İZMİR - Kış mevsiminin yaklaşmasıyla birlikte yangın ve soba zehirlenmeleri de yeniden gündeme geldi. Her yıl birçok üzücü olayın yaşandığı Türkiye'de, bina yangınlarının yüzde 20'sinin soba ve bacalar nedeniyle çıkması, tehlikenin boyutlarını yansıtması açısından önem taşıyor. İzmir İtfaiyesi Zabıta Afet Koordinatörü Fuat Barandır, her kış ihmal, dikkatsizlik ve bilgisizlik nedeniyle çok sayıda can kaybı yaşandığını belirterek bazı önemli uyarılarda bulundu. Odun-kömür bacalarının yılda iki kez, LPG, fuel-oil, motorin bacalarının yılda bir kez, yemek fabrikalarının baca ve filtrelerinin ise 15 günde bir temizlenmesi gerektiğini belirten Barandır, temizleme işlerinin mutlaka yetkili personele yaptırılması gerektiğini söyledi.

Soba seçerken ve kurarken dikkat
Fuat Barandır, sobaların ısıtılacak yerin durumuna göre seçilmesi gerektiğine dikkat çekti. Kullanılacak ısınma aracının seçiminde soba ve donanımının mutlaka TSE veya CE belgeli olması gerektiğini ifade eden Barandır, sobanın yanlış zemin üzerine tedbirsiz kurulmasının yangına davetiye çıkaracağını dile getirerek şöyle devam etti:
"Sobanın altına taban altlığı veya kum konması, ahşap zeminden uzaklaştırılması gerekir. Sobaların kurulu olduğu odaların duvar ve cam çatlakları kış gelmeden tamir edilmelidir. Soba boruları ahşap pencere kenarından çıkarılmamalıdır. Soba yakarken benzin ve tiner gibi kolay yanıcı sıvı madde kullanılmamalıdır. Yanan soba sönünce yanıcı parlayıcı madde dökülmemelidir. Soba ve soba borularının etrafında çamaşır kurutulmamalıdır. Sobadan sıçrayacak kıvılcım tehlikesine karşı önlem alınmalıdır. Çok boru ve çok dirsek kullanılırsa, baca gazı çıkışı gücü azalır. Yanma verimliliği düşer. Soba boruları birbirine ve bacaya takılan kısımları sızdırmaz olmalıdır. Mobilyalar ve cam aksesuarlar sobalardan uzak tutulmalıdır."

Bacadaki tehlike
Soba yangınlarının yüzde 22'sinin baca yangını olarak ortaya çıktığını ifade eden Fuat Barandır, "Bu nedenle bacalar yanıcı maddelerin yakınından geçirilmemeli. Saç bacalar yanıcı malzeme yakınından geçtiği yerlerde yanmaz malzeme ile izole edilmeli. Bina içi aydınlık ve hava boşluklarına baca döşetilmemeli. Kalorifer kazanı bacaları müstakil olarak kullanılmalı başka bir ısıtma cihazı bacalarına bağlanmamalı" diye konuştu.

Temizlenmemiş bacaların ve doğru kurulmamış sobaların rüzgarlı havalarda tüterek karbonmonoksit zehirlenmelerine yol açacağına dikkat çeken Barandır, bacaların mutlaka yalıtılması ve başlık takılması gerektiğini söyledi. Fuat Barandır, bacaların ve boruların sobalar kurulmadan önce temizlenmesi gerektiğini sözlerine ekledi.

Soba yanan odada yatmayın
Soba zehirlenmelerine karşı alınması gereken tedbirleri de sıralayan Koordinatör Barandır, "Soba yanan odada yatılmamalı, yatmak zorunluysa sobadan en az 1,5 metre uzak, başlar kapı tarafında ve kapı az aralıklı olmalıdır. Tam yanma için en az % 16 oksijen gerekir. Her tarafı kapalı bir odada gerek soba, gerekse insanların oksijeni bitirmesi yanmayı güçleştirir. Güçleşen eksik yanma karbondioksit çıkarır, çıkan karbondioksit ölüme sebebiyet verir. Yatmadan önce asla sobaya kömür atılmamalı. Rüzgarlı havalarda daralan bacalardan gaz çıkışı zorlanır ve geri tepmelere sebep olur. Lodos ve inversiyonlu günlerde kapı aralığına mutlaka önem vererek yanmanın tam olması sağlanmalıdır. Sobalarda nemli odun ve kömür, lastik, plastik, atık, tıbbi malzeme, boya, petrol türevi malzemeler asla yakılmamalıdır" diye konuştu.

LPG ve doğalgaz kullanıcılarına uyarı
İzmir Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Zabıta Afet Koordinatörü Fuat Barandır, LPG tüpler ve doğalgaz ile yanan ocak ve sobaların sızıntılara karşı sık sık kontrol edilmesi gerektiğini de hatırlatarak, alınması gereken önlemleri şöyle sıraladı:
"LPG tüpler dik tutulmalı, yatırılmamalıdır. Tüp bağlantı hortumları devamlı kontrol edilmeli, 150 cm.den uzun hortum kullanılmamalıdır. Tüpler uyunan yerde durmamalı, arızalı detantör kullanılmamalı ve her tüp değiştirmede mutlaka conta değiştirilmelidir. Sanayi tipi tüplerde bakır boru kullanılmalıdır. Gaz sızıntısından şüphelenildiği zaman kıvılcım çıkaracak tüm hareketlerden kaçınılmalı, ateş ve elektrik yakılmamalıdır. Kaçak LPG yerden, doğalgaz ise tavandan süpürülür ve alan havalandırılır. Kaçak tespiti için kesinlikle kibrit, çakmak kullanılmamalıdır. Parlayan tüp kesinlikle dışarı atılmamalı, varsa bir kilim veya battaniyeyi ıslatıp etrafını sararak söndürülmelidir. Mutfakta mutlaka aspiratör olmalıdır. Doğalgaz kaçaklarında hiç vakit kaybetmeden, 187 Acil Müdahale Ekibi'ne haber verin. Evi havalandırın. Kibrit, çakmak yakmayın, elektrikli alet çalıştırmayın. Aşırı gaz sızıntısı varsa insanları tahliye edin. Binaya giriş vanasını kapayın."

Elektrikli sobaların da evlerde büyük tehlikeler yarattığını dile getiren Barandır, "İzole edilmemiş kablo ve fiş kullanmayın. Duvara çaktığınız çiviler alttaki elektrik kablolarına isabet ederse kontak ve yangına sebep olur" dedi.
Fuat Barandır, mutfak yangınlarının ise genellikle tüp gaz parlaması ve kızartma esnasında tava ve tencerede yağ parlaması, aspiratör ve bacalarda biriken ısı ve kurumların tutuşmasından veya kibrit çöpünün tam söndürülmeden çöpe atılmasından kaynaklandığına dikkat çekti. (İlyas Yıldız - İLKHA)