamların okunması ile devam etti.

Açılış programı yapılan ikram ve tebriklerle son buldu.

Evdalê Zeynıkê kimdir?
Evdale Zeynıke 1800'lü yılların başında Ağrı'nın Tutak ilçesinin Cemalverdi köyünde dünyaya geldi. Babasının ismi Mustafa, dedesi Hasan, Babasının dedesi, Süleyman, annesinin ismi ise Zeyné'dir.

113 yıl yaşayan Evdal, daha 3 yaşında iken babasını kaybetmiş ve annesi tarafından büyütülmüştür. Bu yüzden Evdale Zeynıké (Yani Zeynenin oğlu ) olarak tanınmıştır.

Şahé Dengbéja diye anılan Evdal, Eleşkirt Beyi Sürmeli Mehmet Paşa'ya dengbéjlik yapmış ve onunla birlikte Kozan Avşar'larını sürme görevinde yer almıştır.

Sürmeli Memed Paşa, Doğubayazıt'taki sarayın sahibi ünlü İshak Paşa'nın torunudur. 1865 yılında Osmanlı yönetimi Adana yöresindeki Kozanoğlu isyanını bastırmak üzere büyük bir askeri güç gönderirken, Sürmeli Memed Paşa'dan da destek istemiş. Paşa 400 süvarisiyle Kozan üzerine giderken Evdal'i da beraberinde götürmüş. İsyanın batırılmasından sonra 50 binden fazla Türkmen yerlerinden sürülmüş ve pek çoğu kılıçtan geçirilmiş.

Savaşın hemen ardından kolera hastalığı çıkmış. Osmanlı Ordusu'nun çok sayıdaki askeriyle birlikte Memed Paşa'nın 300'den fazla süvarisi de ölmüş. Yani hem yenen, hem de yenilen tarafta büyük trajedi yasanmış. Orada birbirlerinden habersiz olarak karşılaşan büyük Kürt ozanı Evdal ile ünlü Türk ozanı Dadaloğlu, bu trajik olayı destanlaştırmışladır.

Günümüz dengbejlerine ilham kaynağı olan Evdal, 1913 yılında hakkın rahmetine kavuşmuştur. (Ömer Adıgüzel - İLKHA)